تظاهرات در قرقیزستان علیه پایگاه نظامی آمریکا · گفتوگویی با ساجیده میرزا
۱۳۸۶ خرداد ۲۱, دوشنبهبرخی از تحلیلگران سیاسی از موج ضدآمریکائی در آسیای مرکزی صحبت میکنند. خانم ساجیده میرزا، روزنامه نگار و صاحبنظر ازبک در امور آسیای مرکزی در مصاحبه با برنامه فارسی صدای آلمان اظهار داشته که تظاهرات در پایتخت قرقیزستان به دلیل مخالفت با احتمال استفاده از این پایگاه علیه ایران نیست. وی همچنین بر این باور است که آمریکا و روسیه در آسیای مرکزی اهداف مشترکی دارند.
دویچه وله: اخیرا در پایتخت قرقیزستان تظاهرات کردند و خواستار بسته شدن پایگاه نظامی آمریکا شدند. در برخی از پلاکاردها نوشته بودند که پایگاه ماناس علیه ایران نباید استفاده بشود، آیا احتمال استفاده از این پایگاه علیه ایران علت این تظاهرات بوده است؟
ساجیده میرزا: فکر نمیکنم که تنها این موضوع، یعنی احتمال استفاده از این پایگاه علیه ایران مطرح باشد، تصادفا میتواند این را دامن بزنند. هر چند که چند روز پیش مقامات قرقیزستان اعلام کرده بودند که این پایگاه نظامی بیرون از عملیاتی که در افغانستان انجام میگیرد مورد استفاده قرار نگیرد. بهصورت کلی مسئله حضور آمریکا در قرقیزستان یعنی از روزهای اولیه که نیروهای نظامی آمریکا مستقر شدند ، مطرح بود. اولا جنجال پول در میان بود، یعنی آن مبلغی را که آمریکا برای این پایگاه پرداخت میکند، آیا عادلانه است یا خیر. مقامات قرقیز هم از مبالغ بیشتری صحبت کردند و آمریکا هم آماده مذاکره شد. بنظر من فاکتور مهمتر که هم مقامات و هم جناح مشخص جامعه را به عملکرد بیشتر در رابطه با خروج نیروهای آمریکائی از قرقیستان وادار میکند فاکتور سیاسی است. قرقیزستان و مقامات قرقیز از دو سوی مورد فشار قرار گرفتهاند، چون روسیه هم زیاد خشنود نیست که نیروهای آمریکا در قرقیزستان مستقر هستند و چین هم کمی ناخرسند است که این نیروها در مرز چین قرار دارند.
در این میان نقش دمکراسی چگونه است، آیا دولت قرقیزستان پایبند خواسته های مردم خواهد بود، مثلا اگر مردم درخواست کنند که آمریکائی ها از کشورشان خارج بشوند این را خواهد پذیرفت یا اینکه نیاز اقتصادی و مالی عمده تر خواهد بود؟
البته در مقایسه با دیگر کشورهای آسیای مرکزی در قرقیزستان یک مقداری مردم سالاری هست. یعنی کشوری است دمکرات و تا بحال ما چندین بار هم شاهدش شدیم که حکومت نمیتواند رای مردم را صرفنظر کند. اما برداشت من این است که بخش بزرگی از مردم اصلا کاری به این پایگاه ندارند و آنهائی هم که تظاهرات میکنند بیشتر کسانی یا قشری هستند که تحت تاثیر جناح ها عمل میکنند.
آیا فکر میکنید نوعی موج ضد آمریکائی هست، چرا که پیش از این هم در کشور ازبکستان، در کشور شما هم پایگاه نظامی آمریکا بسته شد و فکر میکنید این ادامه پیدا بکند و در قرقیزستان هم این موج ضد آمریکائی بوجود بیاید؟
قضیه فرق میکند ، به دلیل اینکه ازبکستان احتمال داشت نیروهای آمریکائی را بیرون نمیکرد اگر آمریکا از عملکرد این دولت در واقعه اندیجان انتقاد و سختگیری نمیکرد و احتمال داشت که نیروهای آمریکائی در آنجا باقی بماند. اما مسئله قرقیزستان فرق میکند. قرقیزستان یک کشور کوچکی است و بعد از انقلاب هم ضعف پذیر شده است. بخاطر اینکه ما میدانیم روسیه در هر کجا که انقلاب های «مخملین» و یا رنگارنگ صورت گرفته است، آنها زیاد مورد توجه و اعتمادش نیستند و به هر بهانهای کوشش میکند که اوضاع این کشورها کمی به هم بریزد تا مردم بدانند و اعتراف کنند که این انقلاب ها نهایتا هیچ بقا و پایهای نخواهد داشت. تمام تلاش روسیه بر سر این است. به باور من روسیه در قرقیزستان هم کوشش های زیادی را در این راستا انجام میدهد.
بنظر شما افزایش تنش میان روسیه و آمریکا چه تاثیری میتواند در آسیای مرکزی داشته باشه؟
من در مجموع هیچ تنشی را که به آن اندازهای که تنش بگوئیم یعنی رویاروئی آشکار مثل دوره جنگ سرد را در آسیای مرکزی انتظار ندارم. من فکر نمیکنم که مثلا روسیه در رابطه با ایران اینقدر صادق است و اگر در صورتی که ایران سلاح هستهای بسازد خود روسیه را هم این سلاح هستهای تهدید نکند.
منظور من این است که آمریکا و روسیه و در منطقه آسیای مرکزی بیشتر در پی این هستند که زبان مشترک پیدا کنند یعنی مبارز ضد تروریسم و این خطراتی که آمریکا را تهدید میکند در دورنما خود روسیه را نیز تهدید میکند. در حال حاضر هیچکدام از این کشورهای توانمند سودی در به هم ریختن اوضاع آسیای مر کزی و تشنج ندارند، زیراکه همه این کشورها در آنجا منافع اقتصادی دارند.
مصاحبه گر : طاهر شیرمحمدی