جنگ در قفقاز: تلاش‌های دیپلماتیک برای برقراری آتش‌بس
۱۳۸۷ مرداد ۲۰, یکشنبه
ارتش گرجستان اعلام کرد از اوستیای جنوبی عقب‌نشینی کرده و مایل نیست به درگیری ادامه دهد. گرجستان همچنین بعد ازظهر روز یکشنبه (۱۰اوت / ۲۰ مرداد) به‌طور یکجانبه در منطقه‌ی درگیری اوستیای جنوبی اعلام آتش‌بس کرد.
الکساندر لومایا، دبیر شورای امنیت گرجستان اعلام کرد ارتش گرجستان تمام سربازان خود را از منطقه‌ی اوستیای جنوبی خارج کرده است. یک ژنرال روسی نیز امروز به خبرگزاری‌ها گفت، واحدهای تحت فرمان او، نیروهای نظامی گرجستان را از تسخینوالی، مرکر استان اوستیای جنوبی عقب رانده‌اند. ستاد ارتش روسیه نیز عقب‌نشینی ارتش گرجستان از تسخینوالی، مرکز اوستیای جنوبی را تایید کرد.
با این‌حال ویتالی چورکین، سفیر روسیه در سازمان ملل بعد ازظهر امروز پس از نشست اضطراری شورای امنیت در نیویورک آتش‌بس را رد کرد و گفت: «آتش‌بس راه حل نیست. نبردها ادامه خواهند یافت، زیرا که واحدهای نظامی گرجستان همچنان در خاک اوستیای جنوبی مستقر هستند. نظامیان گرجستان باید سراسر خاک اوستیای جنوبی را ترک کنند. این شرط قاطع ماست.»
نماینده روسیه در سازمان ملل افزود: «نظامیان روسیه نیز در خاک اوستیای جنوبی باقی خواهند ماند و عقب‌نشینی نخواهند کرد، زیرا ما باید اطمینان حاصل کنیم که در این منطقه دیگر نسل‌کشی رخ نخواهد داد.»
مقام‌های روسیه پیشتر گفته بودند، حاضر به آتش‌بس نیستند، مگر آنکه گرجستان از خاک اوستیای جنوبی کاملا عقب‌نشینی کند.
برای نخستین بار از زمان شروع درگیری‌ها نظامی در روز جمعه‌ی گذشته، نیروهای هوایی روسیه صبح روز یکشنبه هدف‌هایی را در تفلیس، پایتخت گرجستان مورد حمله قرار دادند. بنا بر گزارشها، یک کارخانه در شرق تفلیس مورد حمله قرار گرفته است. در این کارخانه جنگنده‌های سوخوی۲۵ تولید می‌شوند. یک سخنگوی وزارت کشور گرجستان گفته است که یکی از باندهای میدان پرواز، متعلق به این کارخانه، آسیب دیده است. این کارخانه کاملا در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی تفلیس قرار دارد. براساس آخرین گزارشها، روس‌ها طی ساعات گذشته، اطراف فرودگاه بین‌المللی تفلیس را نیز بمباران کرده‌اند.
با این وجود، ویتالی چورکین، سفیر روسیه در سازمان ملل امروز بمباران هدف‌هایی در خاک گرجستان را رد کرد و گفت: «ما به هیچ وجه اهدافی خارج از اوستیای جنوبی را مد نظر نداشته‌ایم و افراد غیرنظامی را نیز مورد حمله قرار نداده‌ایم.»
محاصره دریایی گرجستان
از سوی دیگر، روس‌ها در حال تقویت واحدهای نظامی خود در قفقاز هستند. به گفته‌ی منابع گرجی، ارتش روسیه در ساعات اخیر، نزدیک به ۶ هزار سرباز و ۳۰۰ تانک به اوستیای جنوبی فرستاده است.. همچنین گزارشها حاکی است که ناوگان روسی مستقر در دریای سیاه با هزاران سرباز در سواحل آبخازستان لنگر گرفته‌اند. منطقه‌ی آزبخازستان نیز همانند اوستیای جنوبی در کنترل جدایی‌خواهان طرفدار مسکوست. روز گذشته دولت خودخوانده‌ی آبخازستان اعلام کرد نظامیان وابسته به جدایی‌طلبان آبخاز، حمله‌ی هوایی و توپخانه‌ای خود را آغاز کرده‌اند تا ارتش گرجستان را وادار به عقب‌نشینی از تنگه‌ی کودوری (Kodori) کنند. بخش شمالی این تنگه، تنها منطقه‌ای است که هنوز توسط دولت گرجستان کنترل می‌شود.
همچنین رسانه‌ها‌ی روسی گزارش داده‌اند که نیروی دریایی روسیه در دريای سياه، راه عبور و مرور کشتی‌ها به بنادر گرجستان در اين دريا را مسدود کرده است. به گزارش این رسانه‌‌ها، هدف این محاصره‌ی دریایی آن است که از ورود سلاح به قفقاز جلوگیری شود. خبرگزاری ریانووستی گزارش داده است که در میان ناوگان روسی شرکت‌کننده در محاصره دریایی گرجستان، ناو "ماسکوا" (مسکو) نیز قرار دارد که دارای سکوهای پرتاب موشک است.
تلاش‌های دیپلماتیک برای قطع جنگ
جامعه‌ی جهانی نگران گسترش جنگ در قفقاز است. جورج بوش، رئیس جمهوری آمریکا، بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل، نیکلا سرکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه و رئیس نوبتی اتحادیه‌ی اروپا و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان خواستار قطع فوری جنگ و عقب‌نشینی نیروهای نظامی به مواضع پیش از درگیری‌ها شده‌اند.
جرج بوش، رئیس جمهوری آمریکا نیز امروز گفت: «کل مسئله را می‌توان بطور مسالمت‌آمیز حل کرد. من با سران هر دو کشور صحبت کردم. گرجستان دولتی است مستقل و تمامیت ارضی این کشور را باید رعایت کرد.»
فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه‌ی آلمان، هانس دیتر لوکاس، مسئول امور قفقاز در وزارت خارجه آلمان را به تفلیس اعزام کرده است. وی عضو هیئتی است که از سوی اتحادیه‌ی اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا برای میانجیگری به منطقه اعزام شده‌اند.
از سوی دیگر وزیر خارجه‌ی آلمان در تلاش است با تماس‌های تلفنی وارد یک گفت‌وگوی مستقیم با مقام‌های روسیه و گرجستان شود. میخائیل ساکاشویلی، رئیس جمهوری گرجستان ضمن استقبال از نقش میانجیگرانه‌ی آلمان بدلیل مناسبات حسنه‌اش با روسیه، در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی آلمانی "راین تسایتونگ" گفت که گرجستان به هیچ وجه قصد ادامه‌ی این درگیری را ندارد.
امروز همچنین پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو روسیه را متهم کرد با لشکرکشی به خاک اوستیای جنوبی، تمامیت ارضی گرجستان را نقض کرده است. یاپ د هوپ اسخفر، دبیرکل ناتو هر دو طرف را به آتش‌بس فوری فراخواند. دبیرکل ناتو همچنین خواستار مذاکره در مورد چگونگی اعمال حاکمیت دولت گرجستان در منطقه‌ی جدایی‌طلب اوستیای جنوبی شد.
درگیری‌ها در قفقار زمانی آغاز شد که دولت گرجستان به ارتش این کشور دستور داد برای "برقراری نظم و قانون" وارد اوستیای جنوبی شود. اوستیای جنوبی چندین سال است که در کنترل جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه است. اکثریت روس‌تبار این منطقه دو سال پیش اعلام استقلال کردند، اما این اعلام استقلال از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته نشده است.
مقام‌های واشنگتن می‌گویند از مدت‌ها پیش به رهبری گرجستان هشدار داده بودند که باید نسبت حل مسئله‌ی اوستیای جنوبی و آبخازستان بردباری بیشتری از خود نشان دهد. به گفته‌ی کارشناسان سیاست خارجی آمریکا، برای مقامات واشنگتن هم حمله‌ی نظامی گرجستان به منطقه‌ی جدایی‌طلب اوستیای جنوبی و هم واکنش سرسختانه‌ی روسیه، غافلگیرکننده بوده است.
م / خبرگزاری‌های آلمان، آسوشیتدپرس، فرانسه