حاصل گردهمايى اپوزيسیون ترکمنستان در وین
۱۳۸۵ دی ۲۵, دوشنبه
در گردهمائی رهبران احزب سیاسی و گروههای حقوق بشر ترکمنستان در وين پایتخت اتریش که به ابتکار نهادهای حقوق بشری «مموریال»، «فدراسیون دفاع از حقوق بشر هلسینکی» و همچنین «سازمان حقوق بشر ترکمنستان» بنام «اینساتیو» تشکیل شده بود، رهبران ۹ حزب سیاسی مخالف دولت ترکمنستان از جمله حزب جمهوریخواه، حزب وطن و اتحاد دمکراتیک اپوزيسیون ترکمنستان شرکت داشتند. مقامات رسمی ترکمنستان نماینده‌ای به این کنفرانس اعزام نکردند.
در بیانیه نشست وین درخصوص حقوق بشر آمده است که از فرصت ايجاد شده پس از مرگ صفر مراد نيازاف رييس جمهورى اين كشور استفاده شود تا بتوان اجراى دمكراسى و حقوق مدنى را محقق كرد. در اين بيانيه آمده است: اولين گام به سوى دمكراسى، رسيدگى به پرونده زندانيان سياسى، آزادى سفر در داخل و خارج از كشور و لغو محدوديت‌هاى خودسرانه است.
درباره انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان که قرار است در روز يازدهم فوريه برابر با بيست و دوم بهمن ماه امسال برگزار گردد، خاطر نشان شده است كه شرايط لازم براى برگزارى انتخاباتى آزاد كه منجر به تعيين جانشين نيازاف شود هنوز فراهم نيامده است.
شرکت کنندگان نشست وین خواستار آن شدند كه كاركنان صليب سرخ بين‌المللى بتوانند با زندانيان ارتباط برقرار كنند و گزارشگر ويژه سازمان ملل و فرستاده سازمان امنيت و همكارى اروپا نيز اجازه سفر به تركمنستان را دريافت كنند.
عبدی قولی‌اف وزیر امور خارجه سابق و مسئول «اتحاد دمکراتیک اپوزيسیون ترکمنستان» در گفتگو با برنامه فارسی صدای آلمان درباره حاصل نشست وین اذعان داشت: «کنفرانس وین باید یکی از مهمترین نشست اپوزسیون و گروههای حقوق بشر ترکمنستان می‌بود ولی ما علیرغم وحدت نظر پیرامون موضوعاتی مثل گسترش دمکراسی، مبارزه برای حقوق بشر و آزادی بیان نتوانستیم در عمل به وحدت برسیم.»
به گفته او، اين نشست بر خلاف انتظارات باعث اتحاد و يكپارچگى ميان جناحهاى مختلف اپوزيسيون بر سر مسايل اساسى نشد.
خانم تاج گل بگ‌مادوا مسئول فدراسیون دفاع از حقوق بشر هلسینکی حقوق بشر ترکمنستان نیز از نتايج نشست راضی نیست. وی معتقد است که آقای قربان‌قلی بردی محمداف، کفیل ریاست جمهوری، با زیر پا گذاشتن قانون اساسی کشور این مقام را قبضه کرده است و در بیانیه نشست وین به آن اشاره نمی‌شود:
«جانشینی نیازاف بر اساس قانون اساسی کشور بایستی به عهده عوض‌گلدی آتایف، رئیس مجلس کشور باشد. ولی او بلافاصله پس از مرگ نیازاف دستگیر شد و مدافعین حقوق بشر هنوز از سرنوشت وی اطلاعی ندارند. انتخابات ریاست جمهوری در ترکمنستان مشروعیت قانونی ندارد، زیرا که کفیل ریاست جمهوری با زیر پا گداشتن قانون به این مقام دست یافته است.»
برخی از صاحبنظران امور آسیای میانه معتقدند که کشورهای اروپائی و آمریکا قصد دارند روابط خود را با رهبران جدید ترکمنستان گسترش دهند. آقای میشائل لاوبش Micheal Laubsch ، رئیس بنیاد Eurasian Transition Group، که یک بنیاد بین‌المللی غیردولتی مدافع آزادی و حقوق شهروندی در آسیای میانه است نیز در این نشست شرکت کرد. وی در گفتگو با برنامه فارسی صدای آلمان ابراز داشت:
«نه تنها ترکمن‌ها، بلکه تمامی سازمان‌های غیر دولتی بین‌المللی شرکت کننده در این کنفرانس، دولت‌های غربی و آمریکا را شديداً مورد انتقاد قرار دادند که در مورد حوادث پس از مرگ نیازاف سکوت اختیار کرده‌اند.» بنظر آقای لاوبش کشورهای غربی فشارهای لازم را بر عشق آباد نیاورده‌اند.
اما خدای‌بردی اورازاف یکی از رهبران اپوزسیون ترکمنستان و نامزد رياست جمهورى دو حزب مخالف در دیدار با مقامات غربی خواست تا «سیاست معامله گاز با حقوق بشر» را کنار بگذارند. وی هفته گذشته به کشور آلمان سفر کرد و با برخی از مقامات این کشور دیدار به عمل آورد.
به عقیده آقای اورازاف در نشست وین گروههای مدافع حقوق بشر ترکمنستان با دیدگاههای احزاب سیاسی نگرش‌های متفاوتی داشتند و خواست‌هائی را مطرح کرده‌اند که با اهداف احزاب سیاسی تفاوت داشته است، ولی حاصل نشست نشان می‌دهد که تشدد میان احزاب و گروههای ترکمنستان بیشتر نشده، بلکه اپوزيسیون توانست با مواضع و دیدگاههای همدیگر آشنا گردند:
«تلاش ما بر این است که به هر وسیله‌ای شده به کشور برگردیم و در اصلاحات سیاسی و اقتصادی و همچنین در انتخابات يازدهم فوریه ریاست جمهوری شرکت کنیم.»
خدای‌بردی اورازاف معتقد است که در کشور ترکمنستان باید «کمیته حقیقت یاب» تاسیس گردد تا افراد بی‌گناهی که از کشور رانده شده‌اند به کشور بازگردند و یا از زندانیان سیاسی که بی‌گناه در بازداشتگاه‌های ترکمنستان بسر می‌برند، اعاده حیثیت گردد.
طاهر شيرمحمدى