در انتظار نتیجه‌ی سفر سولانا به تهران
۱۳۸۷ خرداد ۲۳, پنجشنبه
اعلام سفر
کریستینا گالاچ، سخنگوی خاویر سولانا، دیپلمات ارشد اتحادیه‌ی اروپا اعلام کرد که سولانا بعد از ظهر جمعه (۱۳ ژوئن، ۲۴ خرداد) به تهران عزیمت می‌کند، تا در روزهای شنبه و یکشنبه با مقامات ایرانی در مورد پرونده‌ی گشوده‌شده برای فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی مذاکره کند. سولانا و هیئت همراه او از طرف گروه ۵+۱، مذاکره با مقامات ایران را پیش می‌برند. این گروه شامل پنج دائمی شورای امنیت به‌علاوه آلمان است.
سخنگوی خاویر سولانا در بروکسل به خبرنگاران گفت که در تهران پیشنهادی از طرف گروه شش‌گانه مطرح خواهد شد که هدف از آن تشویق جمهوری اسلامی به متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم است.
موضوع غنی‌سازی در کانون کشمکش اتمی با ایران قرار دارد. دولت ایران بر تداوم غنی‌سازی اصرار دارد، در مقابل این نظر وجود دارد که غنی‌سازی در ایران موجه نبوده و بعید نیست که با انگیزه‌ی استفاده‌ی نظامی آتی از دستاورد آن که اورانیوم با درجه‌ی غلظت بالاست، پیش برده می‌شود.
اهمیت سفر سولانا
در روزهای اخیر موضوع کشمکش اتمی با ایران از مهمترین خبرهای جهان بوده است. سفر جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا به اروپا و اظهارات پیاپی او در مورد لزوم اعمال فشار بیشتر بر ایران، مسئله‌ی فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی را در مرکز توجه رسانه‌ها قرار داده است.
موضع عمومی اتحادیه‌ی اروپا در قبال این مسئله دیپلماسی است: تداوم مذاکرات و کاربست شگرد فشار و تشویق. جورج بوش نیز در اروپا بر بهینه بودن راه حل دیپلماتیک مسئله تأکید کرد، در عین حال گفت، آمریکا گزینه‌های دیگر را از نظر دور نمی‌داد. این سخن، اشاره غیر مستقیم به احتمال توسل به شیوه‌های نظامی است.
اتحادیه‌ی اروپا معتقد است که پیش از تشدید فشار بر ایران بایستی نخست از آخرین موضع رهبران این کشور مطلع شد. به‌ویژه آلمان بر این امر تأکید دارد و مُصر است که همه چیز از طریق شورای امنیت پیش رود. اعمال فشار بیشتر بر ایران از نظر آلمان به معنای کاربست سختگیرانه‌ی قطعنامه‌های تنبیهی شورای امنیت است.
در این هنگامه‌ی بحث بر سر اعمال فشارهای بیشتر بر ایران، سفر سولانا اهمیت خاصی می‌یابد. گزارش سولانا از نتایج مذاکراتش در تهران، در تعیین جهت شیوه برخورد با ایران بسیار مؤثر خواهد بود.
مضمون مذاکرات
سولانا در اصل نه برای تهدید، بلکه برای تشویق به تهران می‌رود. در مورد مضمون پیشنهادهای تشویقی به ایران، خبر مشخصی منتشر نشده است. گفته می‌شود که ایران در قبال دریافت امتیازهایی بایستی متعهد شود، از غنی‌سازی دست بکشد. جمهوری اسلامی خود پیشنهادهایی به دبیرکل سازمان ملل تسلیم کرده که بخشی از آن به موضوع اتم مربوط می‌شود، اما در حد ابراز حسن نیت در فعالیت اتمی می‌ماند.
سولانا ابراز امیدواری کرده که پیشنهاد تشویقی به ایران، مؤثر باشد و مذاکره در تهران به نتایج مثبتی منجر شود. او در این مورد، پس از دیدار با وزیر خارجه‌ی چین، یانگ ییچی در بروکسل در روز چهارشنبه (۱۱ ژوئن) اظهار نظر کرد. ییچی نیز عرضه‌ی بسته‌ی تشویقی گروه ۶ کشور به ایران را اقدامی مثبت و سازنده خواند. او آن را "یک گام اول خوب" نامید.
سولانا گفته است که مذاکر‌‌ه‌ی روزهای شنبه و یکشنبه در تهران آخرین دیداربا مقامات ایرانی نخواهد بود. او تصریح کرده است که مذاکرات ادامه خواهند یافت و در آینده‌ی نزدیک نیز دیدارهای دیگری صورت خواهد گرفت.
ارزیابی‌های متفاوت
اتحادیه‌ی اروپا برای آنکه هیچ اختلالی در سفر سولانا ایجاد نشود، موضوع بررسی خارج کردن سازمان مجاهدین خلق از فهرست گروه‌های تروریستی را معوق کرده است. مجاهدین خلق − که هنوز بخش بزرگی از نیروهایشان در مقری در عراق به سر می‌برند که صدام حسین برای مبارزه‌ی نظامی علیه جمهوری اسلامی به آنان عطا کرده بود − چندی است که مدعی هستند خط مشی‌شان سیاسی است و از نظامی‌گری دست برداشته‌اند. آنان در سالهای اخیر بسیار تلاش کرده‌اند در اروپا و آمریکا به عنوان تروریست نگریسته نشوند. قرار بوده است که در روز دوشنبه‌ی آینده در اجلاس وزرای خارجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا پرونده‌ی آنان از نو وارسی شود. تعویق موضوع نشان‌دهنده‌ی تلاش اروپا برای آرام نگاه داشتن جو رابطه با تهران است.
در اروپا همه به بـِهگشت رابطه با ایران و ثمربخش بودن مذاکرات اتمی با مقامات این کشور امید ندارند. در مورد بسته‌ی پیشنهادی‌ای که سولانا در تهران روی میز خواهد نهاد، می‌گویند که با پیشنهادهای تشویقی قبلی تفاوت چندانی ندارد و تهران همان گونه که پیشنهادهای سال ۲۰۰۶ را رد کرد، به احتمال بسیار پیشنهادهای تازه را هم رد می‌کند. یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته است: "من شخصا هیچ چیزی را از مذاکرات انتظار نمی‌کشم.» وی افزوده است از ایران هیچ علامتی دیده نشده که دال بر این باشد که دارند خود را برای مذاکرات آماده می‌کنند.
اظهارات متکی
ولی منوچهر متکی، وزیر خارجه‌ی ایران در مورد پیشبرد مذاکرات ابراز آمادگی کرده است. وی در نشستی خبری در پاریس در روز چهارشنبه از بسته‌ی پیشنهادی خود ایران تعریف و تمجید کرده و گفته است: «جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که محورهای مهمی در این بسته پیشنهادی که به طرف مقابل داده شده وجود دارد. آن چه که روح حاکم بر بسته پیشنهادی ایران است مبتنی بر اصول است و امیدواریم همین چارچوب بر بسته پیشنهادی ۵+۱ نیز حاکم باشد.» او در ادامه افزوده است «شاید از تعامل سازنده بسته پیشنهادی ما و بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ ، بسته پیشنهادی سومی حاصل شود.»
ر/ رویترز، خبرگزاری آلمان، خبرگزاری فرانسه، فارس