انتخابات پارلمانی در ترکیه و موضوع ملی‌گرایی
۱۳۸۶ تیر ۲۷, چهارشنبه
یکشنبه‌ی این هفته (۲۲ ژوئن)، در ترکیه پارلمان تازه‌ای گزینش می‌شود. این انتخابات خارج از نوبت، هنگامی ضروری شد که ارتش و دادگاه‌های ترکیه، به عنوان مدافعان جمهوری کمالیستی و جدایی دین از دولت، مانع از آن شدند که حزب حاکم عدالت و توسعه‌ی ترکیه، پست ریاست جمهوری در این کشور را نیز تصاحب کند. بنابراین این انتخابات باید راه برون‌رفت از بحران سیاسی را هموار سازد.
اما تردید وجود دارد که مناقشه میان کمالیست‌ها و نیروهای محافظه کار از این طریق برطرف گردد. با این حال همه در یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن اینکه ملی‌گرایی یکی از موضوعات کانونی در کارزار انتخاباتی است.
ملی‌گرایی در ترکیه بر خلاف کشورهایی چون آلمان، دشنام به شمار نمی‌آید، بلکه بر عکس، همه‌ی احزاب بزرگ بر ملی‌گرایی خود تاکید می‌کنند. این امر گاهی نتایج عجیبی به بار می‌آورد، مثلا در مورد عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان ترکیه. اوجالان هشت سال است که در زندان ترکیه بسر می‌برد. وی محکوم به اعدام شد، اما این حکم در مورد او به اجرا درنیامد. درست همین مساله برای ملی‌گرایان همه‌ی احزاب ترکیه، به موضوع انتخاباتی تبدیل شده است.
حزب دست راستی حرکت ملی ترکیه که حتا واژه‌ی ملی‌گرایی را بر نام خود دارد و در آن زمان جزو احزاب حکومتی ترکیه بود، از اینکه رجب طیب اردوغان حکم اعدام اوجالان را به اجرا درنیاورده بشدت ناراضی است. «دولت باغچلی» رهبر این حزب خطاب به اردوغان می‌گوید: «ما در آن زمان در یک دولت ائتلافی بودیم. اما تو امروز در پارلمان به تنهایی حکومت می‌کنی. چرا کاری نمی‌کنی که اوجالان حلق‌آویز شود؟ به عوض اینکه به ما حزب ملی‌گرایان اتهام بزنی، چرا او را دار نمی‌زنی؟ آیا طناب نداری؟ بگیر، من به تو یک طناب می‌دهم. او را به دار بزن. زود باش او را به دار بزن!».
به این ترتیب می‌توان دید که در موضوع ملی‌گرایی، هیچ حزبی در ترکیه از احزاب دیگر عقب نمی‌افتد. این امر در مورد حزب حاکم عدالت و توسعه نیز صادق است که از چهار سال پیش تا کنون با اکثریت مطلق آرا حکومت می‌کند. کریستف نویمان استاد تاریخ در دانشگاه بیلگی استانبول در این باره می‌گوید: «اسلامگرایان نیز در اکثریت بزرگ خود ملی‌گرا هستند. به همین دلیل آنان توجهی هم به اسلام جهان عرب ندارند. بنابراین در اینجا پان‌اسلامیسم به عنوان یک جنبش مهم زنده وجود ندارد. چنین چیزی در کشورهای دیگر وجود دارد، اما نه اینجا».
نویمان معتقد است که خطر یک جمهوری اسلامی در ترکیه وجود ندارد. در واقع موضوع بر سر منازعه میان نیروهای مذهبی و سکولار نیست. اگر چه چنین منازعه‌ای وجود دارد، اما مساله‌ی اصلی مناقشه بر سر گشایش یا عدم گشایش ترکیه است. میان نیروهایی که می‌خواهند ترکیه‌ای باز داشته باشند و نیروهایی که محافظه‌کارانه می‌خواهند آن را همانطور که الان هست حفظ کنند. این امر می‌تواند یکی از دلایل اوجگیری مباحث ملی‌گرایانه در کارزار انتخابات پارلمان ترکیه باشد.