جایزه فرهنگی به مسلمانان تعلق نمی‌گیرد
۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۶, شنبه
جایزه‌ی فرهنگی سال ۲۰۰۹ ایالت هِسِن آلمان فقط به نمایندگان دو دین مسیحیت و یهودیت اعطا خواهد شد. یک نماینده‌ی دولت ایالتی هسن در ویسبادن گفت که بر خلاف نیت اولیه که از نماینده‌‌ای از دین اسلام نیز تقدیر به عمل آید، این جایزه فقط به دو دین تعلق خواهد گرفت.
شورای داوری این جایزه پس از مناقشه‌‌ای شدید، بالاخره تصمیم ماه دسامبر ۲۰۰۸ را لغو کرد و اعلام داشت که این جایزه به خاطر همکاری‌های میان‌دینی در ۵ ژوئیه فقط به کاردینال کارل لِمان، اسقف شهر ماینتس، پتر اشتاین‌آکر، رئیس پیشین کلیساهای پروتستان ایالت هسن و ناسئو و سالومون کورن، معاون رئیس شورای یهودیان آلمان، اعطا می‌شود. این جایزه با ۴۵ هزار یورو توأم است.
اولین کاندیدای مسلمان جایزه را رد کرد
شورای داوران در آغاز قصد داشت فواد سزگین، استاد بازنشسته‌ی رشته‌ی تاریخ علوم تجربی و بنیانگذار انستیتوی تاریخ علوم عربی و اسلامی، را نیز جزو برندگان جایزه اعلام دارد. ولی سزگین این جایزه را رد کرد، زیرا او نمی‌توانست نظرات برنده‌ی یهودی این جایزه، سالومون کورن، در زمینه‌ی مناقشه میان اسرائیل و فلسطین را بپذیرد.
سزگین گفت که سالومون کورن درباره‌ی درگیری‌های اخیر در نوار غزه تفسیری کاملا یکجانبه داشته است. سزگین در مورد جایگاه خود گفت: «اعتقادات سیاسی من و درک فرهنگی من، این اجازه را به من نمی‌دهد که جایزه را با او تقسیم کنم.»
مخالفت با اعطای جایزه به دومین کاندیدای مسلمان
شورای داوران در پی رد پذیرش جایزه توسط فواد سزگین، نوید کرمانی، نویسنده و شرق‌شناس آلمانی ایرانی‌تبار را پیشنهاد داد. کرمانی ۴۲ ساله، ساکن کلن و عضو "کنفرانس اسلامی آلمان" است.
ولی کرمانی به هنگام روزهای عید پاک، جستاری انتقادی نسبت به دین مسیحیت را در روزنامه‌ی سوئیسی "نویه تسوریشر تسایتونگ" انتشار داده بود. وی در این جستار نماد صلیب و ارج‌گذاری افراطی بر درد و رنج در مسیحیت را «بربریت» و «جسم‌ستیزی» خوانده بود.
وی در نوشته‌ی خود فراتر از این رفته و افزوده بود: «من حتا شدید‌تر از این الهیات صلیب را رد می‌کنم و آن را کفر و بت‌پرستی می‌دانم.» با انتشار این جستار، نمایندگان دو کلیسای کاتولیک و پروتستان، کاردینال کارل لمان و پتر اشتاین‌آکر، اعلام داشتند، حاضر به تقسیم جایزه با نوید کرمانی نیستند.
در پی این مخالفت‌ها بود که به گفته‌ی دولت ایالتی هسن، شورای داوران تصمیم گرفت از دادن جایزه به یک نماینده‌ی مسلمان انصراف جوید. این شورا در استدلال خود آورده که جایز نمی‌بوده که از سه نماینده‌ی دینی، لمان، اشتاین‌آکر و کورن، به خاطر خدمات‌شان این جایزه پس گرفته شود.
«آقای کوخ، دست‌کم شرم کنید!»
نوید کرمانی در شماره‌ی روز جمعه (۱۵ مه) روزنامه‌ی "فرانکفورتر الگماینه تسایتونگ" جریان را شرح می‌دهد. وی طی مقاله‌ای گزارش‌گونه از روند اعلام اعطای جایزه و پس‌گرفتن آن توسط شخص رولاند کوخ، نخست وزیر ایالت هسن، می‌نویسد.
کرمانی شگفت‌زده است که چگونه بسیاری مسیحی‌ها از مقاله‌هایی که او در روزنامه‌ها و مجله‌های تخصصی درباره‌ی مسیحیت می‌نویسد تمجید و تقدیر می‌کنند، ولی کاردینال لمان و اشتاین‌آکر یک جمله از یک مقاله را گرفته و آن را توهین به مسیحیت تلقی کرده‌اند.
کرمانی مورد تماس تلفنی دیتر باینه، رئیس تشریفات نخست وزیری ایالت هسن، را با شخص خود نقل می‌کند که پس از اعلام اعطای جایزه به او، پس از مدتی تماس گرفته و مخالفت این دو نماینده‌ی مسیحیت در آلمان را به اطلاع او رسانده است.
دیتر باینه خود نیز شگفت‌زده است که چگونه این دو برنده‌ی جایزه، یک جمله از مقاله را گرفته و آن را توهین به دین مسیحیت دانسته‌اند، در حالی که کل مقاله از زیبایی‌شناسی هنر مسیحی سخن می‌رانده است و به طور کلی نظری مثبت را بازتاب می‌داده است.
به گفته‌ی کرمانی مقاله در مدت اقامت او در رم نوشته شده در رابطه با توصیف یک نقاشی از "گیدو رنیس" بوده است. به باور کرمانی، دست‌کم از نگاه یک غیرمسیحی، این همه تجلیل از به‌صلیب کشیدن و رنجی که در پس آن نهفته است، عجیب می‌نموده است.
با اینکه تمام تدارکات برای اعطای جایزه و فهرست میهمانان و دعوت از یک گروه ایرانی برای شرکت در مراسم مهیا شده بود، نه از رئیس تشریفات خبری می‌شود و نه از گروه فیلم‌برداری که می‌خواستند با کرمانی مصاحبه کنند. در پایان، نامه‌ای از رولاند کوخ، نخست وزیر ایالت هسن، می‌رسد که نوید کرمانی را برای جلسه میزگردی درباره‌ی موضوع مورد مناقشه دعوت می‌کند. کرمانی می‌نویسد که از قرار معلوم کاردینال لمان به نامه‌ی اعتراضی خود بسنده نکرده است؛ و نخست وزیر هسن می‌بایستی در تصمیم خود اولویت سیاسی قائل می‌شده است.
از سوی دیگر روزنامه‌ی "فرانکفورتر الگماینه" نیز با نوید کرمانی ازهمه‌جا بی‌خبر تماس می‌گیرد و از او می‌خواهد که نظرش را درباره‌ی پس‌گرفتن جایزه‌ی فرهنگی ایالت هسن بیان کند؛ و کرمانی می‌گوید که از پس‌گرفتن این جایزه کوچک‌ترین اطلاعی ندارد.
آنگاه است که کرمانی در پاسخ به نخست وزیر ایالت هسن می‌نویسد: «جناب آقای کوخ، امیدوارم که شما دست‌کم شرم کنید. با درود‌های دوستانه، نوید کرمانی، از شهر کاتولیک کلن.»
«کمدی دولتی»
نوربرت لامرت، رئیس مجلس بوندستاگ آلمان از حزب دمکرات مسیحی، روز جمعه (۱۵ مه) پس گرفتن جایزه‌ی فرهنگی ایالت هسن از نوید کرمانی را یک «کمدی دولتی» نامید. وی گفت: «اگر علت واقعی پس گرفتن جایزه، مقاله‌ی شجاعانه‌ی نوید کرمانی بوده که بازتاب حس یک مسلمان از مشاهدات او از نقاشی به صلیب کشیدن مسیح در یک کلیسای رُمی است، بنابراین بهتر است دولت از اعطای جایزه‌ها‌ی فرهنگی به کلی منصرف شود.»
DK/KG