۲۲ آوريل ۱۷۲۴: سنجشگر خرد ناب و عملی

ایمانوئل کانت Immanuel Kant در روز ۲۲ آوریل ۱۷۲۴ به دنیا آمد. او در خانواده فرودستی رشد كرد. در زندگی عادی او هيچ نكته هيجان‌انگيزی برای زندگينامه‌نويسان پيدا نمی‌شود: نه به سفرهای دور و دراز رفت و نه در پی عشق و عاشقی بود. نه به دنبال مال و مقام رفت، نه در سياست دخالت داشت و نه ماجراجو بود. همه عمر آموخت، انديشيد و انديشه خود را در كلاس‌های درس به شاگردانش منتقل كرد و برای آيندگان نوشت و جز استادی دانشگاه زادگاهش پيشنهاد هيچ دانشگاهی را نپذيرفت.

اگر غزلسرا بود شايد می‌شد زندگی روزمره يكنواخت او را قدری با خواجه حافظ شیرازی مقايسه كرد.

ايمانوئل كانت يكپارچه انديشمند و فيلسوف بود و از جمله با اثر ماندگار "سنجش خرد ناب" خود انديشه نوين را پايه ريخت و سرچشمه‌های شناخت انسانی را نشان داد.

پيش از او فيلسوفان خردگرا مانند دكارت سرچشمه شناخت جهان را مفاهيم نهاده در ذهن بشر می‌دانستند در صورتی كه تجربه‌گرايانی مانند جان لاك و دیوید هيوم تجربه و حسيات را منبع شناخت می‌شمردند.

ایمانول كانت با بررسی قوت و ضعف‌های هر كدام از اين راه‌های شناخت، حد و مرز و اشتباه‌های هر دو گروه را برشمرد و با پيشنهاد آميزه‌ای از اين دو سرچشمه‌های شناخت و دانش بشری را نشان داد. كانت روان شناسای انسان را به خرد، خواست و احساسات تقسیم‌پذير می‌داند و هر كدام از اين بخش‌ها را در اثری جدا تشريح و سه پرسش هميشگی را مطرح كرده است: «دانش من از كجا و تا كجاست؟ چه بايد كرد و به چه می‌توان اميد داشت؟"

كانت انسان‌دوستی است كه می‌خواهد آدمی را از نابالغی فكری به آزادی و جرأت اختيار سوق دهد. تصوير فيلسوف سردمزاجی كه جز كار به هيچ چيز ديگر نمی‌انديشيد و زمان‌بندی روزانه‌اش به ساعت می‌مانست، دستكم تا ۴۰ سالگی به او نمی‌خورد.

معروف است كه او بخشی از هزينه دوره دانشجويی‌اش را با بردهايی پرداخته كه از ورق‌بازی به دست آورده است. يكی از شاگردان او يوهان گوتفريد هردر در جايی مينويسد: «كانت به قدری وقت خود را صرف فراغت و تفريح می‌کند كه می‌ترسم به كار اصلی خود نرسد".

ايمانوئل كانت در ۸۰ سالگی در زادگاهش كه امروزه كالينينگراد نام دارد و جزو روسيه است، درگذشت.