ایران در آستانۀ دیدار با بحرین و اندونزی • مصاحبه با افشین پیروانی

بشنوید: مصاحبه با افشین پیروانی

دویچه وله: در آستانه‌ی دو دیدار مقدماتی ایران در مرحله‌ی گروهی مقدماتی جام جهانی هستیم. ملی‌پوشان ایران باید نخست روز جمعه ۱۱نوامبر در منامه میهمان تیم ملی بحرین باشند و چهار روز پس از آن در جاکارتا به مصاف تیم ملی اندونزی بروند. وضعیت تیم ملی را پس از پیروزی شش بر صفر مقابل بحرین چه طور می‌بینید؟ آیا ملی‌پوشان به عقیده‌ی شما این بازی را پس از پیروزی پرگل‌شان یک مقدار به قول معروف شل خواهند گرفت یا این بازی تحت پارامترهای دیگری قرار گرفته است؟

ببینید، اصلاً بازی شرایط خاص ایران را ندارد. به خاطر این که تیم بحرین در شروع کارش یک بازیکن اخراجی داد و ۱۰نفره بازی کرد، روبه‌روی ۸۰هزار تماشاگر در ایران بازی می‌کرد که به‌هرحال مخالفش بودند. به قول معروف آن کینه و آن ناراحتی را از بازی قبل در بحرین داشتند؛ خود من هم (سال ۲۰۰۱) در آن بازی شرکت داشتم و آن‌ها روحیه ما را با به دست گرفتن پرچم عربستان جریحه دار کردند. تاکتیک‌ آن‌ها عمدتا وقت کشی و تظاهر به صدمه دیدن و روی زمین خوابیدن است.

یعنی می‌دانید تمام این مسائل دور هم جمع شدند تا تیم ملی ایران با شرایط خاصی به مصاف این بازی رود و آن نتیجه رقم بخورد. مطمئناً در بازی برگشت نه تیم بحرین تیم ۱۰نفره است، نه ما تماشاگران طرفدارخود را داریم، نه از امتیاز میزبانی برخورداریم و نه آن کینه‌ی قبل. چرا؟ چون ما بازی قبل آنها را بردیم و تا حدی بچه‌ها از آن شرایط خاص‌شان پایین آمدند. از آن طرف تیم بحرین میزبان است و شرایط داوری هم فرق می‌کند. شرایط به گونه‌ای است که تیم بحرین می‌‌‌آید ۶گل خورده‌اش را جبران کند. یکمقدار بازی ما سخت می‌شود، ولی در نهایت از لحاظ فنی تیم بحرین خیلی ضعیف‌تر از گذشته است.

من می‌خواهم بحثی را باز کنم. شما ببینید زمان ما، در جام جهانی ۹۸، تیم ملی عربستان با چه تیم‌هایی بود. با تیم کویت بود، با تیم بحرین بود. یعنی تیم قطر زمان ما ستاره زیاد داشت وتیم مثلاً کویت بشار عبدالله را داشت و جاسم هویدی را داشت یا تیم عربستان ستارگانی مانند صامی جابر و در خط دفاع وسط احمد مدنی را داشت.

تیم‌های زمان ما، حالا درست است که می‌گویند بهترین تیم تاریخ ما سال ۹۸بوده، ولی در نهایت می‌خواهم بگویم تیم بحرین هم نسبت به گذشته ضعیف شده است، ولی ما باید به فکر باشیم، هوشیار باشیم و سعی نکنیم بی‌مهابا پیش برویم. هر چه باشد بحرین در خانه است و می‌خواهد با توجه به مشکلاتی که دارد بهتر بازی کند. امیدوارم که تیم ملی ایران هم بتواند آن استرس را از خودش دور کند و یکمقدار فکورانه بازی کند و بتواند تداوم موفقیت‌اش را با آقای کیروش ادامه دهد و همین‌طور افتخار رفتن به جام جهانی را. زیرا این موضوع موجب افتخار همه ماست، چه بازیکن، چه مربی، چه تماشاگر و چه فدراسیون. یعنی همه هموطن‌های ما می‌توانند در هرکجای دنیا باشند، از این صعود لذت ببرند وامیدواریم این امر اتفاق بیافتد.

رفته رفته طرز فکر، شیوه و دست خط کارلوس کیروش در روش بازی تیم ملی فوتبال ایران قابل مشاهده است. از دیدگاه شما و با تفسیر فوتبالی شما این روش بازی ایران را با سبک کیروش به چه صورت می‌شود توصیف کرد؟

بچه‌های تیم ملی قبول کرده‌اند کسی که مربی رئال مادرید بوده، مربی تیم ملی پرتغال بوده، دستیار آقای فرگوسن در منچستر یونایتد بوده، از لحاظ فوتبالی قبول کرده‌اند که یک آدم باشخصیت است، یک آدم فوتبالی است و یک آدم قوی و غنی‌ای هست. ولی این نکته را هم نباید فراموش کنیم که ما هر موقع دچار مشکل شدیم، در دوران مقدماتی نبوده، در دوران بعد از آن بوده است.

الان سه تیم کره، ژاپن و استرالیا شرایط فنی ‌و فوتبالی‌شان بهتر از ما است. در حال حاضر هم اگر بخواهیم از همین لحاظ مقایسه کنیم، می‌بینیم که تیم ملی در زمانهای گذشته هم دوره‌های مقدماتی آن‌چنان برایش مشکل نبوده است. از سوی دیگر این موضوع که آقای کیروش توانسته مدیریت و شرایط خودش را دیکته کند، جای حرف ندارد و نشان دهنده شرایط خوب فنی ماست.

دقیقاً جزییات این نکته را می‌خواستم از دیدگاه شما جویا شوم. تفکرات فوتبالی و شرایط کیروش را با زبان فوتبالی چه طور می‌شود بیان کرد؟

مهم شرایط و استراتژیی است که برای هر بازیکن مشخص می‌شود. شما می‌توانید چهار، دو، سه، یک بازی کنید. چهار، چهار، دو بازی کنید و یا سه، پنج، دو بازی کنید. سیستم یک عدد و رقم است. ولی استراتژی وظیفه دادن و شرایطی‌ است که هر بازیکن در زمین پیاده می‌کند و آن مهم است. در حال حاضر آقای کیروش آمده و اختیار عمل و تفکر آزاد را به بازیکنان داده است.

در زمان‌های قدیم، مثلاً زمان ما، این طور بود که مربیان‌مان می‌گفتند اگر دفاع راست نفوذ کرد، دفاع چپ اجازه ندارد برود. حالا این یک شروع ساده‌اش است. ولی در حال حاضر می‌بینیم که آقای کیروش می‌گوید که اگر مثلا در دفاع چپ‌اش احسان حاج صفی نفوذ کرد، از این طرف دفاع راستش (که حالا خسرو حیدری است) بازیکن دیگری هم مانند هافبک راست می‌تواند در حمله شرکت کند.

من یادم می‌آید که آقای استانکو وقتی آمد در تیم پرسپولیس از این شرایط می‌گفت و این صحبت‌ها را می‌کرد. او می‌گفت بازیکن اختیار عمل و آزادی عمل دارد که در هرجای زمین می‌تواند مثمر ثمر باشد، حضور پیدا کند. آقای کیروش این آزادی را به بازیکنان داده و این که خیلی فوتبال رو به جلو را دوست دارد، شرایط رو به جلو را دوست دارد و سیستم‌اش همان سیستمی‌است که اکثر مربیان دنیا می‌چینند. ولی اختیار عمل زیادی به بازیکنان داده و سعی کرده که برای رسیدن به گل تفکر تاکتیکی را پیاده کنند.

در حال حاضر ساده‌ترین کار در فوتبال سانتر کردن است، به عنوان مثال تیم پرسپولیس در فصل جاری فقط روی آورده به سانتر کردن، هرچند که بازیکن سرزن ندارد در واقع این تیم ابزار هجومی ندارد.

ولی تیم آقای کیروش از عمق حرکت می کند، از جناحین می‌رود، راههای رسیدن به گل شوت زنی است که استفاده می‌کند، ارسال از جناحین است یا کارهای ترکیبی است که دو سه نفره می‌آیند و کارهای ترکیبی خوب انجام می‌دهند و از تاکتیک اوت استفاده می‌کنند؛ یعنی نشان داده است که می‌تواند به خوبی تفکراتی را که دارد، به بازیکنان القاء کند و بازیکنان هم واقعاً دارند به‌خوبی از آن استفاده می‌کنند.

اما نکته‌ی جدیدی که برای فوتبال دوستان ایران الان به چشم می‌خورد و برای آنان جالب است، میزان بالای مالکیت توپ، چرخش توپ و بیشتر گرایش به روش تکضرب بازی کردن در میان بازیکنان تیم ملی هست که در گذشته کمتر این نکته مشاهده می‌شد. نظرتان در این باره چیست؟

چند فاکتور هست که در فوتبال وقتی آن‌ها را انجام دهید و به حرکت درآورید، هم بیننده لذت می‌برد و هم خود تیم می‌تواند نتیجه خوبی بگیرد. یکی از این فاکتورها این است که بتوانید خیلی سریع توپ را از یار و تیم حریف بگیرید. یکی هم این است که خیلی سریع بتوانید توپ را از یار خودی بگیرید و دیگر این که در یک سوم میانی، یعنی وسط زمین، هافبک بتواند تعویض بازی داشته باشد و این که برای این که حفظ توپ کنید، حرکت بدون توپ داشته باشید. این‌ها فاکتورهایی است که می‌توانند هم به زیبایی فوتبال کمک کنند هم به نتیجه گرفتن و درصد مالکیت توپ را بالا ببرند.

تیم ملی ایران نسبت به گذشته درصد مالکیت‌اش زیاد شده، توپ‌گیری از خودش، از یار خودی و از یار حریف زیاد شده و تکضرب‌تر بازی می‌کند. نه این که بگوییم مربی‌های قبلی... خب یک دوره خود من هم با آقای قلعه نویی در تیم ملی بودم. آن موقع هم تیم‌مان بد بازی نمی‌کرد. ولی در حال حاضر شرایط به گونه‌ای است که بازیکنان آقای کیروش را بهتر از مربیان ایران قبول دارند، درصد مالکیت توپ‌مان خیلی بالاتر رفته و به همین خاطر شما یا من به‌عنوان بیننده بیشتر می‌توانیم از بازی لذت ‌بریم؛ درصد مالکیت توپ‌ بالاست، تعویض بازی در یک سوم میانی‌شان بالا است، توپ گیری از یار خودی و یار حریف خیلی سریع است و به خاطر همین بازی‌شان را زیباتر نشان می‌دهد. گفتم با این تفکرات امیدوارم روبه‌روی سه چهار تیمی که قوی‌تر از ما هستند، بتوانیم این بازی را پیاده کنیم. هرچند سخت است.

آقای پیروانی فقط چهار روز پس از پایان دیدار بحرین مقابل ایران، تیم ملی ایران باید هزاران کیلومتر دورتر در کشور اندونزی به مصاف تیم ملی اندونزی برود. گمان می‌رود که بزرگترین چالش در این دیدار، تدارکات سفر ملی ‌پوشان ایران از منامه به جاکارتا باشد، با توجه به این که مسئولان فدراسیون فوتبال ایران در این زمینه در گذشته همیشه ضعف‌های مدیریتی وحشتناکی را از خودشان نشان داده‌اند.

ببینید، علم امروز دنیا می‌گوید بحث تطبیق‌پذیری این است که هر یکساعت تفاوت، یک روز احتیاج دارید که بتوانید خودتان را با شرایط جبری آب و هوا هماهنگ کنید. با توجه به این که اندونزی فکر می‌کنم پنج یا شش ساعت و نیم تفاوت دارد، این یکمقدار سخت است. ولی در نهایت امیدواریم که بتوانند خیلی سریع بروند. حالا این اتفاق افتاده، هرچند به نفع اندونزوی می‌شود، ولی شانسی که داریم این است که تیم اندونزی تیم قوی‌ای نیست. تیمی‌است که هم بحرین و هم قطر در خود اندونزی این تیم را برده‌اند. مثل زمان ما نیست. چون زمان ما یکدفعه می‌دیدید... ما به عربستان می‌خواستیم برویم، سه ساعت پرواز بود، ۲۴ساعت در راه بودیم. سه‌تا کشور را رد می کردیم تا به مقصد برسیم.

یکی دیگر از انتظاراتی که فوتبال ملی ایران از کارلوس کیروش دارد، ساختن، پرورش دادن و تقدیم نسل جدیدی از فوتبالیست‌تان برجسته به فوتبال ملی ایران است. در این زمینه به نظر شما آقای کیروش تاکنون به چه نتیجه‌ای رسیده؟

ببینید، این نیست که مثلاً بخواهید فوتبال یکشبه، شش ماه یا یکی دوساله (تغییر کند)... این احتیاج به نسل دارد، احتیاج به کار فوتبال زیربنایی دارد. آقا کیروش که خوب است، صدتا مثل کیروش هم داشته باشیم، در یک مقطع زمان کوتاهی هیچ وقت نمی‌توانیم به این نتیجه برسیم. شما ببینید، همین تیمی که الان دارد بازی می‌کند، خب یکسری‌شان از قبل شناخته‌شده بودند، یکسری‌شان هم مربی‌های قبلی همین‌ها را بازی می‌دهند. از این نفراتی که اضافه شده‌اند، کس خاصی نیست. فقط می‌شود از دفاع‌چپ‌مان پولادی نام برد. مربی‌های قبلی هم همین ترکیب را داشتند. به خاطر همین احتیاج به زمان دارد، احتیاج به چندین سال کار کرد. ولی به قول معروف با یک گل هیچ وقت بهار نمی‌شود. ما اگر بخواهیم، باید خیلی زیر بنایی کار کنیم، باید شرایط خاصی را به‌وجود آوریم تا بتوانیم پیشرفت کنیم. هرچند کار سختی است، ولی مهم این است که در باشگاهها ببینیم چه کار می‌کنیم.

دقیقاً. نگاه به باشگاهها خیلی مهم است، ازجمله نگاه به باشگاههای خارجی که فوتبالیست‌های ایرانی‌تبار دارند در آنجا بازی می‌کنند. مانند قوچان‌نژاد در لیگ بلژیک در تیم سانت ترویدن یا اشکان دژاگه در تیم ولسبورگ آلمان. آقای کیروش علاقه‌ی زیادی به جذب این دو بازیکن دارد. نظرتان در مورد پیوستن قوچان نژاد و دژاگه به تیم ملی چیست؟

خب مطمئناً می‌توانند. ولی گفتم، با این که اشکان دژاگه بیآید یا آقای قوچان‌نژاد که من اسمش را جدیداً همین اواخر آشنا شدم، این نیست که با آمدن این دو شرایط خاصی به‌وجود آید. ما باید خیلی اصولی کار کنیم. تیم‌های پایه‌مان مثل نوجوانان، جوانان، امید باید فعالیت علمی‌تری را داشته باشند. منظورم این است که ما از فوتبال سنتی‌ـ احساسی تبدیل شویم به یک فوتبال علمی و منطقی. امیدوارم طوری شود که تیم‌های پایه‌ی‌ ما یکمقدار علمی و منطقی‌تر کار کنند تا از میان هزاران فوتبالیست پایه که داریم، بتوانیم یک نسل جدید به فوتبال‌مان ارائه دهیم.

فرید اشرفیان
تحریریه: شیرین جزایری