تیم ملی بدون حاشیه؛ در فوتبالی جنجالی و پرحاشیه
۱۳۹۰ شهریور ۶, یکشنبه«بله؛ من در ۳ هفته اول لیگ در ایران حضور نداشتم. اما وقتی برگشتم تمام فیلمها را در غالب بیست و یک DVD در ۹ روز تماشا کردهام». این پاسخ کوتاه سرمربی تیم ملی فوتبال ایران به حجم خیرهکنندهای از انتقادها در صفحات روزنامهها و برنامههای رادیویی و تلویزیونی در ایران بود. انتقادهایی که بلافاصله پس از انتشار فهرست تیم ملی آغاز شد. حتا گمانههایی با این مضمون از گوشه و کنار شنیده شد که بازیکنان را کیروش دعوت نکرده، زیرا اصلاً در ایران حضور نداشته است.
اما سرمربی پرتغالی تیم ملی فوتبال ایران در پاسخ به انتقادها گفت: «برخی از بازیها را حتی بیش از یک بار دیدهام. تمامی بازیها را آنالیز کردهام. وقتی مسئولیت بر عهده من خواهد بود، میتوانید در چشمان من بخوانید که از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمیکنم».
صرف نظر از هر نوع قضاوت و پیشداوری درباره عملکرد کارلوس کیروش، یک نکته بدیهی را نمیتوان انکار کرد: تیم ملی فوتبال ایران پس از سالیان طولانی، نخستین بار است که در بطن خود حاشیهای ندارد. بازیکنان و رسانهها در گوش هم نجوا نمیکنند و کسی انتقادی از وضعیت تمرینات سرمربی ندارد. اردوی اروپایی بدون حاشیه به پایان رسید و بازیکنان خط خورده نیز سکوت کردند. حتی زمانی که کیروش گفت کاپیتان اول من جواد نکونام است، انتظار میرفت علی کریمی که قبل از نکونام در تیم ملی حضور داشته، واکنش نشان دهد. اما او فقط گفت که برای کاپیتانی به تیم ملی نیامده است. چنین وضعیتی با دوران پرتنش ستارههای تیم ملی در زمان سرمربیگری علی دایی و افشین قطبی قابل قیاس نیست.
سرمربی تیم ملی وعده و شعار نمیدهد. درباره وضعیت فوتبال ایران اغراق نمیکند و با کاریزمایی که دارد؛ شوق بازی در تیم ملی را چنان تقویت کرده که ستارههای خداحافظی کرده از فوتبال، یکی یکی درخواست بازگشت به تیم ملی را مطرح میکنند. او در فوتبالی که سرتاسر جنجال و حاشیه است، بدنه تیم ملی را بدون حاشیه حفظ کرده است.
انتقاد مربیان صاحبنام داخلی به فهرست کیروش
سرمربی تیم ملی فوتبال ایران ۲۴ بازیکن را به اردوی این تیم دعوت کرده تا مهیای آغاز رقابتهای گروهی از مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۴ در منطقه آسیا شوند. این بازیکنان برای اولین بازی ایران در این مسابقات آماده میشوند؛ رقابتی که ۱۱ شهریور در برابر اندونزی و در ورزشگاه آزادی برگزار خواهد شد.
جریان انتقادها اما قبل از شروع بازیها و حتی قبل از برپایی اردو شکل گرفته است. علی دایی، سرمربی راهآهن، گفت کیروش بازیهای ما را ندیده است. حمید استیلی هم در شرایطی که تیمش پرسپولیس در قعر جدول بود، خواستار دعوت چند بازیکن دیگر از میان شاگردانش شده بود.
مجید جلالی، سرمربی فوتبال فولاد خوزستان، هم با انتقاد از نحوه دعوت بازیکنان، به خبرگزاری ایرنا گفت: «گمان میبردم با حضور کیروش نگاه رنگی مخصوص آبی و قرمز برای دعوت به تیم ملی از بین برود. اما این مسئله تا به این لحظه عملی نشده است».
اما کارلوس کیروش در پاسخ میگوید: «اگر با یک مربی صحبتی داشته باشم اخلاقم این است که آن را رو در رو و چشم در چشم مطرح میکنم. اگر یک مربی در نشریات میخواهد به من پیغام برساند این کار درست نیست و به نظرم او یک مربی حرفهای نیست». به اعتقاد سرمربی پیشین تیم ملی پرتغال، «مربی خوب خودش را پشت نشریات پنهان نمیکند و اگر موضوعی باشد آن را مستقیم میگوید. یک مربی حرفهای این دل و جرأت را دارد تا صحبتش را به صورت مستقیم مطرح کند».
و اما نگاهی به بازیکنان دعوت شده به تیم ملی و نگرش منتقدان درباره هرکدام از خطوط:
دروازهبانها
مهدی رحمتی، علیرضا حقیقی و شهاب گردان، دروازه بانهای دعوت شده به اردو هستند. منتقدان به شدت روی اشتباه کیروش در دعوت از حقیقی، دروازهبان پرسپولیس پافشاری میکنند. آنان میگویند حقیقی در ۴ هفته نخست به قدری ضعیف بوده است که نیمکتنشین شده و جای خود را به میثاق معمارزاده داده است.
شاید این منتقدان تفکرات دن گاسپر، مربی دروازه بانهای تیم ملی، را چندان جدی نگرفتهاند. کسی که در تیمهای بزرگی مثل تیم ملی پرتغال و باشگاههای بنفیکا و پورتو مربی دروازهبانها بوده است. او خاطره خوبی از عملکرد حقیقی در بازی دوستانه با "متالیست خارکف" اوکراین دارد. در آن بازی که در اردوی اتریش برگزار شد، حقیقی توانست پنالتی مارکو دوئیچ را مهار کند.
از طرفی فوتبال ایران به رغم ممنوعیت استفاده از دروازهبانهای خارجی، همچنان با معضل پرورش دروازه بانهای مستعد مواجه است. مهدی ثابتی، دروازهبان تراکتورسازی ۳۶ ساله است. مهدی واعظی، دروازهبان صبای قم، نیز ۳۶ ساله است. ابراهیم میرزاپور، دروازهبان شهرداری تبریز، نیز ۳۳ ساله شده است.
بدین ترتیب به نظر نمیرسد که گزینههای چندانی پیش روی دن گاسپر بوده باشد. فعلاً نمیتوان او را متهم کرد که پدیدهای جوان را نادیده گرفته است. غلامحسین پیروانی نیز وقتی با این انتقاد مواجه شد که چرا در بازیهای آسیایی گوانجو از دروازهبان رده سنی امید استفاده نکرده است، در پاسخ پرسید: «کدام یک از تیمهای لیگ برتری به دروازهبان رده سنی امید بازی دادهاند؟»
مدافعان
احسان حاج صفی، مهرداد پولادی، سید جلال حسینی، هادی عقیلی، حنیف عمرانزاده، خسرو حیدری و حسین ماهینی بازیکنان خط دفاعی را تشکیل میدهند.
فردین عابدینی، مدافع کناری ۱۹ ساله تراکتورسازی، و امید عالیشاه ستاره، ۱۸ ساله راه آهن ری، از برترینهای لیگ برتر در هفتههای نخست بودهاند. اما جایی در ترکیب تیم ملی نداشتهاند. با این حال تمرکز رسانهها بیشتر روی نامهایی مثل پژمان منتظری از استقلال و محمد نصرتی از پرسپولیس بوده است. غیر از نصرتی و منتظری، فرشید طالبی، قاسم دهنوی، محسن بنگر، مرتضی کاشی و رضا نورمحمدی نیز از جمله مدافعانی هستند که از فهرستهای قبلی کیروش راهی به فهرست جدید او پیدا نکردهاند.
وضعیت متزلزل خط دفاعی تیم ملی، دغدغهای دیرپا در فوتبال ایران است. پدیدههای جوانی که در یکی از هفتههای لیگ برتر چهره میشوند، ناگهان در هفته بعد با کمتجربگی و اشتباه باعث رقمخوردن شکست تیمشان میشوند. اشتباهاتی که اگر در ترکیب تیم ملی و مقابل قطر یا بحرین تکرار شوند، رویای صعود به جام جهانی را بر باد خواهند داد.
هافبکها
جواد نکونام، قاسم حدادی فر، میلاد زنیدپور، مازیار زارع، آندرانیک تیموریان، علی کریمی و مجتبی جباری در خط میانی حضور دارند. زنیدپور عملکرد درخشانی در داماش گیلان نداشته است؛ مانند مازیار زارع که در دو بازی اصلاً به میدان فرستاده نشد. اما هر دو فراخوانده شدهاند. این در حالی است که مازیار زارع در بازی مقابل اندونزی محروم است و نمیتواند به میدان برود.
اما پرسش اینجاست که آیا هافبکهای قابلی وجود داشتهاند که نادیده گرفته شده باشند؟ منتقدان از ایمان مبعلی و پژمان نوری نام میبرند. روزنامه خبر ورزشی نوشت که شاید جرم آنها حضور در لیگ امارات باشد. اما در این صورت چرا عقیلی و خلعتبری از لیگ قطر دعوت شدهاند؟
همچنین گفته میشود که نام میثم بائو وقتی در فهرستهای قبلی کیروش وجود داشت، او چندان آماده نبود. اما حالا که آماده است دعوت نشده و این مسئله جای سؤال دارد. بائو که در شهرداری تبریز بازی میکند، از مشاوران کیروش انتقاد و آنان را متهم به انتقال اطلاعات نادرست کرده است.
مهاجمان
محمدرضا خلعتبری، آرش افشین، غلامرضا رضایی، فرهاد مجیدی، محمد قاضی، کریم انصاری فرد و سعید دقیقی مهاجمانی هستند که به اردو فراخوانده شدهاند. البته کریم انصاری فرد در بازی مقابل اندونزی محروم است و نمیتواند به میدان برود.
بیشترین انتقاد درباره مهاجمان فهرست کیروش به محمد قاضی، مهاجم تیم ذوب آهن اختصاص داشت. منتقدان پرتعداد مطبوعاتی و رادیو - تلویزیونی معتقدند که چون او با ۱۰ جلسه محرومیت از سوی باشگاه خود روبرو شده، نباید به تیم ملی دعوت میشد.
اما پرسش اینجاست که مگر وقتی افشین قطبی تصمیم گرفت شهاب گردان را به خاطر برخورد لفظی در اردوی اتریش از تیم ملی خط بزند، باشگاه ذوب آهن برای او جریمه انضباطی در نظر گرفت و روی نیمکت نشاند؟ محمد قاضی هم برای اعتراض به تعویض در باشگاه، توسط باشگاه جریمه شده است. آیا تقاصش را در تیم ملی هم باید پس بدهد؟
انتقاد درباره دعوت از فرهاد مجیدی نیز تأملبرانگیز است. منتقدان میگویند او در زمان برگزاری جام جهانی ۳۸ ساله است و کارایی لازم برای کمک به تیم ملی را ندارد. اما مگر مسجل شده که ایران به جام جهانی صعود خواهد کرد؟ چه تضمینی وجود دارد که فوتبال ایران حتی بتواند از مرحلهی انتخابی هم صعود کند؟
خط خوردهها و تازهواردها
فرهاد مجیدی که مانند علی کریمی از تیم ملی خداحافظی کرده بود، مثل او با اعلام آمادگی مجدد به این تیم بازگشته است. عملکرد مجیدی در فصل جدید لیگ برتر، از نگاه کارشناسان فوتبال، بسیار خوب ارزیابی شده است. او در زمان سرمربیگری افشین قطبی حاضر به همراهی تیم ملی فوتبال ایران نشد. جواد نکونام هم که به دلیل حضور در اسپانیا جایی در فهرستهای قبلی کیروش نداشت مجدداً به تیم ملی دعوت شده است.
حنیف عمرانزاده از بازیکنان جدید در فهرست سرمربی پرتغالی تیم ملی ایران محسوب میشود. آرش افشین که در فهرست قبلی حضور نداشت هم بار دیگر مورد توجه کیروش قرار گرفته؛ گرچه درخششی در لیگ برتر نداشته است.
نام محمد نصرتی، هادی نوروزی و مهرداد اولادی در فهرست قبلی وجود داشت اما به اردوی جدید دعوت نشدهاند. از جمع این سه پرسپولیسی، نوروزی و اولادی مصدوم هستند و در فهرست ۱۸ نفره این باشگاه برای بازی با صنعت نفت آبادان نیز حضور ندارند. پژمان نوری از الامارات و میثم بائو از شهرداری تبریز نیز خط خوردهاند.
کیروش در انتقادی جالب از نگرش علاقهمندان به فوتبال در ایران گفته است «در ایران همه دنبال معجزه هستند. معجزه میتواند همین فردا رخ بدهد و ممکن است تا ۱۰ سال بعد هم اتفاق نیافتد. آیا این معجزه است که کشوری مانند پرتغال با ۱۰ میلیون جمعیت و ۱۰۰ هزار بازیکن در ردهبندی جهانی بین ۱۰ تیم اول جهان قرار دارد و تیم ملی جوانانش به مقام دوم جام جهانی میرسد؟ این نتایج حاصل تلاش، برنامهریزی و فعالیت مستمر گروهی بوده، نه معجزه».
مهدی رستمپور
تحریریه: پارسا بیات