اجلاس سران کشورهای همسود در سنت پترزبورگ
۱۳۸۶ خرداد ۲۲, سه‌شنبه
در حال حاضر ۱۲ کشور شامل روسیه، کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز از جمله دو همسایه شمالی ایران، ترکمنستان و آذربایجان نیز عضو این اتحادیه هستند. قابل توجه است كه این اولین باری است رؤسای جمهور تمامی ۱۲ كشور مشترك المنافع، از جمله قربان قلی بردی‌محمداف، رییس جمهور تركمنستان، گرد هم جمع شدند. پیش از این تركمنستان در این نشست‌ها شركت نمی‌كرد.
امین گلی، پژوهشگر امور آسیای مرکزی و خبرنگار ترکمن در مصاحبه با بخش فارسی صدای آلمان از اهمیت منطقه‌ای و بین المللی این نشست و هچنین نقش و نفوذ روزافزون روسیه در منطقه سخن گفته است.
دویچه وله: آقای امین گلی سران کشورهای مستقل مشترک المنافع و یا همان کشورهای همسود در سنت پترزبورگ تشکیل جلسه دادند؟ آیا این پیمان اهمیت بین المللی و یا منطقه‌ای دارد؟
امین گلی: اگر در زمان جنگ سرد پیمان‌های ناتو یا ورشو وجود داشت و یا پیمان‌های منطقه‌ای دیگری مثل «سنتو»، «اکو» و یا غیر را داشتیم، الآن پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مسکو سعی می‌کرد با ایجاد این نوع پیمان‌ها جای خالی بلوک شوروی سابق را پر بکند. بنظر من از این نقطه نظر می‌توانیم به اتحادیه کشورهای همسود اهمیت بین الملی بدهیم. ولی اینجا این مسئله هست که فعالیت‌های اقتصادی بین این کشورها بیشتر مد نظر است تا همکاری‌های سیاسی.
آیا روسیه قصد دارد بلوک سابق شوروی را دوباره تشکیل دهد؟
روسیه دائما در فکرش هست که خلا اتحاد شوروی را پر بکند. نه تنها در زمان شوروی سابق، بلکه در زمان تزارها هم مخصوصا به آسیای میانه نظر داشت و به فکر منافع استعماری در آنجا بوده است.
به نظر شما، در حال حاضر این جمهوری‌ها در بلوک روسیه قرار دارند و با سیاست‌های روسیه همسو هستند؟
تمامی «تکنوکرات‌ها» و عوامل ریز و درشت اقتصادی این جمهوری‌ها در مسکو تحصیل کرده‌اند، بنابراین فکر می‌کنم مسکو تاثیرش در آنجا بی اهمیت نیست و بالا است.
ترکمنستان پیش از این قصد داشت از عضویت در اتحادیه کشورهای مشترک المنافع دست بکشد. ولی رهبران جدید گویا تصمیم دیگری گرفته‌اند. علتش چیست؟
این سیاست نیازاف بود که سعی می‌کرد با ایزوله کردن ترکمنستان حاکمیت دیکتاتوری خود را هر چه بیشتر بر گرده مردم ترکمن سوار بکند، ولی پس از اینکه رئیس جمهور جدید ترکمنستان بردی محمداف انتخاب شد، وی دومین سفرش را به مسکو انجام داد و پس از آن پوتین به ترکمنستان آمد و در آنجا اعلام شد که کشور ترکمنستان در پیمان کشورهای همسود فعالیت‌های گسترده‌ای را خواهد کرد، بخاطر اینکه گاز خود را از طریق قزاقستان به روسیه و از آنجا به اروپا صادر بکند.
دو کشور عضو اتحادیه همسود یعنی آذربایجان و ترکمنستان با ایران مرز مشترک زمینی و دریائی دارند که در این اجلاسیه شرکت دارند. اجلاسیه کشورهای همسود چه پیامدی برای ایران خواهد داشت؟
اتحادیه‌های منطقه‌ای همسود و یا پیمان بازرگانی اکو که ایران، ترکیه و ترکمنستان و برخی دیگر از کشورهای منطقه‌ای در آن عضو هستند، نمی‌توان این کشورها را به یک مرز جغرافیائی محدود کرد. آنها مسلما این مرزها را درمی‌نوردند و اگر چنانچه کشور ایران و ترکمنستان یا ایران و آذربایجان نتوانند با هم تبادلات اقتصادی و بازرگانی داشته باشند، نمی‌توانند در جهان امروز زندگی بکنند و باید اینها روابط اقتصادی داشته باشند. بنابراین کشورهای همسودی که با ایران همسایه هستند مسلما با ایران روابط اقتصادی و بازرگانی خود را گسترش می‌دهند و اتحادیه کشورهای همسود اعضای خودش را محدود نخواهد کرد که با ایران روابط نداشته باشد. برخلاف آمریکا که تحریم اقتصادی علیه ایران اعلام کرده و آن را به اجرا در می‌آورد.
مصاحبه‌گر: طاهر شیرمحمدی