اختلاف نظر کلینتون با اوباما درباره دولت روحانی
۱۳۹۵ مهر ۲۷, سه‌شنبه
خبرگزاری بلومبرگ روز دوشنبه (۱۷ اکتبر / ۲۶ مهر) مقاله‌ای را به قلم الی لیک، ستون‌نویس وبسایت این خبرگزاری، درباره نظرات و عملکرد هیلاری کلینتون، نامزد حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، در رابطه با توافق اتمی با ایران و دولت حسن روحانی منتشر کرده است.
در این مقاله با استناد به مدارک منتشر شده از سوی ویکی‌لیکس درباره سخنرانی‌های هیلاری کلینتون، نشان داده شده که وزیر امور خارجه سابق آمریکا با باراک اوباما، رئيس جمهور آمریکا، درباره دولت ایران و توافق اتمی با این کشور اختلاف نظر داشته است.
به نوشته بلومبرگ، یک ماه پس از گفت‌وگوی تلفنی "تاریخی" میان رؤسای جمهور ایران و آمریکا، حسن روحانی و باراک اوباما، کلینتون به طور خصوصی به اوباما هشدار می‌دهد که رئیس جمهور جدید ایران که سیاستمداری میانه‌رو انگاشته می‌شود، تنها با موافقت رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، و سپاه پاسداران در انتخابات پیروز شده است.
متن سخنرانی روز ۲۸ اکتبر ۲۰۱۳ هیلاری کلینتون در برابر جامعه یهودیان شیکاگو توسط ویکی‌لیکس در ۱۶ اکتبر (۲۵ مهر) منتشر شد. بخشی از این متن را بلومبرگ چنین نقل می‌کند: «من معتقدم که روحانی با توافق دو منبع اصلی قدرت در ایران انتخاب شده، رهبر جمهوری اسلامی و پاسداران انقلاب اسلامی، از جمله بدین خاطر که تحریم‌ها تاثیری بسیار مضر بر اقتصاد ایران داشته‌اند.»
کلینتون در سخنرانی یاد شده افزوده است: «فکر نمی‌کنم که لازم باشد کسی توهمی درباره انگیزه‌های رهبری ایران داشته باشد. آنها می‌خواهند که تحریم‌ها لغو شوند و در ضمن خودشان هر چه کمتر در ازای لغو تحریم‌ها چیزی را بپذیرند.»
بیشتر بخوانید: کلینتون: حتی درصورت توافق، مشکلات اساسی با ایران باقی می‌ماند
به نوشته بلومبرگ، تردید کلینتون درباره حسن روحانی با تلاش دولت اوباما برای آنکه رئیس جمهور ایران را سیاستمداری میانه‌رو در برابر عناصر تندروی ایران معرفی کند، متفاوت است.
برای نمونه وزارت خزانه‌داری آمریکا از ژوئن ۲۰۱۳ افزودن نام شرکت‌های متخلف از اجرای تحریم‌های ایران به لیست سیاه را متوقف کرد. همچنین در سال ۲۰۱۵ دولت اوباما با طرح کنگره برای رسیدگی دقیق‌تر به درخواست شهروندان ایرانی‌ای مخالفت کرد که خواستار ویزای آمریکا می‌شوند اما در ضمن به ایران سفر می‌کنند. استدلال دولت اوباما این بود که چنین اقدام‌هایی دولت میانه‌روی روحانی را تضعیف می‌کند.
بلومبرگ می‌نویسد که اوباما در مصاحبه‌اش در آوریل ۲۰۱۵ با رادیوی ملی آمریکا NPR نشان داده که به میانه‌رو بودن دولت روحانی باور دارد و معتقد است که توافق اتمی موجب تقویت موضع دولت روحانی در برابر مخالفان تندروی او در داخل ایران خواهد شد، "حتی اگر میانه‌روهای ایران هم با ارزش‌های آمریکا موافق نباشند و این کشور را دشمن خود بدانند".
بلومبرگ می‌نویسد که دیدگاه اوباما بر این فرض استوار است که روحانی قادر به ایجاد تغییرات دمکراتیک در ایران است. اما کلینتون دست کم در سخنرانی خود در جمع یهودیان شیکاگو نشان می‌دهد که "واقع‌گرایانه‌تر" به ایران می‌نگرد.
کلینتون در سخنرانی خود در شیکاگو رفتار روحانی در برابر غرب را "تهاجمی مسحورکننده" می‌خواند و می‌گوید که مذاکرات آمریکا به عنوان نشانه ابراز حسن نیت این کشور به جامعه جهانی برای حل مناقشه اتمی ایران مهم هستند و نه به عنوان وسیله‌ای برای تحت تاثیر قرار دادن سیاست داخلی ایران.
تمرکز بر نگرانی‌های اسرائيل
بلومبرگ اشاره می‌کند که جمهوری‌خواهان آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری کنونی این کشور درباره حمایت کلینتون از توافق اتمی دولت اوباما با ایران سخن می‌گویند.
به نوشته بلومبرگ، این واقعیت دارد که کلینتون در پهنه همگانی از این توافق به عنوان راهی برای نظارت ۱۰ تا ۱۵ ساله بر برنامه اتمی ایران دفاع می‌کرد و دیپلمات‌های وزارت امور خارجه آمریکا که برای کلینتون کار می‌کردند، گفت‌وگوهای خصوصی با ایران را پیش از روی کار آمدن دولت روحانی آغاز کرده بودند.
بیشتر بخوانید: سخنان کلینتون و ترامپ علیه ایران در گردهمایی یهودیان آمریکا
اما طبق ای‌میل‌های کلینتون که محتوای آن به تازگی توسط ویکی‌لیکس فاش شده، فعالیت کلینتون بیشتر متمرکز بر نگرانی‌های کسانی بوده که به توافق اتمی با ایران به دیده تردید می‌نگریستند، و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائيل، از سرسخت‌ترین این مخالفان بوده است.
بلومبرگ برای نمونه به ای‌میل‌هایی اشاره می‌کند که بین جیک سالیوان، مشاور امنیتی هیلاری کلینتون، و استوارت ایزن‌استات، یک دیپلمات قدیمی وزارت امور خارجه در دوره بیل کلینتون، رد و بدل شده است. این ای‌میل‌ها نشان می‌دهند که چگونه پیشنهادهای جامعه یهودیان و طرفداران اسرائيل مورد توجه بوده است.
در ای‌میلی که ایزن‌استات در ماه دسامبر ۲۰۱۵ به سالیوان نوشته، قول یک مقام رسمی اسرائيلی چنین نقل شده است: «نخست وزیر همیشه رابطه خوب حیرت‌آوری با هیلاری داشته است. خیلی راحت می‌شود با هیلاری کار کرد. و اسرائيلی‌ها او را خوشایندتر از کاخ سفید می‌دانند.»
بلومبرگ اشاره می‌کند که اسرائيل نظر مثبتی نسبت به اوباما نداشت و در تابستان ۲۰۱۵ رئیس جمهور آمریکا آشکارا با نتانیاهو و سازمان‌های طرفدار اسرائيل رودررو قرار گرفت.
ایران، تنها یکی از اختلاف نظرهای اوباما و کلینتون
به نوشته بلومبرگ، تردید کلینتون درباره میانه‌رو بودن دولت روحانی و خواست واقعی آن برای انجام اصلاحات یکی از اختلاف نظرهای او در زمینه سیاست خارجی آمریکا با اوباما بوده است.
برای نمونه، کلینتون در سخنرانی‌ای در اکتبر ۲۰۱۳ برای شرکت "گلدمن ساکس" از تصمیم اوباما درباره صرف نظر کردن از آن "خط قرمزی" انتقاد کرد که برای رژیم سوریه در مورد استفاده از سلاح‌های شیمیایی تعیین کرده بود.
او گفت: «شما نمی‌توانید شهرت خود و مایه رهبری خود را بر باد بدهید. شما باید آنچه گفته‌اید انجام می‌دهید را انجام دهید. شما باید در مورد اجرای راهبردهای خود زیرک باشید. و شما باید مراقب باشید که پیامی اشتباه برای کشورهایی دیگر چون ایران نفرستید.»
ستون‌نویس بلومبرگ می‌گوید که سخنرانی‌های کلینتون اگر در ابتدای مبارزات انتخاباتی در حزب دمکرات میان او و برنی ساندرز (دیگر نامزد انتخاباتی دمکرات‌ها که پس از چندی از مبارزه کنار رفت) منتشر شده بود، کلینتون را دچار مشکل می‌کرد، همان‌طور که انتشار متن صحبت‌های کلینتون برای چند بانک مهم درباره حمایتش از توافق‌های تجاری این بانک‌ها می‌توانست برایش مشکل‌ساز شود، چون او در ابتدای مبارزات انتخاباتی درباره مخالفتش با این توافق‌ها صحبت می‌کرد.
به نوشته بلومبرگ ویکی‌لیکس چند هفته به انتخابات مانده این سخنرانی‌ها را منتشر کرده و با این کار خود به کلینتون کمک کرده تا خود را به قلب مبارزات انتخاباتی برساند.