«بازگشت ایران به منطقه تنها چاره درد و بحران است»
۱۳۹۶ تیر ۱۷, شنبه
حسن روحانی مهم‌ترین محور سیاست خارجی دوره دوم ریاست جمهوری خود را تنش‌زدایی و تعامل با کشورهای منطقه اعلام کرده است.
حسین ملائک، دیپلمات پیشین و کارشناس مسائل بین‌المللی در تائید این سیاست گفته است: «بازگشت ما به منطقه الزامی و تنها چاره‌ی درد و بحران است. باید به هر نحو شده موضوع سوریه را سر و سامان داد. باید دولت آقای عبادی در عراق در فهم و درک ما از امنیت و ثبات خود را شریک بداند .»
سفیر پیشین ایران در سوئیس شنبه، ۱۷ تیرماه در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفته هدف بعدی ایران باید بهبود روابط با ترکیه باشد و راه تعامل با این کشور را باید در اجلاس‌های سران دو کشور یافت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ملائک گفت: «عربستان آخرین هدف است و باید در نهایت با آن کشور روبرو شد. مشکل ما با حکام عربستان در نحوه تعامل ما با اسلام سیاسی در منطقه حل و فصل خواهد شد.»
ایران و عربستان در سال‌های گذشته روابط تیره و متشنجی با هم داشته‌اند و این روابط پس از حمله به سفارت‌خانه و کنسولگری این کشور در تهران و مشهد در دی‌ماه ۹۴ بحرانی‌تر از پیش شده است.
ریاض و متحدانش ایران را به حمایت از شورشیان و گروه‌های تروریستی و بی‌ثبات کردن منطقه متهم می‌کنند. آمریکا این اتهام را تکرار می‌کند و جمهوری اسلامی منکر آن است.
بیشتر بخوانید: ظریف: برای حل اختلافات منطقه به نوعی "توافق هلسینکی" نیاز است
ملائک در پاسخ به این پرسش که چرا ایران به رغم نفوذ در کشورهایی نظیر عراق و لبنان دستاورد اقتصادی قابل توجهی نداشته گفته است: «ایران به نسبت ادعاهای خود ظرفیت اقتصادی زیادی برای عرضه در بازار ها ندارد. فرصتی که روسیه در اختلافش با ترکیه به اقتصاد ایران داد نشان داد که اقتصاد ایران در ابتدایی‌ترین شکل قرار دارد و امکان رقابت بین‌المللی ندارد.»
روسیه پس از هدف قرار گرفتن یک جنگنده این کشور توسط نظامیان ترکیه در مرز سوریه، روابط خود را با آنکارا کاهش داد و واردات کالا از این کشور را متوقف کرد.
آن زمان برخی ناظران ابراز امیدواری می‌کردند که ایران با توجه به روابط نزدیک خود با مسکو بتواند از این فرصت بیشترین استفاده را کرده و صادرات خود به روسیه را افزایش دهد. این اتفاق در عمل نیفتاد.
سهم چشمگیر سایر دستگاه‌ها در سیاست خارجی
حسین ملائک با بیان اینکه در ایران "اجماعی در استفاده از قدرت سیاسی برای توسعه قدرت اقتصادی وجود ندارد" گفت: «بخش خصوصی ضعیف و پرمدعا نیز به‌دنبال سوء استفاده خود و رانت است که همیشه علاقه دولت به کمک به آنها را با ابهام و شک و تردید مواجه می‌نماید.»
سفیر پیشین ایران در سوئیس درباره علت ناکامی دستگاه دیپلماسی ایران برای گسترش روابط اقتصادی بین‌المللی تاکید کرده که حیطه‌ی اختیارات وزارت خارجه بسیار محدود است و "سایر دستگاه‌ها آنقدر در امر سیاست خارجی دخالت دارند و سهم برده‌اند که چیزی برای وزارت خارجه نمانده است".
به باور بسیاری از کارشناسان، یکی از این دستگاه‌ها سپاه پاسداران است که واحد برون مرزی آن، سپاه قدس، تعیین‌کننده اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه است.
به گفته‌ی ملائک وزارت خارجه نه می‌تواند برای کالا و خدمات ایرانی بازار باز کند و نه می‌تواند از یک شرکت ایرانی در کشور خارجی دفاع کند "چون ابزار آنرا ندارد".
بیشتر بخوانید: فراخوان امام جمعه تهران به "قیام علیه حکام سعودی"
حسن روحانی در دوران مبارزات انتخابات ریاست جمهوری بارها بر اهمیت بهبود روابط با کشورهای منطقه تاکید کرد و گروه‌های تندرو را مسئول حوادثی چون یورش به سفارت‌خانه عربستان و افزایش تنش با کشورهای همسایه خواند.
با این همه مطابق قانونی نانوشته که تجربه‌ی دهه‌های گذشته آن را تائید می‌کند، تعیین خطوط اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی توسط رهبر آن علی خامنه‌ای انجام می‌شود و دستگاه‌های مداخله‌گری که حسین ملائک به آنها اشاره کرده تحت فرمان او قرار دارند.