بيسوادی، نتيجه‌ی نبود دمکراسی و سياست‌های آموزشی نادرست
۱۳۸۶ شهریور ۱۷, شنبه
درسپتامبر سال ۱۹۶۵( شهريور ۱۳۴۴) تهران شاهد برگزاری يک کنفرانس بين‌المللی برای رفع بی‌سودای در جهان بود. در پايان اين کنفرانس، به ابتکار يونسکو ، سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، روز ۸ سپتامبر به عنوان روز جهانی سوادآموزی (World Literacy Day) تعيين شد. هر سال در چنين روزی در سراسر دنيا برنامه‌ها و کارزارهای متفاوتی برگزار می‌شود که هدف از آنها تمرکز توجه بين المللی بر ضرورت تلاش برای زدودن بيسوادی از جوامع بشری و قادر کردن همگان به خواندن و نوشتن و از اين رهگذر ارتقای کيفيت مشارکت انسان‌ها در تعيين مقدرات ريز ودرشت خويش است.
۴۲ سال پس از کنفرانس تهران، ۸ سپتامبر هنوز هم يادآور اين واقعيت تلخ است که در بسياری از کشورها، سواد کماکان پديده‌ای لوکس و تجملی است که همگان به آن دسترسی ندارند. به عبارت ديگر، هنوز هم يک ميليارد از جمعيت جهان از توانايی خواندن و نوشتن محروم هستند که دو سوم آنها را زنان تشکيل می‌دهند.
با اين همه، تلاش‌ها در سطح ملی و بين‌المللی بدون نتيجه هم نبوده است. ۵۰ سال پيش، بيسوادان ۴۵ درصد جمعيت دنيا را تشکيل می‌دادند. اين رقم اينک، به رغم افزايش جمعيت جهان، به ۲۳ درصد کاهش يافته است.
امروز در سطح بين‌المللی دو ميليارد و هفتصد ميليون نفر سواد کاربردی دارند، يعنی به راحتی قادر به خواندن و نوشتن و محاسبه هستند. در دهه‌ی ۱۹۶۰ شمار اين گونه افراد از يک ميليارد نفر فراتر نمی‌رفت.
۸ سپتامبر ۲۰۰۷ از آن رو حائز اهميت است که نيمی از دهه‌ای که از سوی سازمان ملل، دهه سوادآموزی نام گرفت، سپری شده است. وجود يک ميليارد بی‌سواد در جهان نشان می‌دهد که تا پايان "دهه سوادآموزی" (۲۰۱۲) نيز، اين مشکل کماکان حدت و شدت خود را حفظ خواهد کرد و حل آن يکی از چالش‌های ملی و بين‌المللی باقی خواهد ماند.
يونسکو در تازه‌ترين گزارش خود می‌گويد، ميزان همچنان بالای بيسوادان و محرومان از آموزش اتبدايی در جهان، از جمله به فقدان دمکراسی و غيرکارشناسانه‌بودن سياست‌های آموزشی در شماری از کشورها برمی‌گردد. عدم بهره‌مندی سنتی يا قانونی زنان و دختران از حق آموزش نيز سهم عمده‌ای در اين زمينه دارد. در ادامه گزارش يونسکو تآکيد شده است که سواد و آموزش کليد توسعه پايدار انسانی و از ملزومات غلبه بر فقر است.
به ابتکار يونسکو، امسال روز جهانی سوادآموزی زير شعار " بهداشت و آموزش" برگزار می‌شود تا تأکيدی باشد بر اهميت سواد و آموزش در تقويت بهداشت و تأمين تندرستی انسان‌ها.
بان کی مون، دبير کل سازمان ملل، در پيامی که به مناسبت ۸ سپتامبر فرستاده است از جمله می‌گويد: « پيوندهای متعددی ميان سواد و تندرستی انسان‌ها وجود دارد. خواندن و نوشتن ابزارهای مهمی برای زنان و مردان هستند تا توانايی‌های ضرور و خودآگاهی خويش را برای بهبود سلامت و بهداشت خود گسترش دهند. بچه‌ها از شانس بهتری برای يک رشد سالم‌تر و نيز از امکان آموزش بيشتری برخوردارمی‌شوند اگراز سوی مادرانی تربيت شوند که توانايی خواندن و نوشتن داشته باشند. از اين رهگذر، سواد نه تنها سلامت و بهداشت تک تک انسان ها، بلکه خانواده‌ها و کل جوامع را بهبود می‌بخشد».