تلاش تازه‌ی ایران برای پا گرفتن در آمریکای لاتین
۱۳۹۵ شهریور ۳, چهارشنبه
همانگونه که انتظار می‌رفت محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در آغاز سفر یک‌هفته‌ای خود به آمریکای لاتین مورد استقبال گرم مقامات کوبا قرار گرفت. کوبا نخستین ایستگاه سفر یک‌هفته‌ای وزیر امور خارجه ایران و هیات همراه او است. این هیات نمایندگان ده‌ها موسسه بزرگ اقتصادی خصوصی و دولتی و نیز کارآفرینان و تولیدکنندگان ایرانی را در بر می‌گیرد.
وزیر امور خارجه ایران پس از مذاکره با برونو رودریگز، همتای کوبایی خود گفت: «ما فصل تازه‌ای را در مناسبات خود با کوبا آغاز می‌کنیم. روابط اقتصادی دوکشور طی این سفر گسترش خواهد یافت.»
رودریگز نیز برای وزیر خارجه ایران "موفقیت در امر سیاست خارجی" آرزو کرد. وزیر خارجه کوبا در این باره گفت: «برای ایران و دیگر کشورهای جهان آرزوی استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی را می‌کنیم.»
جنبه‌های روابط دوستانه با کوبا
دو کشور کوبا و ایران بر تعمیق روابط میان دوکشور و همبستگی در برخورد با آمریکا تاکید کردند. جمهوری اسلامی و کوبا تا چندی پیش در آمریکا در فهرست کشورهایی قرار داشتند که از نیروهای تروریستی جهان حمایت می‌کنند. کوبا اما در پی نزدیکی به آمریکا و از سرگیری مناسبات دیپلماتیک با واشنگتن از این فهرست خارج شده است.
حدود ۱۰ روز پیش ریکاردو کابریساس، معاون رئیس جمهوری کوبا و وزیر اقتصاد این کشور به همراه هیئتی راهی ایران شده و طی این سفر با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز دیدار و گفت‌وگو کرده بود.
کوبا در پی بحران اقتصادی در ونزوئلا و مشکلات این کشور در صادرات نفت، اکنون می‌کوشد تا همکاری‌های نفتی خود را با کشورهایی چون ایران توسعه دهد. جمهوری اسلامی نیز در تلاش است تا با این اقدام خود گامی جدید در تحکیم روابط با کشورهای آمریکای جنوبی بردارد و این روابط را گسترش دهد.
بیشتر بخوانید: سفر ظریف به هاوانا؛ گسترش مناسبات ایران و کوبا
کارفرمایان ایرانی علاقمندند در زمینه‌های گوناگونی چون صنایع معدن، داروسازی، کشاورزی، بیوتکنولوژی و همچنین انرژی در کوبا سرمایه گذاری کنند.
نیکاراگوئه، بولیوی، اکوادور، شیلی، بولیوی و ونزوئلا دیگر کشورهای آمریکای لاتین هستند که ظریف طی این سفر یک‌هفته‌ای از آنها دیدار خواهد کرد. در بیانیه‌ای که قبل از سفر وزیر خارجه ایران به آمریکای جنوبی منتشر شده، آمده است که ایران در نظر دارد جلوی "ایران‌هراسی" ایجاد شده توسط اسرائیل را در آمریکای جنوبی بگیرد.
ونزوئلا، نزدیک‌ترین یار جمهوری اسلامی در آمریکای لاتین
ایران در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران کوشید روابط خود را با کشورهای آمریکای لاتین تحکیم کند. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز پس از پیروزی در انتخابات سال ۲۰۱۳ میلادی اعلام کرد که روابط با آمریکای لاتین از اولویت‌های دولت او خواهد بود.
ایران بهترین رابطه‌اش را در آمریکای لاتین با کشور ونزوئلا داشت. ونزوئلا کشوری بود که پای ایران را به آمریکای لاتین باز کرد. دو کشور در اوپک، سازمان کشورهای صادر کننده نفت، با هم فعالیت می‌کنند و دشمنی با آمریکا از نقاط اشتراک این دو کشور است.
ایران و ونزوئلا روابط اقتصادی گسترده‌ای دارند. کارفرمایان ایرانی سرمایه گذاری‌های وسیعی در ونزوئلا کرده‌اند. در سال ۲۰۰۸ میلادی ایران سومین کشور بزرگی بود که در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کرده بود.
روابط دوستانه ایران و ونزوئلا در حالی است که آمریکا و اسرائیل ونزوئلا را متهم به همکاری با حزب‌الله لبنان می‌کنند.
روابط ایران با دیگر کشورهای آمریکای لاتین
روابط ایران و بولیوی نیز رو به گسترش است. ایران و ونزوئلا ۲۳۰ میلیون دلار در ایجاد یک کارخانه سیمان سازی در بولیوی سرمایه گذاری کرده‌اند. ایران همچنین دوبیمارستان در این کشور ساخته است.
طی ده سال گذشته سفارت‌خانه‌های جدید ایران در کشورهای کلمبیا، نیکاراگوئه، شیلی، اوروگوئه، اکوادور و بولیوی افتتاح شده‌اند. گشایش این سفارت‌خانه‌ها در حالی است که سفارت خانه‌های ایران در برزیل، آرژانتین، مکزیک و ونزوئلا از مدت‌ها پیش از این تاریخ فعالیت می‌کردند.
جمهوری اسلامی همچنین در کنار فعالیت‌های سیاسی در کشورهای آمریکای لاتین به ایجاد مراکز فرهنگی در کشورهای این منطقه روی آورده است. اگر ایران با ایجاد روابط در پی یافتن بازارهایی برای خود است، اما کشورهای آمریکای لاتین در درجه نخست به فکر سرمایه‌های ایران هستند که می‌تواند در اختیار آنها قرار گیرد.
نگرانی انجمن‌های یهودی در آمریکای لاتین
دوکشور آرژانتین و برزیل که بزرگ‌ترین انجمن‌های یهودی را دارند، به داشتن روابط عمیق با ایران چندان علاقمند نیستند. این دوکشور می‌توانند برای ایران از نظر اقتصادی بسیار با اهمیت باشند، اما در فهرست کشورهایی نیستند که قرار است محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، از آنها دیدن کند.
برزیل که زیر رهبری لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا و دیلما روسف، روسای جمهور چپ‌گرای پیشین این کشور در تلاش نزدیک شدن به ایران بود، با تغییر دولت و رئیس‌جمهور موفقت این کشور، میشل تمر راه‌ها را برای نزدیکی با جمهوری اسلامی محدود کرده است.
روابط ایران و آرژانتین نیز در پی انفجار مرکز همیاری یهودیان در دهه ۱۹۹۰ میلادی که در جریان آن ۱۱۴ نفر جان خود را از دست دادند، به شدت سرد شد. یک کمیسیون تحقیق در این باره اعلام کرد که دستور و نقشه ضربه زدن به بزرگ‌ترین مرکز اقلیت یهودی در آمریکای لاتین در تهران کشیده شده و مسئولیت اجرای طرح عملیات به حزب الله سپرده شده بود.