بی‌اعتمادی به راهکارهای اروپا برای حفظ برجام
۱۳۹۷ اردیبهشت ۲۰, پنجشنبه
حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه، در مراسم افتتاحیه همایشی در تالار فرودسی دانشگاه سیستان و بلوچستان ضمن اشاره به خروج آمریکا از برجام گفت: «خروج از برجام یک بهانه است، هدف تسلیم کردن ملت ایران است، برجام و مباحث موشکی همه بهانه است، آن‌چه در این جنگ اقتصادی مهم است، دیپلماسی نیست، احیای شجره مقاومت است.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سلامی همانند دیگر فرماندهان نظامی حفظ برجام و مذاکرات دیپلماتیک را راه‌‌حل رفع تنش‌های جاری ندانست و خواستار "احیای مقاومت" شد.
سلامی در ارزیابی خود گزینه نظامی علیه ایران را منتفی دانست و تاکید کرد که آمریکا در رویارویی با ایران به "راهکار تحریم اقتصادی" متوسل خواهد شد.
به گفته سلامی پیشرفت جمهوری اسلامی در گروی "مواجهه با دشمن بزرگ" است. جانشین فرمانده کل سپاه جدایی اروپا از آمریکا در خصوص پایبندی به برجام را ناکافی دانست و گفت: «اروپا نمی‌تواند از تبعیت سیاسی آمریکا خارج شود.»
در روز چهارشنبه (۱۹ اردیبهشت / ۹ مه) محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه، نیز اعلام کرد که از ابتدا مشخص بود آمریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند و این امر اکنون دوباره اثبات شده است. او تحریم‌ها علیه ایران را بی‌تاثیر عنوان کرد و افزود "پیشرفت‌های کشور ما در سایه تحریم‌ها حاصل شده است".
بر خلاف ارزیابی جعفری و به گفته بسیاری از مسئولان دولتی، ایران در زمان امضای برجام در شرایط بسیار دشوار اقتصادی قرار داشت. برخی تحلیل‌گران شرایط آن دوره را مستعد برای شورش‌های محرومان در کشور ارزیابی می‌کردند. از سوی دیگر برخی منتقدان جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران و محافل تندرو را متهم می‌کنند که در دوران تحریم‌های اقتصادی سودهای کلانی نصیب خود کرده‌اند.
جعفری یک روز پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرد که "نیمه‌امیدی که به برجام بسته شده و فرصت یکی‌دو‌هفته‌ای هم که رئیس‌جمهور دیشب اعلام کرد روشن است که اروپایی‌ها بین ایران و آمریکا نمی‌توانند مستقلانه تصمیم بگیرند و وابسته به آمریکا هستند و سرنوشت برجام روشن است".
"ایران الزامی برای رعایت برجام ندارد"
محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه نیز در واکنش به سیاست جدید ترامپ گفت: «جمهوری اسلامی ایران دیگر هیچ گونه الزام حقوقی و قانونی برای رعایت برجام ندارد. یعنی نباید اشتباه کنیم که علی‌رغم اینکه آمریکا خارج شده ما الزام داریم که برجام را رعایت کنیم. البته اگر رعایت می‌کنیم مبتنی بر مصالح ویژه‌ای است که خودمان در نظر گرفته‌ایم. این نکته حقوقی و مساله مهمی است.»
به نظر می‌رسد که توصیه تندروها به روحانی، خروج سریع از برجام باشد. اظهارات علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در روز چهارشنبه نیز معطوف به بی‌اعتمادی به کشورهای اروپایی بود. به نظر برخی تحلیل‌گران سیاسی حفظ برجام بدون مشارکت آمریکا فاقد تضمین‌های عملی است.
بیشتر بخوانید: خامنه‌ای شرط ادامه برجام را "تضمین قطعی اروپا" اعلام کرد
به‌رغم ارزیابی منفی از توان اروپا در مقابل آمریکا، لاریجانی از کشورهای اروپایی صاحب حق وتو خواست که در شورای امنیت سازمان ملل علیه تصمیمات جدید ترامپ موضع بگیرند.
دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه تاکید کرد که مقاومت کشورهای اروپایی در قبال تحریم‌های آمریکا کوتاه‌مدت و ناچیز است، زیرا این کشورها در مقابل تحریم‌های آمریکا بسیار آسیب‌پذیر هستند. لاریجانی احتمال موفقیت مذاکرات با اروپا را "صفر مطلق" خواند.
سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در حال حاضر سرگرم رایزنی با چین و روسیه هستند تا راه‌حلی مشترک برای حفظ برجام بیابند. مقامات اروپایی از دولت ایران خواسته‌اند که به تعهدات خود در برجام هم‌چنان پایبند بماند تا شرایط برای دست‌یابی به نتیجه‌ای نهایی فراهم شود.