در بازار دلار چه خبر است؟
۱۳۹۷ فروردین ۲۰, دوشنبه
جهش ناگهانی نرخ ارز در ایران بسیاری را سردرگم کرده است. در تهران مردم مقابل صرافی‌ها صف کشیده‌اند. بهای هر دلار به ۶۰۰۰ تومان و یورو نزدیک به ۷۰۰۰ تومان رسیده است. خبرگزاری کار ایران، ایلنا، می‌گوید که صرافی‌ها از فروش دلار خودداری می‌کنند. دلار کمیاب شده است.
یکی از علت‌های اساسی این جهش، نزدیک‌شدن زمان تصمیم‌گیری آمریکا در مورد ماندن یا خروج از برجام است. روز ۲۲ اردیبهشت ترامپ شاید تهدید خود را به طور قطع عملی کند و از برجام خارج شود.
در چنین صورتی احیای تحریم‌ها قطعی خواهد بود و نابسامانی‌ها در ارتباطات و تبادلات اقتصادی ایران دوباره به اوج خواهد رسید و شاید از دور قبلی تحریم‌ها هم فزون‌تر شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پس از به قدرت رسیدن ترامپ در ۱۴ ماه پیش و موضع سرسختانه او در باره برجام عملا مناسبات اقتصادی و بانکی ایران با جهان خارج به‌رغم برجام با مشکلات بزرگی روبرو شده است و بسیاری از شرکت‌های خارجی از همکاری با ایران به دلیل ترس خروج آمریکا از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها سرباز می‌زنند.
در ماه‌های اخیر بخشی از مردم به دلیل خطر تحریم‌ها و وخیم‌ترشدن احتمالی وضع اقتصادی در صدد تبدیل نقدینگی خود به ارزهای خارجی برآمده‌اند یا در صدد تبدیل مایملک خود برای خروج آن به عنوان سرمایه هستند، عواملی که به تشدید تقاضا برای ارزهای خارجی دامن زده‌اند. حدس و گمان‌هایی هم در مورد دشواری دسترسی دولت به درآمدهای نفتی در بانک‌های خارجی و ناتوانی آن در تامین ارز مورد نیاز کشور مطرح است، عاملی که در کنار تشدید تقاضا برای ارز مشکل را دو چندان کرده است.
با این همه، کارشناسان و دست‌اندرکاران اقتصادی ایران از عوامل دیگری نیز در بحران ارزی ایران یاد می‌کنند.
یحیی آل اسحاق، رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران، می‌گوید نرخ واقعی دلار درنهایت ۴۲۰۰ تومان است. او دوشنبه ۲۰ فروردین به خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، گفت که نرخ موجود در بازار "اصلا واقعی نیست و عزمی هم برای کنترل این بازار وجود ندارد."
کنترل این بازار چگونه ممکن است؟ سکان بازار ارز ایران در دست کیست؟ حسین راغفر، اقتصاددان، دست‌های بسیاری را در این بازار می‌بیند. او در گفتگو با خبرگزاری کار ایران، ایلنا، "فضای مافیایی کشور و گروه‌های رانتی" را بازیگران عمده بازار ارز خوانده که "از هر بهانه‌ای مانند خروج آمریکا از برجام و اتفاقات شب عید برای غارت‌گری استفاده می‌کنند."
حسین راغفر در این گفتگو که دوشنبه ۲۰ فروردین منتشر شد، تصریح کرد: «این فضا خود ملتهب‌کننده اتفاقاتی است که در شرایط کنونی ماهیت سیاسی پیدا کرده و افرادی که سعی می‌کنند از این رهگذر با دامن زدن به فضای بی‌اعتمادی، سود‌های هنگفتی را به بهای تحمیل هزینه به بخش‌های مختلف اقتصاد مانند تولید، بودجه خانوار‌ها و گسترش اضطراب‌های اجتماعی و سیاسی به دست آورند.»
این اقتصاددان دولت را متهم کرد که اراده کافی برای مدیریت شرایط موجود ندارد. او همزمان تأکید کرد: «این موضوع تنها به دولت مربوط نیست و بخش‌های مختلفی خارج از نهاد دولت، منابع بزرگ ریالی خود را وارد بازار ارز می‌کنند تا از طریق افزایش قیمت و ایجاد التهاب به اهداف اقتصادی و حتی تضعیف موقعیت دولت دست یابند.»
او شرایط کنونی اقتصاد ایران را "نشانه‌ای از فروپاشی اقتصادی ایران و حرکت به سمت ونزوئلایی شدن" خواند.
"۶۰ میلیون دلار و یورو برای فروش عرضه کردیم"
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی، در واکنش به نوسان شدید بازار ارز دوشنبه ۲۰ فروردین گفت: «وضعیت فعلی بازار ارز قطعا برخلاف میل ما است و ما از تمام ظرفیت‌های نظام برای اصلاح بازار ارز استفاده خواهیم کرد و ان‌شاءالله وضعیت آن را به سمت تعادل می بریم.» اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت هم تأکید کرد: «نخواهیم گذاشت با شوک های بیرونی و فضاسازی داخلی این دستاورد مهم کشور آسیب ببیند.»
خبرگزاری ایسنا به نقل از سیدحسین میرافضلی، مدیر عامل پتروشیمی جم، نوشته است که پتروشیمی‌ها از سیاست‌های جدید بانک مرکزی برای استفاده بهینه ازمنابع ارزی حمایت می‌کنند. میرافضلی گفته است: «پتروشیمی جم برای تنظیم بازار ارز، مقابله با سوداگران و حمایت از اقتصاد ملی، ارز حاصل از فروش صادراتی خود را از طریق بانک مرکزی به بازار تزریق کرد.»
او گفته است: «تلاش می کنیم از این پس مطابق با برنامه‌های پیش‌بینی شده بانک مرکزی کلیه ارز فروش صادراتی خود را به بازار عرضه کنیم و در همین راستا در هفته جاری حدود ۶۰ میلیون دلار و یورو را به بانک مرکزی برای فروش عرضه کردیم.»