افعانستان، كشتزار بزرگ ترياك
۱۳۸۵ دی ۲۹, جمعه
اوضاع افغانستان با وجود گذشت پنج سال از سقوط طالبان همچنان نگران‌كننده است. خيابان‌ها ويران شده و مردم بسيارى از مناطق هنوز از شبكه‌ى آب آشاميدنى و برق بى‌بهر‌ه‌اند. فساد موج مى‌زند، روابط بر ضوابط ارجحيت دارد و مناصب از آن آشنايان و خويشان است. سال گذشته مزارع كشت خشخاش در افغانستان افزايش شصت و هشت درصدى داشته است. ۹۲ درصد ترياك خام سراسر جهان در افغانستان كشت مى‌شود. كريستينا گيونا رييس دفتر كنترل مواد مخدر و مبارزه با جرائم سازمان ملل متحد در افغانستان مى‌گويد: در جنوب و شرق افغانستان مقادير زيادى ترياك موجود است. من از اين مى‌ترسم كه امسال هم وضع بهتر نشود.
كريستينا گيونا از يك ماه پيش اين سمت را بر عهده گرفته است. با وجود اين همين يك ماه تجربه‌ى كارى، كافى بود تا او را نسبت به آينده‌ى افغانستان بدبين سازد. او مى‌افزايد: مشكل بزرگ اينجا فساد است. مردم بيشتر به افراد اعتماد مى‌كنند، نه به مؤسسات. بدين‌ترتيب ما باز هم به همان مشكل اصلى مى‌رسيم، مشكل اصلى اين است كه در افغانستان دولت توانا كه بتواند، كشور را هدايت كند، وجود ندارد.
سياست ”مبارزه با مواد مخدر“ دولت شكست خورده است. توليد ترياك با وجود اينكه غير قانونى است، يك‌سوم اقتصاد افغانستان را به خود اختصاص مى‌دهد. سوداگران مواد مخدر در ادارات و وزرات‌خانه‌ها حضور دارند. گفته مى‌شود، يكى از بزرگترين سوداگران مواد مخدر برادر حامد كرزى رييس‌جمهورى افغانستان است. دولت افغانستان اين اتهام را رد كرده و مشكل را نداشتن امكانات مالى مى‌داند. زلمى افضلى از وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان مى‌گويد: جامعه‌ى بين‌الملل بايد بيشتر به ما كمك كند. آنچه كه ما تا به امروز دريافت كرده‌ايم، براى مبارزه با مواد مخدر كافى نيست. پليس ما صندل به پا دارد و تفنگى با سه گلوله در دستانش است. با اين تجهيزات نمى‌توان به جنگ مافياى مواد مخدر رفت.
اما اشكال اصلى نداشتن برنامه است. اكثريت كشاورزان جنوب افغانستان از راه كشت ترياك زندگى‌شان را مى‌گذرانند. سودى كه از كشت هر كيلو گندم حاصل مى‌شود، ۲۰ سنت است در حاليكه از كشت همين مقدارترياك ۱۵۰ دلار سود بدست مى‌آيد. اينگونه است كه مردم به كشت ترياك روى مى‌آورند. به همين دليل است كه دولت افغانستان راه‌حلى به جز از بين بردن كشتزارهاى ترياك از طريق پاشيدن مواد شيميايى را مؤثر نمى‌داند و در حال حاضر مشغول بررسى اين راه است.
آمريكا و ديگر كشورها مدت‌هاست كه خواستار انهدام كشتزارهاى ترياك از طريق بكارگيرى مواد شيميايى شده‌اند. با وجود اين نبايد از ياد برد كه در مضيقه انداختن بيشتر مردم، خطر نفوذ طالبان را بيش از پيش مى‌سازد. نيروهاى طالبان در چنين شرايطى فرصت را غنيمت شمرده و در ازاى حمايت‌هاى خود، از مردم پيروى و همكارى مى‌طلبند. به همين دليل است كه كانون فعاليت اين نيروها در شرق و جنوب كشور متمركز است.
رييس دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم سازمان ملل در افغانستان دولت را به توجه و كمك مالى بيشتر به مناطقى كه در آنها ترياك كشت نمى‌شود، فراخوانده است. او متذكر مى‌شود: درست است كه براى رفع بسيارى از مشكلات به پول نياز است. ولى تا زمانيكه هماهنگى وجود نداشته باشد و توزيع و چگونگى مصرف اين پول كنترل نشود، سرريز پول كمكى نخواهد كرد. مشكل اصلى كمبود پول نيست، بلكه نداشتن دولتى توانمند است.