«ایران وارد بازی برد- برد با آمریکا شود»

دکتر مهران براتی، کارشناس سیاست خارجی، در گفت‌وگو با دویچه‌وله از احتمال ارتباطی سه جانبه میان وزارت خارجه آلمان، دولت اوباما و آقایان شرودر و فیشر برای مذاکرات اتمی یا اقتصادی با ایران سخن می‌گوید.

آقای شرودر در زمان صدراعظمی خود، از حق ایران در تحقیقات مربوط به استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای دفاع کرد. احتمال دارد که ایشان بخواهد در این سفر با اتکاء بر سابقه حسن‌نیت، فضای جدیدی در مذاکرات مربوط به مناقشه اتمی ایران ایجاد کند؟

آقای شرودر و وزیر خارجه‌شان، دو نفری بودند که بیشترین مقاومت را در مقابل جنگ عراق نشان داده و نسبت به عواقب آن هشدار دادند. اما در عین حال نخواستند که همکاری سیاسی با آمریکا را قطع کنند. آنها گفتند از اقدام جنگی پشتیبانی نمی‌کنند و راه حل مورد نظر آنها، گفت‌وگو بود. این سیاست به سیاستی نزدیک است که الان، آقای اوباما اتخاذ کرده است. در گزارش‌های اخیر، اعلام شده که آقای اوباما در مرحله اول، فرستادگان مستقیم کاخ سفید را نمی‌فرستد و در آغاز، نوعی جوسنجی خواهد کرد. امکان دارد که آقای فیشر و شرودر در این زمینه فعال شوند. احتمالا ارتباطی میان وزارت خارجه آلمان، دولت اوباما و آقایان شرودر و فیشر در این عرصه خواهد بود که ما از جزییات آن اطلاع نداریم. در ضمن به نظر می‌رسد سفر آقای شرودر، تنها دراین زمینه نیست.

وبسایت هفته‌‌نامه‌ی "دی ولت" هم به نقل از کمیسر انرژی اتحادیه اروپا خبر داده که بانک سرمایه‌گذاری اروپا، آماده سرمایه‌گذاری ۹ / ۷ میلیارد یورویی برای ساخت خط لوله نابوکوست. این سفر چقدر می‌تواند با این خبر و موضوع بحث صادرات گاز ایران ارتباط داشته باشد؟

این خط، به روسیه وصل نیست واز آن هم رد نمی‌شود، بلکه یک خط لوله رقیب است و روسیه علاقمند بوده در آن شرکت داشته باشد. هفته گذشته، یک شرکت چینی در رابطه با میدان آزادگان شمالی قراردادی به مدت ۲۵ سال برای استخراج ۳۳۰ میلیون بشکه نفت خام بست که هنوز البته یک تفاهم نامه است. امکان آموزش کارکنان شرکت نفت، انتقال تکنولوژی و در صورت توسعه، شرکت خود ایران در تولیدات بعدی این تکنولوژی، جزء این قرارداد است. روسیه تا بحال به عللی که روشن بوده، بخصوص در رابطه با تحریم‌های شورای امنیت، از شرکت مستقیم در این بحث خودداری کرده است. هرچند علاقه نشان داده‌ و گفته مسائل اقتصادی تا این حد شامل تحریم‌ها نمی‌شود، اما بهرحال تابع آمریکا بوده است. به نظر من، اینک با روی کار آمدن اوباما، دیگر روسیه شرم و حیا را کنار خواهد گذاشت و اجازه نمی‌دهد که تنها چینی‌ها برنده اوضاع موجود باشند.

تاکنون، به دلیل تحریم‌ها و عدم سرمایه گذاری در ساختارهای فنی، ایران شانسی برای حضور در پروژه‌‌ی خط لوله نابوکو یا صدور گاز به اروپا نداشت. برخی تحلیلگران معتقدند که شرایط کنونی، ایران را در یک بزنگاه ویژه قرار داده که بین مناقشه اتمی و گشایش اقتصادی، یکی را انتخاب کند. ممکن است ایران با نرمش در سیاست اتمی خود، به بازار جهانی گاز راه یابد؟

این کاملا درست است. گذر خطوط لوله‌های گاز و نفت از حوزه دریای خزر و آسیای مرکزی از طریق ایران، آسانترین راه است. ولی دنیا به دلایل سیاسی تا کنون پذیرفته که مایحتاج خود را گران‌تر تهیه کند. ایران همین روزها، آمادگی بیشتری برای پذیرش سرمایه خارجی نشان داده و اعلام کرده که ۳ درصد سود بیشتر برای سرمایه‌گذاری قائل می‌شود. این پیشنهاد جالبی است اما موضوع سیاسی هنوز حل نشده است. باید امیدوار بود که ایران از این موقعیت موجود استفاده کند. امیدواریم ایران، وارد بازی برد- برد با آمریکا شود.

به این ترتیب، سفر آقای شرودر با موضوع صدور گاز ارتباط دارد؟

حتما ایشان از این امکان هم در رابطه با شرکت گازی که خودش در هیات مدیره آن است استفاده خواهد کرد. البته آقای اوباما اعلام کرده که با تمام دشمنان آمریکا مستقیما مذاکره خواهد کرد، اما معنای مذاکره این نیست که ناموفق از آن بیرون بیایند. آن‌ها مایل‌اند مذاکره را زمانی شروع کنند که شانس موفقیت آن بالا باشد. به نظر می‌رسد رفتن آقای شرودر به معنای بالا بردن ضریب این موفقیت باشد.

مصاحبه: مهیندخت مصباح