تاریخچه جام ملت‌های اروپا در یک نگاه
۱۳۹۱ خرداد ۱۱, پنجشنبه
مسابقات فوتبال جام ملت‌اروپا امروزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برخی از کارشناسان با توجه به قدرت و رقابت شدید تیم‌های شرکت‌کننده، سطح آن را حتی بالاتر از جام جهانی می‌دانند. این پیکارها اما در آغاز از محبوبیت چندانی برخوردار نبودند. برای نمونه در اولین دوره‌ی بازی‌ها در سال ۱۹۶۰، تنها ۱۷ تیم از ۳۳ کشور ممکن، آماده شرکت در این رقابت‌ها بودند.
تمایل حضور در چنین مسابقاتی، در نخستین دوره‌ها، بیش از همه در بین کشورهای بلوک شرق سابق محسوس بود که می‌کوشیدند از طریق کسب موفقیت‌های ورزشی، در صحنه سیاسی دنیا نیز پررنگ‌تر ظاهر شوند و نامشان در صف کشورهای مطرح دنیا قرار گیرد. البته نقش و محبوبیت جام ملت‌های اروپا به مرور زمان تغییر کرد.
تا سال ۱۹۸۰ وضع بر این قرار بود که تورنمنت دور پایانی با حضور فقط چهار تیم در کشوری میزبان برگزار می‌شد که خود نیز یکی از این چهار تیم بود. در چارچوب این مینی‌تورنمنت تنها دو دیدار نیمه نهایی و یک دیدار فینال انجام می‌گرفت. این چهار تیم هم در پیکارهایی مقدماتی تعیین می‌شدند که بازی‌های گروهی و در پی آن، دیدارهای رفت و برگشت یک چهارم نهایی را در بر می‌گرفت.
از آن پس چارچوب و کم و کیف مسابقات به تدریج متحول شد، بطوری که اکنون تیم‌های ملی کشورهای اروپایی نخست در رقابت‌هایی مقدماتی به مصاف هم می‌روند و سپس ۱۶ تیم برتر، دور نهایی این مسابقات را در چهار گروه چهارتیمی برگزار می‌کنند.
جام ملت‌های اروپا تا ۱۹۶۸ • آغازی دشوار
در سال ۱۹۶۰ فرانسه میزبان نخستین بازی‌های جام ملت‌های اروپا بود، اما بعد از شکست در مرحله نیمه‌نهایی و ناکامی ۲ بر صفر در برابر چکسلواکی در دیدار بر سر مقام سوم، انتظارات تماشاگران خود را برآورده نساخت.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ • ظهور غولی به نام آلمان
دهه‌ی هفتاد میلادی را می‌توان بی‌تردید دهه‌ی طلایی فوتبال آلمان دانست. آلمان‌ها در این دهه چه در مسابقات جام جهانی و جام ملت‌های اروپا و چه در رقابت‌های باشگاهی در اروپا، نقشی برجسته و موفق ایفا کردند.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۸۰ • اولین تغییر اساسی در بازی‌ها
اولین بار در مسابقات ۱۹۸۰ بود که هشت تیم در دور نهایی شرکت داشتند که در دو گروه تقسیم شده بودند. تیم‌های اول هر گروه مستقیم به فینال صعود می‌کردند و دو تیم دوم هر گروه بر سر کسب مقام سوم، به مصاف هم می‌رفتند.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۸۴ • برگزاری جشنی بزرگ
جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۸۴ را می‌توان نقطه‌ی عطفی در این بازی‌ها دانست. در این دوره، برخلاف دوره قبل، مرحله نیمه‌نهایی هم در دستور کار گنجانده شده و هیجان مسابقات افزایش یافته بود.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۸۸ • غفلتی سرنوشت‌ساز در دوئل بزرگ
در سال ۱۹۸۸ برای اولین بارمیزبانی برگزاری جام ملت‌های اروپا به آلمان واگذار شد و طبیعی است که سطح انتظار مردم این کشور از تیم ملی هم بالا بود. ملی‌پوشان آلمان دو سال پیش از آن نایب‌قهرمان جهان شده بودند.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۹۲ • از مرخصی در ساحل تا قهرمانی
برگزاری مسابقات فوتبال قهرمانی اروپا در سال ۱۹۹۲ در سوئد ، از یک لحاظ تاریخی شد. عنوان قهرمانی این دوره از مسابقات در نهایت نصیب تیمی شد که در اصل قرار نبود جزو شرکت‌کنندگان باشد: دانمارک.
جام ملت‌های اروپا ۱۹۹۶ • نخستین گل طلایی
کشور انگلیس پس از تلاش‌های متعدد سرانجام موفق شد میزبانی مسابقات جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۹۶ را به دست آورد. ورود قانون "گل طلایی" و افزایش چشمیگر شمار شرکت‌کنندگان را می‌توان دو تحول مهم این دوره دانست.
جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۰ • سقوط فوتبال آلمان
جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۰ از لحاظ شمار تیم‌های شرکت‌کننده تفاوتی با دوره پیشین نداشت، اما یک نوآوری بزرگ را به خود دید و آن اینکه برای اولین بار میزبانی برگزاری مسابقات را دو کشور به‌طور مشترک برعهده گرفتند.
جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۴ • دیواری بتونی به نام یونان
دور بعدی جام ملت‌های اروپا در پرتغال را می‌توان جام رویدادهای غافلگیرکننده دانست. نه تنها قهرمانی آن دوره را تیمی کسب کرده که کمتر کسی تصورش را می‌کرد، بلکه در مجموع مدعیان قهرمانی چهره‌ای ضعیف از خود نشان دادند.
جام ملت‌های اروپا ۲۰۰۸ • پایان انتظاری ۴۴ ساله
در سال ۲۰۰۸ دو کشور اتریش و سوئیس به‌طور مشترک میزبانی مسابقات فوتبال قهرمانی اروپا را برعهده داشتند. بر جام این دوره از بازی‌ها تیمی بوسه زد که ۴۴ سال انتظار این لحظه‌ی شیرین را می‌کشید.