تلاش پکن برای تاثیرگذاری در تحولات خاورمیانه
۱۳۹۲ اردیبهشت ۱۷, سه‌شنبه
چین سیاست خارجی دوسویه‌ای دارد. از یک‌سو دکترین "عدم مداخله"ی دنگ شیائوپینگ را دنبال می‌کند که در آغاز دهه هشتاد میلادی مطرح شد و از سوی دیگر روزبه‌روز علائق و منافع اقتصادی بیشتری در نقاط مختلف جهان برای خود دست‌وپا می‌کند و از این طریق از امکانات تاثیرگذاری سیاسی برخوردار می‌شود.
چنین وضعیتی برای چین اکنون در ارتباط با اسرائیل به‌وجود آمده است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای دیداری پنج روزه به پکن سفر کرده است.
مقام‌های چینی در دیدار با نخست‌وزیر اسرائیل از او خواسته‌اند که در حوادث سوریه خویشتن‌داری از خود نشان دهد. آنها به نتانیاهو گفته‌اند که "ما مخالف کاربرد قهر در سوریه هستیم و معتقدیم که به حاکمیت ملی کشورها باید احترام گذاشت".
مقام‌های چینی هم‌چنین به نتانیاهو پیشنهاد کرده‌اند میان اسرائیل و فلسطینی‌ها میانجیگری کنند. یک روز پیش از سفر نتانیاهو به چین، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز وارد پکن شد. عباس روز دوشنبه با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس جمهور چین در این دیدار به محمود عباس گفت، چین به هدف‌های فلسطینی‌ها کمک خواهد کرد.
پیش از دیدار محمود عباس با شی جین پینگ، مقام‌های چینی اعلام کردند که آماده‌اند دیداری مشترکی میان محمود عباس و بنیامین نتانیاهو برگزار کنند.
آخرین گزارش‌ها حاکی است که محمود عباس پکن را ترک کرده است، اما گزارشی درباره دیدار احتمالی او با نتانیاهو منتشر نشده است.
در دستگاه رهبری چین تاکنون کسی به این فکر نبوده که کشورشان در مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطینی‌ها نقشی فعال بازی کند.
بر خلاف ایالات متحده آمریکا، چینی‌ها از وجهه خوبی در میان دو طرف مناقشه برخوردار هستند. چین در شورای امنیت سازمان ملل متحد از ایده کشور مستقل فلسطینی حمایت می‌کند و از این نظر از اعتماد فلسطینی‌ها برخوردار است. این سیاست چینی‌ها هر چند خوشایند اسرائیلی‌ها نیست، با این‌حال اسرائیلی‌ها نیز چین را دوست خوبی برای خود می‌دانند.
چین، سومین شریک تجاری اسرائیل
چین در حال حاضر پس از ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، سومین شریک تجاری اسرائیل است. بنابر آمارهای دولت اسرائیل، صادرات چین به اسرائیل در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۳/ ۵ میلیارد دلار بوده است و صادرات اسرائيل به چین در همین مدت به حدود ۸/ ۲ میلیارد دلار رسیده است.
محصولات شیمیایی، مواد معدنی، تجهیزات الکترونیک و بیش از همه فن‌آوری کشاورزی اسرائیل متقاضیان زیادی در چین دارند. از سوی دیگر چین در سال‌های اخیر به یکی از کشورهای محبوب برای سفر شهروندان اسرائيلی تبدیل شده است. اسرائیلی‌ها در چین در قیاس با دیگر کشورهای جهان با مشکلاتی بسیار کمتری مواجه هستند.
چینی‌ها در ارتباط با خاورمیانه تنها دغدغه‌ی اقتصادی ندارند. طراحان راهبردهای سیاسی در رهبری چین مدت‌هاست که در خاورمیانه این ظرفیت‌ها و امکانات را می‌بینند که سیاست خارجی کشورشان را از دکترین "عدم مداخله" دنگ شیائوپینگ فراتر ببرند؛ چنان‌که هم‌اکنون در مورد ایران چنین شده است.
سیاست خارجی چین در مورد ایران در حال حاضر نه براساس توصیه دنگ شیائوپینگ، بلکه براساس نیاز‌های چین به نفت تنظیم شده و این کشور هم‌اکنون بزرگترین خریدار نفت ایران است.