در مراسم ساعت زمین، ایران نیز یک ساعت خاموش می‌شود
۱۳۹۱ فروردین ۱۱, جمعه"ساعت زمین" (Earth Hour) رویدادی جهانی است که اولین‌بار در سال ۲۰۰۷ در کشور استرالیا و توسط "صندوق جهانی طبیعت" برگزار و با استقبال جهانی مواجه شد. در مراسم ساعت زمین که آخرین شنبه ماه مارس هر سال برگزار می‌شود، خانواده‌ها و افراد شاغل در بیش از ۵۲۰۰ شهر در ۱۳۵ کشور با خاموش کردن چراغ‌ها و سایر وسایل الکتریکی غیر ضروری خود به مدت یک ساعت، تغييرات آب و هوايی زمین و نياز به مصرف بهینه انرژی در جهان را یادآوری می‌کنند.
لیلا نوریان، مدیر روابط عمومی ستاد محیط زیست شهرداری تهران به دویچه وله می‌گوید: «قرار است برج میلاد و برج آزادی در تهران، سی و سه پل اصفهان و برج سپید اهواز همزمان با "ساعت زمین" در روز ۱۲ فروردین (۳۱ مارس) از ساعت ۲۰:۳۰ تا ساعت ۲۱:۳۰ به وقت محلی به مدت یک ساعت خاموش شوند.»
اسماعیل کهرم استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست در تهران به پرسش‌های دویچه وله در باره‌ی مراسم ساعت زمین در ایران پاسخ می‌گوید.
بشنوید: گفتوگو با اسماعیل کهرم کارشناس محیط زیست در تهران
دویچه وله: امسال قرار است همزمان با خاموشی یک‌ساعته در روز جهانی ساعت زمین، برنامه‌هایی هم در ایران اجرا شود. فکر می‌کنید این مسئله تا چه حد در ایران و بین مردم شناخته شده است؟
اسماعیل کهرم: هدف کسانی که برنامه‌هایی شبیه "ساعت زمین" را طراحی کرده‌اند، صرفه‌جویی در مصرف انرژی نبوده است. در اصل هدف این برنامه‌ریزان این بود که بین مردم عادی و خانواده‌ها در ایران و شهرهای مختلف جهان، مسئله انرژی خودنمایی کند.
الان ما عادت داریم به این‌که مفهوم آب پیچاندن یک شیر یا این‌که مفهوم برق فشار دادن یک کلید به طرف بالا و پایین است. هدف برنامه‌ریزان این بوده که ما متوجه شویم به راستی طبیعت مایه گذاشته، سال‌ها و شاید قرن‌ها یا هزاره‌ها و میلیاردها سال طول کشیده تا این منابع تشکیل و در اختیار ما گذاشته شوند.
بنده روزهای اول عید در شهر زیبا و باستانی به اصطلاح ملی‌مان صحرای یزد بودم و در این شهر من دیدم مردم دسته دسته ده‌ها و شاید صدها پله‌ی آبانبار را پایین می‌رفتند و آبی را که در آبانبار ذخیره شده بود را برمی‌داشتند و بعد داخل کوزه‌هایی قرار می‌دادند و ده‌ها پله را بالا می‌امدند تا آب را به منزل ببرند.
در آن سیستم که با ناراحتی اجرا می‌شد، قدر این آب را می‌دانستند چون هربار که این کوزه خالی می‌شد، مجبور می‌شدند همان مراحل را طی کنند. خب الان این سیستم جای خود را به را به چه چیز داده است؟ جای خود را به همان یچاندن یک شیر داده است.
ظریفی می‌فرمود شما وقتی دندان خود را مسواک می‌کنید، با پیچاندن یک شیر متاسفانه ۴۰ لیتر آب را بدون آن‌که بدانید مصرف می‌کنید یا برای حمام گرفتن سیصد لیتر آب مصرف می‌کنید و اطلاع هم ندارید.
ماحصل کلام این است که ما آگاه شویم. یک ساعت خاموشی بکشیم، تا قدر نعمتی به نام الکتریسته و قدر شخصیتی مانند توماس ادیسون را بدانیم و بدانیم که این نعمت‌ها همیشه در دسترس ما نیست.
فکر می‌کنید استاندارد مصرف انرژی در ایران تا چه حد با استاندارد مصرف جهانی انرژی متفاوت است؟
با کمال تاسف ما چون از نعمت نفت، بنزین، ذغال سنگ، آب یا گاز برخورداریم، لذا هیچ وقت کمبود آن را حس نکرده‌ایم. ما هیچگاه تصور نکرده‌ایم که یک روز گاز و برق نباشد یا یک روز بنزین نباشد. لذا ما جزو مصرف‌کنندگان درجه یک جهان هستیم. دستگاه‌های الکتریکی ما چند برابر استاندارد جهانی برق مصرف می‌کنند. بنابراین ما باید در نظر داشته باشیم: درست است که ما دومین کشور دارنده منابع گاز هستیم، ولی مثلا از ترکمنستان ما داریم گاز وارد می‌کنیم.
داشتن این منابع یکطرف، ولی داشتن تجهیزاتی برای استفاده از آن‌ها یکطرف دیگر است. بنابراین ما بایستی به هموطنان یادآوری کنیم که باید صرفه‌جویی کنیم. البته قبل از سیستم هدفمند کردن یارانه‌ها شاید یکی از ارزان‌ترین کشورهای جهان در زمینه انرژی بودیم. الان گرچه خیلی‌ها از این هدفمند کردن یارانه‌ها ناراضی هستند، ولی در عمل موجب شده که مردم کمی هم به صرفه‌جویی فکر کنند.
آیا این برای اولین بار است که در ایران مراسم ساعت زمین برگزار می‌شود یا تا آنجایی که اطلاع دارید، فکر می‌کنید سابقه‌ای داشته برگزاری چنین مراسمی در داخل ایران؟
نخیر، ما در سنوات قبل هم از ساعت زمین به‌عنوان یک ساعت سمبولیک و نمادین استفاده کرده‌ایم و خوشبختانه با استقبال هم مواجه شد. البته در نحوه اجرا ما آن طور موفق نبودیم. بنده فیلمی از پاریس زیبا در مراسم ساعت زمین دیده‌ام که می‌شود گفت حتی یک چراغ در پاریس روشن نبود. به راستی همکاری مردم را نشان می‌داد. مثلا در برج پرعظمت ایفل حتی یک چراغ هم روشن نبود.
در سال‌های متمادی قسمت‌هایی از تهران عزیز و زیبا در خاموشی فرو رفت و هر سال ما می‌بینیم که خوشبختانه این مراسم با جدیت بیشتری انجام می‌شود و من خوشحالم که می‌بینم مردم به راستی استقبال می‌کنند. این، آگاهی و علاقمندی مردم به حفظ محیط زیست شهر زیبای تهران را می‌رساند و باید عرض کنم خدمت‌شان که بچه‌ها متشکریم.
حسین کرمانی
تحریریه: فرهاد پایار