ایران و عربستان به "معماری امنیتی تازه" نیاز دارند
۱۳۹۶ بهمن ۲۹, یکشنبه
در کنفرانس سه‌روزه امنیتی مونیخ که یکشنبه ۱۸ فوریه (۲۹ بهمن) پایان یافت چند تن از رهبران کشورهای خاور میانه ایده "معماری امنیتی" جدید در خاور میانه را به منظور کمک به کاهش تنش‌ها مطرح کردند.
لویس ساندرز، خبرنگار دویچه وله در گزارش تحلیلی خود در این زمینه می‌نویسد، روابط رو به وخامت ایران و عربستان در صدر هرج و مرج‌های اخیر در منطقه قرار داشت. این روابط که در چند دهه اخیر همواره بدتر شد بعد از اعدام چند تن از یک جمعیت شیعی عربستان سعودی، از جمله نمر باقر النمر، روحانی برجسته در ژانویه سال ۲۰۱۶ بیش از پیش تیره شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این اعدام‌ها اعتراض‌های شدیدی در تهران پدید آورد که در جریان آن‌ها معترضان سفارت عربستان را به آتش کشیدند. عربستان روابط خود با ایران را به صورت رسمی قطع کرد و فقدان کانال‌های رسمی برای مدیریت، تنش‌های فزاینده خاور میانه را به بی‌ثباتی بیشتر سوق داد.
به سوی"معماری امنیتی تازه"
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز یکشنبه باز هم موضع کشور خود که ایجاد "معماری تازه امنیتی" بر اساس معاهده هلسینکی در سال ۱۹۷۵ است را تأیید کرد.
بیشتر بخوانید: ظریف در اجلاس مونیخ: امروز شاهد یک سیرک مسخره بودیم
این معاهده با ۱۰ اصل غیر الزام‌آور خود در جهت "هدایت روابط" کشورهای غربی و بلوک شرق به کاهش تنش‌های ناشی از جنگ سرد کمک کرد. اصول مربوط به "تمامیت ارضی کشورها" به‌ویژه به هر دو طرف کمک کرد تا با تأیید حق حاکمیت متقابل در مرزهای تعیین‌شده از نگرانی حمله طرف دیگر خلاص شوند.
تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر روز جمعه ۱۷ فوریه پیشنهادی با چشم‌اندازی مشابه عرضه کرد. او گفت: «زمان امنیت گسترده‌تر منطقه‌ای رسیده است.» او پیشنهاد داد که از تجارب اتحادیه اروپا در این زمینه استفاده شود.
به گفته او، تاریخ اروپا نشان داده که علی‌رغم صدها سال مناقشه تمامی مناطق می‌توانند دیپلماسی را تمرین و به سوی اصول واقع‌گرایانه برای جلوگیری از منازعه و تضمین ثبات بلندمدت حرکت کنند.
بیشتر بخوانید: امیر قطر از کشورهای خاورمیانه خواست اختلافات را کنار بگذارند
یکی از مشاوران دولت عربستان سعودی به دویچه وله گفته است که در حال بررسی اصول مندرج در پیمان وستفالی در سال ۱۶۴۸ است که به چند دهه جنگ در اروپا در قرون وسطی پایان داد تا راهی برای رسیدن به خاور میانه مدرن پیدا شود.
یافتن اصول راهنما
به نوشته لویس ساندرز، در قدم اول خاور میانه باید توافقی شبیه به معاهده هلسینکی را برای خود ترسیم کند، بخصوص که تنش میان ایران و عربستان ممکن است به درگیری منجر شود.
بیشتر بخوانید: هشدار رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ نسبت به بروز جنگ‌های جدید
چنین توافقی می‌تواند "شامل تعهدات سیاسی و اخلاقی با هدف کاهش تنش‌ها و باز کردن راه‌های گفت‌وگو" طبق الگوی معاهده هلسینکی باشد.
لویس ساندرز، خبرنگار و تحلیلگر دویچه وله می‌نویسد، حتی با به رسمیت شناختن اصول غیر الزام‌آور، کشورهایی مانند ایران و عربستان سعودی می‌توانند از طریق تفاهم و مصالح مشترک در مسیر کم شدن تنش‌ها حرکت کنند.