تاجیکستان: رویگرانی از روسیه، نزدیکی به ایران
۱۳۸۷ فروردین ۴, یکشنبه
روزنامه‌ی روسی "نیزاویسیمایا گازتا" روز جمعه ۲۱ مارس در گزارشی نوشت: روسای جمهور تاجیکستان، ایران و افغانستان هم‌اکنون با جدیت در تدارک مذاکراتی هستند که ممکن است به انعقاد یک پیمان اقتصادی میان سه کشور فارسی‌زبان منطقه منجر شود.
به عقیده‌ی برخی کارشناسان، چنین چشم‌اندازی ناشی از کاهش نفوذ روسیه در تاجیکستان است. تاجیکستان که به‌طور سنتی به مسکو گرایش داشت، اکنون در کار آن است که سیاست خارجی خود را به‌جای روسیه، براساس نزدیکی با ایران بنا کند.
رشید عبدولو، کارشناس امور تاجیکستان در این باره می‌گوید: در دوسال اخیر در تنظیم سیاست آسیای‌میانه‌‌ی روسیه، یک روند "تابع شرایط روز بودن" حاکم شده است. توسعه‌ی مناسبات با کشورهای جدید، به زیان متحدان قدیمی و استراتژیک روسیه صورت می‌گیرد.
پس از آن که یک شرکت روسی و دولت تاجیکستان نتوانستند درباره جزئیات فنی یک نیروگاه آبی در "راغون" به توافق برسند، مناسبات میان دوشنبه و مسکو به طرز آشکاری به سردی گرایید. علاوهبراین، تاجیکستان از این که مسکو در مناقشه میان تاجیکستان و ازبکستان بر سر بهره‌برداری از منابع آب منطقه، جانب تاشکند را گرفته، ناراضی است. ازبکستان مخالف احداث نیروگاه آبی از سوی تاجیکستان بر روی رودخانه‌های مرزی میان دو کشور است.
ایران اما از موضع ضعیف روسیه در تاجیکستان استفاده کرده است. کشوری که تهران به آن به عنوان بخشی از ایران بزرگ نگاه میکند. امامعلی رحمانف، رئیس‌جمهور تاجیکستان، در سفرش اخیرش به تهران نه تنها توانست کمک‌های اقتصادی خوبی دریافت نماید، بلکه از حمایت ایران در حل دیگر مشکلات کشورش نیز اطمینان حاصل کرد. تاجیکستان در سرمای بی‌سایقه زمستان امسال برخود لرزید ولی هیچگونه کمک قابل ملاحظه‌ای از همسایگانش، به‌خصوص از روسیه دریافت نکرد.
محمود احمدی‌نژاد گفته است، ایران قصد دارد به هزینه‌ی خودش یک خط راه‌آهن میان تاجیکستان و ایران، که از افغانستان نیز عبور خواهد کرد، احداث کند. ایران همچنین به تاجیکستان قول داده است، عملیات احداث دومین نیروگاه آبی در "سنگتوده" را سرعت بخشد و یک نیروگاه دیگر نیز در شهر "شوراب" احداث کند. نخستین نیروگاه آبی سنگتوده توسط روس‌ها ساخته شده، اما گفت‌وگوها برای احداث دومین نیروگاه بی‌نتیجه ماند.
علاوهبراین رئیس‌جمهور ایران وعده داده است که یک مرکز مدرن جراحی قلب در شهر دوشنبه احداث کند.
آن‌طور که "آندری گورزین"، مدیر شعبه‌ی آسیای میانه و کازاخستان انستیتوی وابسته به کشورهای مستقل مشترک‌المنافع می‌گوید، تاجیکستان تلاش میکند موقعیت خود را در برابر تقویت نقش کازاخستان و ازبکستان در منطقه، تثبیت نماید.
گورزین می‌گوید: شاید تاجیکستان به این نتیجه رسیده است که امید به این که روسیه ازبکستان را زیر فشار بگذارد، امیدی واهی است و کوشش میکند مسائل خود را با کمک ایران حل و فصل کند.