اخراج مدیر دفتر شبکه العربیه از ایران

دویچه‌وله: آقای معینی، سازمان گزارشگران بدون مرز در اطلاعیه‌ای که روز چهارشنبه‌ (۳ سپتامبر / ۱۳ شهریور) انتشار داده، به اخراج نماینده‌ی شبکه‌ی العربیه از ایران اعتراض کرده است. در این مورد می‌توانید توضیحی بدهید؟

محمدرضا معینی: اعتراض کردیم و اعتراض ما بر این مبناست که قوانین جمهوری اسلامی این اجازه را به مقامات می‌دهد که در رابطه با حضور خبرنگاران خارجی ایجاد تضییقات کند و ممانعت به عمل بیاورند. یعنی وزارت ارشاد به طور مشخص از دادن مجوز درازمدت خودداری می‌کند. مثل همه جاها که می‌توانند مثلا به مدت یک‌سال، دو سال یا به مدت ماموریت روزنامه‌نگار به او اقامت بدهند، وزارت ارشاد به مدت یک‌سال به آنها مجوز می‌دهد، ولی این مجوز هر سه ماه یک‌بار باید تمدید بشود. به طور مشخص مسئولین ارشاد طبق قانون‌شان می‌گویند با صلاح‌دید مقامات رسمی مرتبط با امور خبرنگاران خارجی این ویزا، این اجازه‌نامه تمدید می‌شود. این صلاح‌دید مقامات رسمی مرتبط با خبرنگاران خارجی به طور مشخص به کار آنها برمی‌گردد.

خبرنگاران در ایران در رابطه با کارشان هر چه بیشتر جست‌وجوی بکنند، کار بیشتری انجام بدهند و اطلاع‌رسانی مشخص‌تری از وضعیت بکنند، برعکس همه جای دنیا، برای آنها بد است. ما مردادماه گذشته آقای استوارت ویلیامز را داشتیم، معاون رییس دفتر آ.ا.س که از تهران اخراج شدند. قبل از ایشان خبرنگار گاردین را داشتیم که به طور مشخص ایشان هم همین بلا سرشان آمد. بعد آقای مک دوئال را داشتیم از ایندیپندنت که ایشان هم سه ماه پیش اخراج شدند. خانم فرانسیس هاریسون، روزنامه‌نگار و خبرنگار بی.بی.سی را در تهران داشتیم که بعد از مدتها رسما اخراج شدند.

تعداد دیگری هم در کنار این اخراج‌های رسمی که صحبت‌شان می‌شود ما داریم که بدون سروصدا عذرشان خواسته می‌شود وبه دلیل این که بتوانند دفترشان در آنجا کار بکند و ادامه کاری داشته باشند عملا صحبتی نمی‌کنند.

برخی دیگر از خبرنگاران هم هستند که بدون اسم رسمی به ایران می‌روند. اینها همیشه در معرض خطرند. نظر ما این است که نباید این کار را بکنند، چون جمهوری اسلامی‌ می‌تواند به جاسوسی یا دیگر چیزها متهمشان کند. ولی عملا از آنجایی که مشکل ویزا و مشکل اجازه‌ی ورود به ایران را دارند، این کار را انجام می‌دهند.

می‌توانیم بگوییم که خبرنگاران خارجی هم در همان شرایط سانسوری کار می‌کنند که خبرنگارهای داخلی؟

تعداد خبرنگاران خارجی در ایران که تحت فشار قرار دارند و در تنگنا قرار می‌گیرند و مجبور می‌شوند به اصطلاح یک‌سری شرایط خاصی را در ایران بپذیرند بیشتر است. عملا نوعی سانسور بر نشریات و بر روزنامه‌ها و بر مجموعه‌‌ی رسانه‌های خارج از کشور حاکم است. در همین هفته‌ی گذشته اگر بخواهیم نگاه کنیم، مجموعه‌ی اخباری را که خبرگزاری‌های جهانی منتشر کرده‌اند دارای کمبودهای زیادی است. به عنوان مثال: هیچکدام از خبرگزاری‌های جهان در رابطه با مسئله‌ی خاوران یا در رابطه با مسئله‌ی خانم عبادی و یا مجموعه ‌اخباری که حول روزنامه‌نگاران وجود دارد، مثل احضار و اخراج و این گونه مسایل روز ایران، (خبری) منتشر نکردند. اینها از خطوط قرمز جمهوری اسلامی‌ست که اینها هم نمی‌خواهند از آنها عبور کنند.

اطلاعاتی در مورد شبکه‌ی العربیه دارید؟ می‌توانید بگویید که چرا الان مغضوب شده است؟

شبکه‌ی العربیه به طور مشخص از چندی پیش سایت فارسی خود را افتتاح کرد. سایت فارسی، چون عملا تعداد بیشتری از ایرانیان را مورد خطاب قرار می‌داد، اخباری را که پخش می‌کردند با توجه به حساسیت‌های جمهوری اسلامی نسبت به مسایل عربی و نسبت به مسایل و نقش ایران در کشورهای عربی، لبنان، سوریه و دیگر نقاط، حساسیت بیشتری داشت. بنابر اطلاعات ما، به طور مشخص متمرکز شدند بر روی چند خبر که العربیه پخش کرده بود؛ ازجمله خبری در رابطه با فیلم مستندی در باره آیت‌اله خمینی و یا فعالیت‌های جندالله، همان گروه تروریست‌هایی که در شرق ایران اقدام می‌کنند.

انتشار این مجموعه اخبار به‌ویژه به زبان فارسی، حساسیت خاصی را در ارتباط با العربیه بوجود آورده بود. ضمن آن که جمهوری اسلامی خبرگزاری العالم را دارد که می‌توانیم بگوییم صدای عربی جمهوری اسلامی در جهان عرب است که پخش می‌شود؛ بسیار هم با قدرت پخش می‌شود. این العالم رقیب مشخص العربیه بود.

خودتان اگر بخواهید ارزیابی‌ای به دست بدهید، شبکه‌ی العربیه چه گونه رسانه‌ای است؟

ما نمی‌توانیم بگوییم که مثلا العربیه خیلی بی‌طرف‌تر از بی.بی.سی یا خیلی بی‌طرف‌تر از آ.اس.د بوده است. مجموعه ‌کارهایی که آنجا می‌کنند، وظایفشان را انجام می‌دهند. با توجه به تمامی این مسایل، جمهوری اسلامی این اجازه را ندارد که در رابطه با خبرگزاری‌های خارجی بنابر منافع خودش اقدام کند. یعنی یک کشور خارجی نمی‌تواند بگوید که مثلا بی.بی.سی این کار را می‌کند، بنابراین من اجازه نمی‌دهم در کشور ما باشد. مگر آن که قوانین مشخص کشوری را نقض کرده باشد که تا آنجایی که ما می‌دانیم این کار توسط هیچ‌کدام از روزنامه‌‌نگارهایی که من خدمت‌تان عرض کردم که از ایران اخراج شده‌اند، انجام نشده است. یعنی آنها فقط اطلاع‌رسانی صرف و اطلاع‌رسانی در رابطه با مسایل ایران کرده‌اند.