"ارتش سری" مقاومت
۱۳۸۶ تیر ۲۸, پنجشنبه
مبارزه بر ضد دیکتاتوری کاری دشوار است. به خصوص در جوامعی که احزاب و گروه‌های مقاومت به شدت از طرف رژیم حاکم سرکوب و کنترل می‌شوند. در جو خفقان زده و پر از ترس و وحشت این جوامع که هر گونه اعتراض اجتماعی پاسخی به جز خشونت ندارد، شکل گیری یک گروه مقاومت بین نظامیان ردۀ بالای ارتش، امری باورنکردنی و استثنایی تلقی می‌شود. استثنایی که برای سرهنگ کلاوس فن اشتافنبرگ (Claus von Stauffenberg)، در زمان آلمان نازی به قیمت از دست دادن جانش تمام شد، چرا که او را به دلیل "خیانت" تیرباران کردند.
اسم رمز: والکوری
آلمان، سال ۱۹۴۴: پنج سال از آخرین سوء قصد نافرجام علیه هیتلر گذشته است. "پیشوا" همچنان در پی زنده کردن غرور جریحه دار شدۀ آلمانیها پس از جنگ جهانی اول است. سیاست اشغالگرایی، قتل عام یهودیان و شخصیت جنایتکارانۀ رژیم هیتلر، باعث فاصله گرفتن برخی از افسران ارتش آلمان از مرام فکری او شده است. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که این خوی جنگ طلبی راه به جایی نخواهد برد.
برای افسر عالیرتبۀ جنگ، فن ویتزلبن و سرهنگ اشتافنبرگ از بین رفتن هیتلر تنها راه نجات است. ۱۹ ژنرال، ۲۶ افسر و حتی رئیس پلیس جنایی رایش نیز با این پیشنهاد موافقند. سرهنگ اشتافنبرگ سرپرستی کل عملیات را به عهده گرفته است. پنج شنبه ۲۰ ژوئیه بهترین فرصت اجرای نقشه است، چرا که جلسه‌ای با حضور هیتلر در ستاد فرماندهی تشکیل خواهد شد. دیدار با موسیلینی، دیکتاتور ایتالیایی باعث می‌شود، جلسه نیم‌ساعت زودتر از موعد مقرر شروع شود. تمام عوامل دوباره دست به دست هم می‌دهند تا "پیشوا"، این بار هم از خطر مرگ نجات یابد. سهم هیتلر از این سوء قصد تنها چند خراش سطحی است.
یک روز پس از عملیات ناموفق والکوری (Valkyrie)، در شب ۲۱ ژوئیه سال ۱۹۴۴، اشتافنبرگ و سه نفر از همدستانش در بندلر بلوک (Bendlerblock)، تیر باران می‌شوند.
جنجال بر سر اشتافنبرگ هالیوودی!
داستان عملیات والکوری آنقدر جذاب بوده است که تا به حال ۶ بار بر روی پردۀ سینما به نمایش دربیاید. داستانی که توجه هالیوود را هم به خود جلب کرده است. شاید برای ژاپنی‌ها بازی تام کروز در نقش یک سامورایی، آن چنان بحث برانگیز نباشد، اما برای آلمانیها قضیه کمی فرق می‌کند، آن هم هنگامی که قرار باشد این ستارۀ هالیوودی در نقش سرهنگ اشتافنبرگ ظاهر شود!
عضویت کروز در فرقۀ ساینتولوژی، بر سر کار گروه فیلمسازی مانعی ایجاد کرده است، چرا که همین دلیل باعث شده است تا وزارت دارایی آلمان به عنوان مالک اصلی بندلر بلوک، اجازۀ فیلمبرداری در این محل را برای گروه فیلمسازی صادر نکند.
بر اساس قوانین آلمان، فعالیت رسمی فرقۀ ساینتولوژی در این کشور ممنوع است. مقامات این کشور، این فرقه را به "شستشوی مغزی انسانها و همچنین استبداد" متهم می‌کنند.
همۀ جنجالهای به پا شده بر سر این موضوع، به بیانیۀ مطبوعاتی‌ای بر می‌گردد که در وب سایت یکی از نمایندگان مجلس آلمان درج شده است. در این بیانیه، آنتیه بلومنتال (Antje Blumenthal)، اعلام کرده است که وزیر دفاع آلمان در گفتگویی شخصی به وی تضمین داده که تام کروز اجازۀ بازی در بندلر بلوک را دریافت نخواهد کرد.
نه قهرمان، نه خیانتکار
بیش از ۶ دهه ازعملیات والکوری گذشته است و این در حالیست که توطئه گران دیروز، امروز در آلمان از احترام خاصی برخوردار هستند. مجموعۀ ساختمانی بندلربلاک واقع در خیابان اشتافنبرگ در برلین، جایی است که بنا بر گفته‌‌های یکی از سخنگویان وزارت دارایی آلمان، نباید اجازه داد تا "حرمتش" با بازی یک ساینتولوژیست در آن، از بین برود. پتر اشتاین باخ، رییس محل یادبود مقاومت آلمان نیز یکی از طرفداران این نظریه است. وی در مصاحبه‌ای تلویزیونی در دفاع از این عقیده‌اش گفت: «من به این امر معترضم که حیاط بندلر بلوک، دوباره به صحنۀ تیرباران اشتافنبرگ، با بازی تام کروز، تبدیل شود.»
صحبت از خدشه‌دار شدن "حرمت" این مکان ظاهراً تعبیر جدید مقامات آلمانی است، چرا که سه سال پیش سباستین کُخ، هنرپیشۀ آلمانی، در فیلم کارگردان هم‌وطنش، جو بایِر(Jo Baier)، توانست در نقش اشتافنبرگ، در همین مکان بازی کند. منتقدان این نظریه در این میان این پرسش را مطرح می‌کنند که با عدم اجازۀ فیلمبرداری به دلیل ساینتولوژیست بودن کروز، آیا حق آزادی دینی زیر سؤال قرار نمی‌گیرد؟
فلوریان فن دونِرسمارک (Florian von Donnersmarck)، کارگردان فیلم "زندگی دیگران"، برندۀ جایزۀ اسکار، در مقاله‌ای بلند بالا در روزنامۀ فرانکفورتر آلگماینه سایتونگ، به سرزنش جو ایجاد شده پیرامون بازی تام کروز در نقش اشتافنبرگ پرداخت و نوشت: « تام کروز، امید آلمان است. بازی تام کروز بزرگترین شانس ما برای بالا بردن وجهۀ آلمان است، چیزی که شاید ۱۰ بار قهرمانی جام جهانی نیز نتواند برای ما به ارمغان بیاورد.»
حلقۀ منتقدان کروز تنها محدود به شخصیتهای معترض سیاسی و هنری آلمان نیست. پسر ۷۲ سالۀ اشتافنبرگ نیز از بازی این ستارۀ هالیوودی در نقش پدرش انتقاد کرد و گفت: «این برای من چندان دلنشین نیست که یک ساینتولوژیست معروف در نقش پدرم ظاهر شود.»
شاید هنگامی که برایان سینگر، کارگردان فیلم "والکوری" در پی یافتن هنرپیشۀ نقش اول برای فیلمش می‌گشت، تنها به شباهتهای ظاهری کروز به سرهنگ اشتافنبرگ توجه کرده باشد. به طور قطع او هیچگاه فکر نمی‌کرد که باور مذهبی کروز باعث شود تا گروه برای دریافت اجازه فیلمبرداری در مهمترین مکان فیلم، تا این اندازه به مشکل بربخورد. شاید سینگر یک نکته را فراموش کرده بود و آن اینکه نقطۀ شروع جنبش مقاومت آلمان، از مخالفت با یک مرام فکری آغاز شد.