"ایران فرصت عضویت دائم در سازمان شانگهای را از دست می‌دهد"
۱۳۹۴ تیر ۱۷, چهارشنبه
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، به منظور شرکت در اجلاس سران همکاری‌های بریکس و نیز اجلاس سازمان شانگهای روز چهارشنبه (۱۷ تیر/ ۸ ژوئیه) تهران را به مقصد روسیه ترک کرد.
در سازمان همکاری شانگهای روسیه، چین، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان اعضای دائم و مغولستان، هند، ایران، پاکستان و افغانستان در جایگاه ناظر حضور دارند.
بیشتر بخوانید: نخستین سفر خارجی حسن روحانی آغاز شد
رئیس جمهور ایران قرار است علاوه بر نشست سازمان شانگهای، در اجلاس سران گروه بریکس BRICS (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و کشورهای اوراسیا (روسیه، قزاقستان، ارمنستان، بلاروس و قرقیزستان) هم سخنرانی کند. این دو اجلاس در روزهای پنجشنبه و جمعه (۱۸ و ۱۹ تیرماه) در شهر اوفا در روسیه برگزار میشود.
دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهور روسیه اعلام کرد مقامهای این کشور ملاقات دوجانبه روحانی و پوتین را آماده می‌کنند. کارشناسان تردیدی ندارند که مهمترین مسائلی که در این دیدار مطرح خواهد شد "نهایی شدن قرارداد معامله نفتی ایران و روسیه، تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ و وضعیت خاورمیانه" خواهد بود.
در عین حال انتظار میرود تقاضای ایران مبنی برعضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای نیز میان مقامهای روسیه و ایران مطرح شود.
دلیل مخالفتها با عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای
یوری اوشاکوف مشاور دیگر پوتین درباره درخواست ایران برای عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای گفت که تنها در صورت لغو تحریم‌های اعمال‌شده می‌توان درخواست ایران را بررسی کرد.
روی این حساب کارشناسان نتیجه میگیرند که در نشست امسال هم شانس و فرصت دائمی شدن عضویت ایران مثل سالهای گذشته از بین رفته است.
رجب صفراف، رئیس "مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه" به دویچه وله میگوید، بهانه تحریم‌های بینالمللی که مانع از پیوستن ایران به عضویت سازمان میشود، مدتهاست که اعتبار خود را از دست داده است.
او میگوید، ایران از سال ۲۰۰۵ تقاضای عضویت دائم در سازمان شانگهای را کرده و اکنون زمان آن فرا رسیده که این کشور عضو دائم شود. اما با گذشت ۱۰ سال درخواست رسمی ایران پذیرفته نشده است. درحالی‌که درباره درخواست هند و پاکستان برای عضویت دائم که در سپتامبر ۲۰۱۴ خواستار شدند، قرار است بعد از ۱۰ ماه در نشست امسال تصمیم گرفته شود.
به گفته صفراف عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای شبیه عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا شده است. بعد از روی کارآمدن حسن روحانی انتظار میرفت که عضویت ایران به صورت جدی پیگیری شود اما این کار انجام نگرفت و این موضوع سبب نارضایتی ایران شد.
تحریم‌ها مانع عضویت دائم ایران می شود
آلکساندر راهر یکی از برگزارکنندگان همایش بینالمللی "دهمین سالگرد تاسیس سازمان همکاری شانگهای" در برلین میگوید دیدگاه‌های خصمانهای علیه سازمان همکاری شانگهای هنوز در غرب وجود دارد.
بیشتر بخوانید:"چین و روسیه برای آمریکا خطرناک هستند"
پیش از این سازمان همکاری شانگهای خواستار خروج نیروهای ناتو از افغانستان شده بود. اما با توجه به خروج نیروهای خارجی از افغانستان و شروع درگیریها در سوریه، عراق و یمن نگرش به نقش و اهداف سازمان همکاری شانگهای در منطقه نیز در حال تغییراست.
آلکساندر راهر جزو آن دسته از کارشناسان غربی است که معتقدند در شرایط کنونی باز هم عضویت ایران، بین چین و روسیه از یک طرف و آمریکا و ناتو از طرف دیگر تنش بوجود خواهد آورد.
دکتر علی فتحاللهنژاد کارشناس شورای روابط خارجی آلمان هم به دویچه وله میگوید: «سفر آقای روحانی و شرکت ایشان در اجلاسیه سران سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس مثبت است، زیرا ایران به نظر من دیپلماسی چند جانبه‌ای را باید داشته باشد. ما نباید این تصور را بکنیم که روسیه از سیاست‌های قدیمی خود در قبال ایران دست بکشد و سریع خواستار عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای شود.»
این کارشناس شورای روابط خارجی آلمان تاکید میکند که هر چقدر تنش روسیه و چین با غرب و یا ناتو بالا برود، پروسه عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگهای نیز سریعتر انجام میگیرد، تا اینکه وزنه استراتژیکی و سیاسی این سازمان در مقابل غرب بیشتر شود.