درگذشتگان سال ۲۰۱۳ به روایت تصویر

نلسون ماندلا، رهبرمبارزه با نژادپرستی در آفریقای جنوبی، پس از سپری کردن بیش از یک سال در بستر بیماری به خاطر عفونت ریوی یادگار دوران زندان، در ماه دسامبر در سن ۹۵ سالگی با جهان وداع گفت. او به خاطر تحمل بیش از ۲۷ سال حبس در راه مبارزه علیه حکم‌روایی اقلیت سفیدپوست و تلاش برای بازپس‌گیری حقوق ازدست‌رفته سیاه‌پوستان آفریقای جنوبی٬ به "نماد آزادی٬ عدالت٬ شکیبایی و کرامت" در سراسر جهان تبدیل شد.

سیاست‌های اقتدارگرایانه و محافظه‌کارانه‌مارگارت تاچر در سمت نخست‌وزیر و مقابله او با قدرت گرفتن اتحادیه‌های کارگری در بریتانیا لقب "بانوی آهنین" را برای وی به همراه آورد. او اولین و تنها زنی بود که در تاریخ بریتانیا به سمت نخست‌وزیری رسید. مارگارت تاچر که از او به عنوان یکی از مشهورترین سیاستمداران تاریخ بریتانیا یاد می‌کنند‌، در سن ۸۷ سالگی درگذشت.

پل واکر با بازی در مجموعه فیلم‌های اکشن "سریع و خشمگین" به شهرت رسید. این هنرپیشه هالیوود هنگامی که قصد شرکت در یک مراسم خیریه در شهر لس‌آنجلس را داشت، در پی یک سانحه رانندگی در سن ۴۰ سالگی جان باخت. پلیس سرعت بالا را عامل اصلی وقوع این سانحه خواند. بازی در نقش برایان اوکانر در سری فیلم‌های "سریع و خشمگین" پل واکر را به شهرت رساند. او در ۵ قسمت از این مجموعه ۶ قسمتی ایفای نقش کرده بود.

جیمز گندولفینی با بازی در نقش تونی سوپرانو، رئیس یک گروه مافیایی، در مجموعه تلویزیونی "خانواده سوپرانو" تحسین تماشاگران و منتقدان را برانگیخت. این مجموعه در فاصله سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۷ از شبکه تلویزیونی "اچ بی او" آمریکا پخش شد و سه جایزه امی را برای جیمز گندولفینی به همراه آورد. این هنرپیشه آمریکایی در ماه ژوئن بر اثر حمله قلبی در سن ۵۱ سالگی درگذشت.

النور پارکر را بسیاری از علاقمندان دنیای سینما با فیلم "اشک و لبخندها" به یاد می‌آورند. این هنرپیشه آمریکایی که در این فیلم در نقش "بارونس" بازی کرد، در ماه دسامبر به دلیل عوارض ناشی از ذات‌الریه در سن ۹۱ سالگی چشم از جهان فروبست. النور پارکر در مجموع سه بار نامزد دریافت جایزه اسکار شد اما هیچگاه موفق به کسب آن نشد.

راجر ایبرت، منتقد سرشناس سینما، پس از ۱۱ سال مبارزه با سرطان در ۷۰ سالگی درگذشت. او نخستین منتقد فیلمی بود که در سال ۱۹۷۵ جایزه معتبر پولیتزر را از آن خود کرد. راجر ایبرت کار نقدنویسی را با روزنامه شیکاگو سان تایمز آغاز کرد و بیش از ۱۵ کتاب درباره فیلم‌های سینمایی نوشت. او در سال ۲۰۰۲ به سرطان تیروئید مبتلا شد و پس از انجام یک عمل جراحی، فک پایین و توانایی سخن گفتن را از دست داد.

لو رید یکی از چهره‌های تأثیرگذار دنیای موسیقی راک بود. او کارش را با گروه پانک−آوانگارد "ولوت آندر گراند" در دهه ۱۹۶۰ آغاز کرد و در این گروه به عنوان خواننده، ترانه‌سرا و گیتاریست فعال بود. آلبوم‌های این گروه اگر چه از لحاظ تجاری موفقیت چندانی نیافت، اما بر گرو‌ه‌ها و هنرمندان دیگر تاثیری درخور توجه گذاشت. لو رید در بهار مورد عمل جراحی پیوند کبد قرار گرفت اما در اکتبر به دلیل نارسایی کبد درگذشت.

جوآن فونتین در فیلم‌های معروفی نظیر ربه‌کا و جین ایر در برابر دوربین قرار گرفت. اوج دوران بازیگری این ستاره مشهور هالیوود دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی بود. او در سال ۱۹۴۱ برای بازی در فیلم "سوءظن" ساخته آلفرد هیچکاک، برنده جایزه اسکار شد. جوآن فونیتن که در روزهای پایانی سال ۲۰۱۳ درگذشت، به هنگام مرگ ۹۶ سال داشت.

اسکات کارپنتر یکی از آخرین هفت فضانورد ناسا در مأموریت مرکوری بود که در سن ۸۸ سالگی درگذشت. مرکوری اولین مأموریتی بود که در آن ناسا سفینه سرنشین‌دار به فضا فرستاد. کارپنتر دومین فضانورد آمریکایی بود که موفق به گشتن در مدار زمین شد. او پس از بازنشستگی فعالیت‌های تحقیقاتی‌اش را بر اعماق اقیانوس‌ها متمرکز کرد. کارپنتر در پی سکته مغزی در بیمارستانی در شهر دنور بستری شد و همانجا دار فانی را وداع گفت.

دوریس لسینگ، نویسنده‌ی بریتانیایی، برنده جایزه ادبی نوبل سال ۲۰۰۷ بود. او در ۲۲ اکتبر ۱۹۱۹ در ایران به دنیا آمد و در زیمبابوه بزرگ شد. دوریس لسینگ در نوجوانی با رنج و فلاکت مردم، خاصه در کشورهای مستعمره قاره آفریقا آشنا شد و از این طریق تصویرهایی در ذهنش نقش بستند که بعدها در آثارش بازتاب یافتند. او اولین رمان خود "ترنم علفزار" را در سال ۱۹۵۰ منتشر کرد. دوریس لسینگ در سن ۹۴ سالگی در لندن درگذشت.

پاتریس شرو، کارگردان فرانسوی، با فیلم ملکه مارگو در سال ۱۹۹۴ جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره کن را از آن خود کرد. او در طول ۴۰ سال فعالیت هنری نمایشنامه‌ها و اپراهای متعددی را به روی صحنه برد. پاتریس شرو به بیماری سرطان ریه مبتلا بود و به هنگام مرگ ۶۸ سال داشت. فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه در پیام تسلیت خود نوشت: «فرانسه هنرمندی را از دست داد که افتخاری در سراسر جهان بود.»

نام جولیانو جما در دهه ۱۹۶۰ با ایفای نقش در مجموعه‌ای از فیلم‌های وسترن نه تنها در زادگاهش ایتالیا بلکه در جهان بر سر زبان‌ها افتاد. "تپانچه‌ای برای رینگو"، "انتقام رینگو"، "خون برای یک دلار نقره‌ای" و "روز خشم" از جمله این فیلم‌ها بودند. جما در حالی در ۷۵ سالگی درگذشت که به گفته خانواده‌اش در سلامت کامل به سر می‌برد. وی جان خود را در یک تصادف اتومبیل در جاده‌ای ساحلی در غرب رم از دست داد.

پتی پیج یکی از موفق‌ترین خوانندگان آمریکایی در دهه ۱۹۵۰ به شمار می‌رفت. معروفترین آهنگ وی "والس تنسی" بود که مدت‌ها در صدر آهنگ‌های محبوب در آمریکا قرار گرفت. قرار بود در ماه فوریه از پتی پیج با جایزه گرمی "یک عمر فعالیت هنری" تقدیر شود اما وی در ماه ژانویه در سن ۸۵ سالگی چشم از جهان فروبست.

مارسل رایش رانیسکی مشهورترین و پرنفوذترین منتقد ادبی آلمان بود که در سن ۹۳ سالگی درگذشت. نقدهای صریح و گاه بشدت گزنده‌‌اش خون تازه‌ای در ادبیات پس از جنگ دوم جهانی دمید و بدعت‌هایش تا دم مرگ ادامه داشت. او که با لقب "پاپ ادبیات" شناخته می‌شد، شش ماه پیش از مرگ برای نخستین بار خبر ابتلای خود به سرطان را اعلام کرد. رانیسکی در لهستان متولد و در ماه سپتامبر در شهر فرانکفورت آلمان چشم از جهان فرو بست.

ری دالبی بنیانگذار تکنولوژی صدای دالبی با تلاش در زمینه کاهش نویز انقلابی را در تجربه شنیداری مردم و در صنعت سینما به وجود آورد. تکنولوژی دالبی نخستین بار در فیلم پرتقال کوکی ساخته استنلی کوبریک در سال ۱۹۷۱ استفاده شد. ری دالبی در سال ۱۹۸۹ به خاطر خدماتش به صنعت سینما جایزه اسکار دریافت کرد. او که در سال‌های آخر عمر از بیماری آلزایمر رنج می‌برد، ماه سپتامبر در ۸۰ سالگی درگذشت.

فوزیه فواد دختر اول پادشاه مصر و ملکه نازلی در سال ۱۹۳۹ به ازدواج محمدرضا پهلوی، به هنگام ولیعهدی وی، درآمد. ازدواج فوزیه و محمدرضا پهلوی که به خواست پدران آنها صورت گرفته بود، تنها ۶ سال دوام یافت. شاهزاده فوزیه پس از جدایی ایران را ترک کرد. او در ماه ژوئیه در سن ۹۱ سالگی در اسکندریه درگذشت. شاهزاده شهناز پهلوی تنها فرزند مشترک محمدرضا پهلوی و فوزیه فواد است که هم اینک ۷۳ سال دارد.

دیوید فراست، خبرنگار و مجری تلویزیونی، پس از انجام مصاحبه‌ای جنجالی با ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سراسر جهان به شهرت رسید. او همچنین در سال ۱۹۷۹ در پاناما با محمدرضا پهلوی، آخرین پادشاه ایران، مصاحبه‌ای انجام داد که بیش از پیش بر شهرت وی افزود. دیوید فراست برای بسیاری از شبکه‌های خبری برجسته کار کرد. او ۳۱ اوت هنگامی که بر روی کشتی تفریحی به سر می‌برد، بر اثر سکته قلبی درگذشت.

دیانا دربین، بازیگر و خواننده کانادایی، از ستارگان مشهور هالیوود در دهه ۱۹۳۰ به شمار می‌رفت. او در سال ۱۹۴۷ زمانی که تنها ۲۷ ساله و در اوج شهرت بود، زندگی در روستای نوفل لوشاتو در کنار همسرش چارلز دیوید را به دنیای بازیگری ترجیح داد و از سینما کناره گرفت. دربین بعدها اعتراف کرد که در دوران بازیگری هیچ‌گاه شاد نبوده است. او که در دوران اوجش یکی از گرانترین هنرپیشگان زن بود در سن ۹۱ سالگی درگذشت.

هوگو چاوز، رئیس جمهور ونزوئلا بر اثر ابتلا به بیماری سرطان در سن ۵۸ سالگی در کاراکاس درگذشت. نخستین بار در ماه ژوئن سال ۲۰۱۱ ابتلای چاوز به سرطان مشخص شد. با این حال وی یک سال بعد در انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا نامزد شد و در اکتبر ۲۰۱۲ برای دوره‌ای شش ساله مجددا به مقام ریاست جمهوری رسید. چاوز چندین بار در کوبا تحت درمان قرار گرفت که نتیجه‌ای در بر نداشت.

داگلاس انگل‌بارت یکی از پیشگامان علوم رایانه و اینترنت بود. او تحولات بسیاری را به ارمغان آورد که همگی به آسان‌تر کردن کار با رایانه کمک کردند. یکی از اختراعات مهم و ماندگار این مخترع آمریکایی موس کامپیوتر بود. داگلاس انگل‌بارت هرگز از راه اختراع موس پولدار نشد. مرکز تحقیقاتی استنفورد پس از ثبت اختراع وی، پروانه ساخت آن را در ازای ۴۰ هزار دلار به کمپانی اپل فروخت. انگل‌بارت در سن ۸۸ سالگی درگذشت.

پیتر اوتول با نقش‌آفرینی هنرمندانه‌ در فیلم "لارنس عربستان" به شهرت جهانی رسید. این هنرپیشه ایرلندی ۸ بار برای دریافت جایزه اسکار نامزد شد و سرانجام در سال ۲۰۰۳ به پاس کارنامه هنری خود جایزه را دریافت کرد. او در ژوئیه ۲۰۱۲ اعلام کرد که به دلیل ناتوانی و بیماری دیگر نقشی ایفا نخواهد کرد. پیتر اوتول در زمان مرگ ۸۱ سال داشت.

نیل آرمسترانگ نخستین انسانی بود که بر کره ماه قدم گذاشت. او هنگامی که با گام‌های لرزان بر سطح ماه قدم برداشت، گفت: «این برای انسان گامی کوچک است، اما برای بشریت یک جهش بزرگ.» این جمله برای همیشه در تاریخ ثبت شد. آرمسترانگ فرماندهی سفینه آپولوی ۱۱ را بر عهده داشت که در روز ۲۰ ژوئن ۱۹۶۹ بر سطح ماه فرود آمد و پرچم آمریکا را بر سطح ماه برافراشت. پرآوازه‌ترین فضانورد جهان در ۸۲ سالگی درگذشت.

مقامات دولتی روسیه روز دو‌شنبه (۲ آذر/۲۳ دسامبر) اعلام کردند که میخائیل کلاشنیکف، طراح سلاح کلاشنیکف، در سن ۹۴ سالگی در روسیه درگذشته است. او در ماه نوامبر سال جاری به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی در شهر ایشوسک در ۱۱۰۰ کیلومتری جنوب مسکو منتقل شده بود. سلاحی که کلاشنیکف طراحی کرده بود حدود ۱۰۰ میلیون بار ساخته شد. میخائل کلاشنیکف در روسیه قهرمانی ملی محسوب می‌شد.

رابرت ادواردز، دانشمند بریتانیایی پیشگام در لقاح مصنوعی، در سن ۸۷ سالگی در ماه آوریل درگذشت. وی که جایزه نوبل پزشکی را در سال ۲۰۱۰ دریافت کرد از دهه ۵۰ میلادی کار و تحقیق در زمینه باروری را آغاز کرده بود.

یوسف لطیف، آهنگساز و برنده جایزه موسیقی گرمی، روز ۲۳ دسامبر در سن ۹۳ سالگی درگذشت. او یکی از پیشگامان تلفیق موسیقی جاز با نواهای شرقی بود. قبل از آنکه سبک "موسیقی جهانی" جای خود را باز کند، یوسف لطیف یکی از نوازندگان این سبک به شمار می‌آمد. این نوازنده و آهنگساز چیره‌دست با نام‌های بزرگ دنیای جاز نظیر مایلز دیویس، دیزی گلسپی و چارلز مینگوس به روی صحنه رفته بود.