به‌رغم مخالفت لهستان توسک رئیس شورای اتحادیه اروپا شد
۱۳۹۵ اسفند ۱۹, پنجشنبه
رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در اجلاس روز پنجشنبه (۹مارس/ ۱۹اسفند) خود دونالد توسک را برای یک دوره دو و نیم ساله دیگر به ریاست شورای اتحادیه اروپا انتخاب کردند. این انتخاب در حالی صورت گرفت که دولت لهستان، به‌رغم شگفتی دیگر کشورهای عضو با انتخاب این سیاستمدار لهستانی مخالف بود. اما هیچ کشور دیگری با لهستان همراه نشد و از مجموع ۲۸ کشور تنها یک رای علیه توسک منفی بود. به این ترتیب توسک تا سال ۲۰۱۹ به مدت دو و نیم سال دیگر در مقام خود باقی می‌ماند.
توسک در توئیتری که پس از انتخاب خود منتشر کرد از همه حمایت‌ها سپاسگذاری کرد و قول داد که در راه اجرای بهتر ماموریتش همه تلاش‌هایش را به کار گیرد.
اختلاف با دولت خودی
دونالد توسک قبلا نخست‌وزیر دولت لیبرال لهستان بود و سال ۲۰۱۴ هم از سوی همین دولت برای ریاست شورای اتحادیه اروپا پیشنهاد شد. دولت محافظه‌کار کنونی اما با انتخاب او از در مخالفت درآمد و یکی از نمایندگان وابسته به خود در پارلمان اروپا را برای این پست پیشنهاد کرد.
تا لحظات آخر قبل از رای گیری هم دولت لهستان به تهدیدات خود مبنی بر به تعلیق‌درآوردن اجلاس ادامه داد و تلاش کرد که رای‌گیری صورت نگیرد. اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند.
توسک سال ۱۹۸۱ از مخالفان دولت کمونیست حاکم بر لهستان بود و مدتی به زندان افتاد. با پایان دوران کمونیست‌ها در لهستان توسک همراه شمار دیگری از مخالفان آن زمان به ایجاد حزب لیبرال محافظه‌کار پلاتفرم شهروندان دست زد. او سال ۲۰۰۷ به نخست‌وزیری لهستان رسید و تا سال ۲۰۱۴ در این مقام بود. بعد از آن به بروکسل رفت و رئیس شورای اتحادیه اروپا شد.
بیشتر بخوانید: توسک: ترامپ آینده اروپا را "غیرقابل پیش‌بینی" می‌کند
"تحکم آلمان"
در بخشی از دوران نخست‌وزیری او لخ کاچینسکی از حزب ناسیونال محافظه‌کار "پیس" رئیس جمهور لهستان بود و تنشی سیاسی میان این دو جریان داشت. سال ۲۰۱۰ کاچینسکی در یک سانحه هوایی در روسیه جان باخت و حزب متبوع او که برادرش یاروسلاو کاچینسکی ریاست آن را به عهده دارد دولت را به سهل‌انگاری و تسامح در روشن‌سازی علل سانحه هوایی متهم کرد. اخیرا نیز دولت لهستان توسک را به سوءاستفاده از مقام خود برای انتقاد و دخالت در کار این دولت متهم می‌کرد.
حزب "پیس" از سال ۲۰۱۵ در قدرت است و تلاش آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان برای تغییر در مخالفت این حزب با نامزدی مجدد توسک هم نتیجه‌ای نداد.
این اولین بار در تاریخ انتخابات ریاست شورای اتحادیه اروپاست که یک نامزد بر خلاف خواست کشور خویش انتخاب می‌شود. حتی کشورهای اسلواکی، چک و مجارستان نیز که به دلیل تسلط نیروهای همسو با "پیس" بر آنها روابط تنگاتنگی با دولت لهستان دارند هم از انتخاب مجدد توسک حمایت کردند و دولت لهستان در انزوای کامل قرار گرفت.
هم کاچینسکی، رهبر حزب حاکم و هم ویتلد واشچیکوفسکی، وزیر خارجه لهستان انتخاب مجدد توسک را ناشی از تحکم و دیکته آلمان توصیف کردند. واشچیکوفسکی گفت که "حالا ما می‌دانیم که یک اتحادیه زیر تحکم برلین به چه معناست".
ابهام در باره رویکرد لهستان
معلوم نیست که واکنش دولت لهستان به این شکست چگونه باشد. این دولت می‌تواند سایر تصمیمات رهبران اتحادیه اروپا که نیاز به اجماع دارد را بلوکه کند و جلوی تصویب آنها را بگیرد. شاید هم با درس‌گیری از این تجربه رویکردی منعطف‌تر پیشه کند. در ادامه اجلاس جاری رهبران اتحادیه اروپا قرار است تصمیماتی اتخاذ شوند که مهمترین آنها به بحران پناهجویی، مسائل دفاعی، رابطه با کشورهای بالکان، حمایت قاطع از تجارت آزاد و مرزبندی با سیاست‌های حمایتگرایانه که ازسوی دولت ترامپ دنبال می‌شود برمی‌گردد.
روز جمعه هم رهبران اتحادیه اروپا در اجلاسی غیررسمی گرد می‌آیند تا در باره بیانیه مربوط به ۶۰ سالگی امضای قرارداد رم که سنگ بنای ایجاد اتحادیه اروپا شد به بحث بپردازند. این تصمیم نیازمند اتفاق آرا نیست. مراسم شصتمین سالگرد قرارداد رم اواخر ماه مارس در همین شهر برگزار می‌شود.
مقامی با اختیارات محدود
ریاست شورای اتحادیه اروپا مقامی است که در قرارداد لیسبون، قرارداد مبنای اتحادیه اروپا در نظر گرفته شده و از سال ۲۰۰۹ واقعیت عینی به خود گرفته است. وظیفه این مقام هماهنگی و تدارک کار و اجلاس‌های شورای اتحادیه اروپاست که از روسای کشورهای عضو تشکیل می‌شود. او ریاست این اجلاس‌ها را به عهده دارد، ولی فاقد حق رای است. این مقام در عین حال نماینده عالی اتحادیه اروپا در عرصه خارجی است و مواضع اتحادیه در زمینه سیاست خارجی و دفاعی و امنیتی را نمایندگی می‌کند.
انتخاب ریاست شورای اتحادیه اروپا با رای رهبران کشورهای عضو صورت می‌گیرد و بر خلاف رئیس کمیسیون اروپا که رئیس کابینه اتحادیه اروپا (مجمع کمیسرها) به رای پارلمان اروپا متکی نیست.