ترکیه: بحران در رابطه با انتخاب رئس جمهور جدید

رئيس جمهور در ترکيه ارزش نمادين بالايی دارد و فرمانده عالی قوای مسلح به شمار می رود.

ارتش ترکيه که به پيروی از سنت کمال اتاتورک، پايه گذار ترکيه نوين از اصل سکولاريسم يا جدايی کامل دين از سياست دفاع می کند، ناخرسندی خود را از نامزدی آقای گل ابراز کرده است. فرماندهان ملی‌گرای ارتش نگران هستند که گل پس از رسيدن به مقام رياست جمهوری عقايد اسلامی خود را در اداره امور دخالت دهد. ترکيه نامزد ورود به اتحاديه اروپاست و رسانه‌های اروپايی رويدادهای اخير را با توجهی خاص دنبال می کنند.

گزارش مطبوعاتی ما نيز به اين موضوع اختصاص دارد.

روزنامه اسپانيايی ال موندو درباره اختلاف ارتش با دولت ترکيه نوشته است:

"مايه نگرانی است که فرماندهی ارتش اعلام کرده که در صورت لزوم با توسل به اسلحه با پيروزی اسلام‌گرايی در ترکيه مقابله خواهد کرد. نبايد فراموش کرد که ارتش ترکيه از سال ۱۹۶۰ تا کنون سه بار دست به کودتا زده و در سال ۱۹۹۷ دولت را مجبور به استعفا کرد. اتحاديه اروپا بايد مراقب باشد که چنين مسائل ناگواری پيش نيايد و اراده مردم محترم شمرده شود. روند دموکراسی در ترکيه نبايد زير هدايت ارتش قرار گيرد. اين موضوع ورود ترکيه را به اتحاديه اروپا مشکل‌تر خواهد کرد."

روزنامه "لوکزامبورگر ورت" در شماره دوشنبه خود هشدار داده است:

"رويدادهای اخير نشان می دهد که ترکيه همچنان در مراحل اوليه دموکراسی قرار دارد. دخالت احتمالی ارتش در انتخابات هرگز در يک کشور دموکراتيک پيشرفته پيش نمی آيد. نه يک دولت اسلامی با معيارهای اتحاديه اروپا سازگار است و نه يک حکومت نظامی. اوضاع کنونی ترکيه نشان می‌دهد که اين کشور با جامعه و ارتشی که دارد هنوز نمی تواند در اتحاديه اروپا جايی داشته باشد."

روزنامه ايتاليايی لارپوبليکا در شماره دوشنبه خود نوشته است:

"آيا می توان به عبدالله گل که يک مسلمان معتقد است اعتماد کرد؟ يا اينکه بايد به ارتش ترکيه حق داد که عزم کرده است از رسيدن او به مقام رياست جمهوری جلوگيری کند؟ شايد بهتر باشد که اروپا از صدها هزار نفری که هر روز در ترکيه به خيابان می‌روند حمايت کند و از ارتش ترکيه بخواهد که همچنان گوش به زنگ بماند. اما از طرف ديگر هرگونه اقدامی از سوی فرماندهان ارتش شانس ورود ترکيه را به اتحاديه اروپا کاهش می دهد."

روزنامه آلمانی فرانکفورتر الگماينه راجع به تنش های کنونی در صحنه سياسی ترکيه نوشته است:

"جامعه اروپا از رعايت قواعد دموکراسی دفاع می‌کند و تهديدهای ارتشيان ترکيه را نادرست می‌داند. واقعيت اين است که فرماندهان ارتش که از مدتهای پيش از ورود ترکيه به اتحاديه اروپا حمايت می کنند به تدريج دريافته‌اند که اين موضوع لاجرم از نفوذ و قدرت آنها می کاهد و به همين خاطر نسبت به پايان کار بدبين شده‌اند. از طرف ديگر نمی‌توان انکار کرد که اردوغان نخست وزير کشور که با تمام نيرو از ورود به اتحاديه اروپا حمايت می کند در انديشه است که سياست خارجی حزب اسلامگرای خود را تقويت کند. اينک سؤالی که در برابر هر ناظر بی‌طرفی مطرح می‌شود اين است که آيا کشوری با چنين دولت و ارتشی همچنان لايق عضويت کامل در اتحاديه اروپاست؟

روزنامه اتريشی دی پرسه از دخالت ارتشيان در صحنه سياسی ترکيه انتقاد کرده می‌نويسد:

"ظاهر قضيه اندکی وسوسه انگيز است: در ترکيه نهاد نيرومندی وجود دارد که کشور را از افتادن به دام عقب ماندگی باز می دارد. اما اشکال اينجاست که اين نهاد قدرتمند مدام سرکش تر می شود و به ارزش های اروپايی مانند دموکراسی و حقوق بشر اعتنای زيادی ندارد. ارتش ترکيه به هيچوجه نهادی مناسب برای دفاع از آزادی در اين کشور نيست. مبارزه در راه ترکيه‌ای مدرن و قانونمند البته بسيار مهم و پسنديده است اما اين مبارزه را تنها خود مردم ترکيه و اعضای جامعه مدنی می توانند پيش ببرند. در کشوری که خود را برای ورود به اتحاديه اروپا آماده می کند برای قدرت ارتش جايی نيست."

روزنامه اتريشی استاندارد نسبت به پايان رويارويی کنونی در ترکيه خوش بين است:

در بحران سياسی کنونی نکات مثبتی هست که نبايد ناديده بماند. امروز در ترکيه نه کودتای نظامی واقع بينانه است و نه تشکيل يک حکومت مذهبی. به نظر می رسد که تنش سياسی بی جهت وجهی افراطی پيدا کرده است. دولتمردان ترکيه هم از داخل و هم از خارج زير فشار هستند تا مسئولانه تر تصميم بگيرند و عمل کنند. امروزه در شرق اروپا نه حکومت سرهنگان امکان پذير است و نه رياست دين سالاران."