حسین باقرزاده: خطر حمله آمریکا به ایران منتفی نیست!
۱۳۸۶ آذر ۱۸, یکشنبه
با وجود این که بسیاری از ناظران سیاسی ارزیابی کردند که با انتشار گزارش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای ایران، خطر حمله نظامی ایالات متحده به ایران، به شکل محسوسی کاهش خواهد یافت، اما هنوز هم غالب تحلیلگران سیاسی معتقدند که انتشار این گزارش نقش تعیین‌کننده‌ای در موضع ایالات متحده در قبال ایران و نیز روابط ایران و آمریکا نخواهد داشت و باعث نخواهد شد که غرب فشارهای خود علیه جمهوری اسلامی را کاهش دهد.
اظهارات رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا علیه ایران که در جریان کنفرانس امنیتی منامه پایتخت بحرین سخنرانی می‌کرد، تاییدی دیگر بود بر عدم نرمش ایالات متحده در رابطه با ایران!
دکتر حسین باقرزاده تحلیلگر سیاسی، پس از انتشار گزارش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای ایران در مقاله‌ای زیر عنوان "خطر جنگ از بین نرفته است" این نظر را مطرح کرد که خطر حمله نظامی آمریکا به ایران گر چه در کوتاه‌مدت کاهش یافته، اما از میان رفتن کامل چنین خطری تنها در گرو "دمکراتیزه شدن نظام حاکم بر ایران" است.
دکتر باقرزاده در ارتباط با اظهارات اخیر وزیر دفاع آمریکا در منامه بحرین، نگرانی کشورهای حوزه خلیج فارس از نفوذ سیاسی ایران در منطقه و نیز عدم تغییر سیاست آمریکا در رابطه با ایران، به پرسش‌های دویچه وله پاسخ داده است.
دویچه‌وله: دکتر باقرزاده، رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا، دیروز (۸ دسامبر) در بحرین با لحن بسیار تندی در مورد خطر ایران نه تنها برای آمریکا، بلکه برای کل خاورمیانه صحبت کرد. آیا به نظر شما گزارش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا دارای سویه‌هایی هست که بتواند بیش از نفع، ضررهایی را هم برای جمهوری اسلامی به‌همراه بیاورد؟
حسین باقرزاده: آنچه مسلم است، این گزارش برای آن کسانی که با جنگ مخالفت می‌کردند مایه خوبی دستشان داده که نشان بدهند ایران آن خطری که آمریکا را تهدید می‌کرد نیست، و از این نظر خطر جنگ را پایین آورد. در کوتاه مدت من فکر می‌کنم این اثر را گذاشته و می‌تواند در روابط ایران و آمریکا هم تاثیر بگذارد. ولی در درازمدت من فکر می‌کنم چون بهرحال روابط ایران و آمریکا بر مسایل مختلفی می‌چرخد که یک مسئله‌اش مسئله‌ی پرونده اتمی ایران بوده، تاثیر زیادی نخواهد داشت. من فکر نمی‌کنم این مسئله درنهایت آنچه را که وجود داشت بدتر کند. ولی خب طبیعی‌ست که بسته به اینکه رژیم ایران چه عکس‌العملی نشان بدهد و در برابر این مسئله چه سیاستی را در پیش بگیرد، ممکن است، همانطور که شما اشاره کردید، باعث ضرر هم بشود.
دویچه‌وله: گزارش سازمان اطلاعاتی آمریکا دو سویه دارد، دکتر باقرزاده! شما به یک سوی آن اشاره کردید، و آن اینکه ایران چهارسال است که تلاش برای دستیابی به سلاحهای اتمی را کنار گذاشته است. اما سویه دیگر این است که ایران بهرحال برای رسیدن به بمب اتمی، براساس این گزارش، تلاش می‌کرده است و تلاش مجدد ایران هم برای این کار منتفی نیست، اگر براساس این گزارش حرکت کنیم. فکر می‌کنید...
حسین باقرزاده: درباره‌ی نکاتی که در گزارش هست، همان گونه که شما اشاره کردید، این را یک مقدار مشکوک می‌کند. به این معنا که، همانطور که اشاره کردید، این سوال باقی مانده است که ایران هم در گذشته این کار را می‌کرده و ایران هرگز قبول نکرده که دارای این برنامه بوده است. و دوم اینکه گفته شده است در این گزارش که اولا ایران هنوز امکانات و توانایی‌اش را دارد که از سربگیرد و هنوزهم عزم مشخصی وجود ندارد که نشان بدهد ایران از چنین کاری کاملا صرف‌نظر کرده باشد. این بوده که ایران روی مسئله‌ی اساسی‌اش که ما براساس این گزارش در این چندسال فعالیت اتمی تسلیحاتی نداشتیم، این را عمده کرده و در برابر آمریکا و در برابر جامعه جهانی قرار می‌دهد. همانطور که اشاره کردید، این نکات هم وجود دارد که ممکن است در آینده بیشتر روی‌اش تاکید بشود و فکر می‌کنم آقای رابرت گیتس در سخنان دیروزشان در بحرین به این مسایل اشاره کردند، یا خانم رایس در بروکسل در کنفرانس وزاری خارجه کشورهای ناتو، که هنوز این مسئله روشن نیست که ایران حاضر بشود بپذیرد که در گذشته فعالیت‌های اتمی‌اش چه بوده، روشن کند و اینکه در آینده تعهد بدهد چنین کاری را نخواهد کرد.
دویچه‌وله: در مورد این دوسویه بودند گزارش صحبت کردیم. فکر می‌کنید کدامیک از این دو سویه تاثیر بیشتری بر افکارعمومی بین‌المللی و سیاست غرب در قبال ایران خواهد داشت؟
حسین باقرزاده: آنچه مسلم است این که افکارعمومی جهانی با جنگ در خاورمیانه زیاد همراه نیست، و اینکه با سیاست‌های جنگی روی خوشی نشان نمی‌دهد. درعین‌حال، خطر ایران را نیز جامعه جهانی جدی می‌گیرد. وزرای خارجه ناتو در بروکسل این را تایید کردند که هنوز ایران خطر جدی‌ست. خانم مرکل در پاریس با آقای سارکوزی باز بر این مسئله تاکید کردند و وزارت خارجه انگلیس روی این مسئله باز انگشت گذاشت که ایران هنوز خطر جدی‌ست و باید فشار بر ایران ادامه پیدا بکند. بنابراین این مسئله که ایران را هنوز کشورهای غربی بخصوص خطر می‌دانند، لذا این گزارش تاثیر عمده‌ای نخواهد داشت.
دویچه‌وله: مقامات آمریکایی پیش از این بر خطر یک «ایران اتمی» برای منطقه و جهان تاکید می‌کردند، اما وزیر دفاع آمریکا این بار روی موشک‌های دوربرد ایران و خطر آنها برای کشورهای عربی منطقه تاکید کرده است. به نظر شما اظهارات اخیر گیتس تا چه حدی نگرانی واقعی کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس هم هست؟
حسین باقرزاده: طبیعی‌ست که آقای گیتس در منامه صحبت می‌کرده و بایستی روی آن نکاتی که از نظر آمریکا برای کشورهای منطقه ممکن است خطر تلقی بشوند انگشت بگذارد، و بخصوص بر مسئله‌ی موشک‌های دوربرد ایران و فعالیت‌های نظامی یا فعالیت‌های سیاسی ایران در منطقه، در عراق، افغانستان، لبنان و فلسطین. ولی بهرحال من فکر می‌کنم در نهایت تلاش آمریکا این است که در مورد ایران یک ائتلاف یا اتحادی از کشورهای همسایه ایران را علیه ایران شکل بدهد و به این صورت فشار سیاسی را در منطقه برای ایران تشدید کند و از این طریق آن فشاری را که آمریکا می‌خواهد از طریق نظامی و شاید برای مدتی نتواند انجام بدهد، از طریق کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه و به طریق سیاسی بر کشور ایران وارد کند.
دویچه‌وله: گیتس کشورهای همسایهی ایران را فراخوانده است تا یک سیستم مشترک دفاعی را برای مقابله با حمله‌ی احتمالی موشکی ایران ایجاد بکنند. آیا این حرکت آمریکا را می‌شود بعنوان بازکردن یک جبهه‌ی جدید علیه ایران ارزیابی کرد؟
حسین باقرزاده: من فکر می‌کنم این سیاست اولا دنبال می‌شده، ولی الان بیشتر روی‌اش تاکید می‌شود. در این کنفرانس منامه می‌دانید که از طرف آمریکا یک هیات عالیرتبه‌ای شرکت کرده که تا بحال سابقه نداشته است. خود آقای گیتس آنجا بوده، دریادار آقای مایک میلر که رییس ستاد نیروهای مسلح آمریکاست و همچنین دریادار ویلیام فالن که یکی از فرماندهان ارشد نیروهای آمریکا در خاورمیانه هست در آنجا شرکت کردند. و حضور این نیروهای نظامی و وزیر دفاع آمریکا نشان می‌دهد که مسئله‌ی تشویق کشورهای همسایهی ایران برای ایجاد شبکه‌ای دفاعی در منطقه علیه ایران، حالا بهرحال دفاعی یا نظامی، بیشتر الان در دستور قرار می‌گیرد و بخصوص با توجه به اینکه، همانطور که اشاره کردید، به دلیل گزارش اخیر سازمانهای اطلاعاتی آمریکا که مسئله‌ی حمله نظامی آمریکا را حداقل در کوتاه‌مدت به‌کنار گذاشته، من فکر می‌کنم الان طبیعی‌ست که تکیه بیشتر آمریکا روی این گونه سازماندهندگان نظامی در منطقه و از طرف کشورهای همسایه ایران باشد.
دویچه‌وله: یعنی فکر می‌کنید کشورهای عربی ممکن است از این طرح استقبال کنند و در آینده برای ایجاد یک سیستم دفاع ضدموشکی دست به اقداماتی بزنند؟
حسین باقرزاده: این کاملا محتمل است. می‌دانید که کشورهای عربی منطقه خلیج فارس قبل هم در مورد ایران اظهاراتی کرده‌اندکه نشان‌دهنده‌ی این بوده است که از نفوذ سیاسی ایران در منطقه راضی نیستند و این را برای خودشان خطری احساس می‌کنند. در کنفرانس کشورهای عربی خلیج فارس که هفته‌ی پیش تشکیل شد و آقای احمدی‌نژاد هم آنجا حضور پیدا کرد و علی‌رغم اینکه ایشان با حضور خودش و شخصا زیر آرم خلیج عربی عملا امتیاز بزرگی داد به کشورهای منطقه خلیج فارس، در اعلامیه‌ی نهایی بسیار صریح علیه ایران موضع گرفتند در مسئله‌ی جزایر سه‌گانه‌ی خلیج فارس و این نشان می‌دهد که کشورهای منطقه آمادگی زیادی دارند که زیر فشار و به تشویق آمریکا در برابر ایران به این گونه اقدامات دفاعی و نظامی متوسل بشوند.
دویچه‌وله: دکتر باقرزاده، برگردیم به گزارش سازمانهای اطلاعاتی آمریکا. شما در یکی از مقاله‌های اخیرتان عنوان کرده‌اید که خبر «خوب» انتشار این گزارش می‌تواند برای جنبش صلح و دموکراسی بسیار «بد» باشد. ممکن است توضیح بدهید این زیان خودش را در چه جاهایی نشان می‌دهد؟
حسین باقرزاده: اشاره‌ی من به این بود که با پخش این گزارش احساسی بوجود آمده است که پس خطر حمله‌ی نظامی آمریکا به‌کلی برطرف شد و دیگر آن خطری که احساس می‌شد وجود ندارد و می‌شود مسئله‌ی جنگ را به‌کلی منتفی دانست. در صورتی که این گزارش و علاوه بر نکاتی که قبلا اشاره شد که در آن وجود دارد و نشان می‌دهد که هنوز آمریکا در مورد فعالیت اتمی ایران تضمین کافی در دست‌اش نیست، علاوه بر این باید به این نکته توجه کرد که یکی از حربه‌های نومحافظه‌کاران آمریکایی برای جنگ با ایران را کند کرده و از دستشان گرفته، ولی آنها را خلع سلاح نکرده است! به این معنا که آمریکا علیه ایران بهانه‌های دیگری دارد یا انگیزه‌های دیگری دارد که ممکن است با آن انگیزه‌ها به ایران فشار وارد بکند و در نهایت اگر فشارهای سیاسی و اقتصادی نتواند موثر باشد، حربه‌ی نظامی را هنوز ممکن است به‌کار ببرد. این را هم مقامات آمریکایی در روزهای اخیر، با اینکه روی‌شان فشار آوردند که حربه‌ی نظامی را کنار بگذارید، حاضر نشدند کنار بگذارند و هم اظهارات آقای گیتس در منامه و خانم رایس در بروکسل و آقای چینی در آمریکا نشان می‌دهد آمریکا در سیاست‌های خودش تغییری نداده و به آن فشار ادامه خواهد داد و ممکن است در نهایت در شرایطی که اکنون قابل پیش‌بینی نیست، دومرتبه خطر حمله‌ی نظامی ایران تشدید بشود و این خطر در شرایطی به فعلیت تبدیل بشود.
مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور (رادیو دویچه وله)