آیا هاشمی رفسنجانی آخرین پست سیاسی خود را از دست می‌دهد؟
۱۳۹۰ دی ۲۰, سه‌شنبه
پایان بهمن ماه سال جاری (۱۳۹۰) پایان پنجمین دوره‌ی مجمع تشخیص مصلحت نظام است؛ نهادی که با فرمان مورخ ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ آیت‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، فقط برای حل اختلاف میان شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی تشکل شد.
در سال ۱۳۶۸ و همزمان با تغییر قانون اساسی جمهوری اسلامی موجودیت این نهاد در ساختار حقوقی جمهوری اسلامی رسمیت یافت و وظایف یازده گانه‌ای برعهده این مجمع نهاده شد.
ارائه مشاوره به رهبر جمهوری اسلامی در موارد مختلف، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی و انتخاب یکی از فقهای شورای نگهبان برای عضویت در شورای موقت رهبری جمهوری اسلامی، از جمله وظایف مجمع تشخیص مصلحت هستند.
اکبر هاشمی رفسنجانی، از پرسابقه‌ترین روحانیان حاضر در نظام جمهوری اسلامی، از سال ۱۳۶۸ریاست این مجمع را بر عهده دارد. او به همراه میرحسین موسوی، دیگر عضو مجمع، از چهره‌های خبرساز سال‌های اخیر جمهوری اسلامی بوده است.
محمود احمدی‌نژاد و برخی از اطرافیان او از زمان روی کار آمدن دولت نهم بارها به صورت مستقیم و غیرمستقیم مخالفت خود با رفسنجانی را نشان داده‌اند. یکی از عریان‌ترین نمونه‌های آن مناظرات انتخاباتی سال ۱۳۸۸ بود که احمدی‌نژاد در آن به فرزندان برخی از کارگزاران نظام از جمله رفسنجانی با ذکر نام رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام حمله کرد.
هاشمی رفسنجانی از سوی محافظه‌کاران متهم به حمایت از اعتراضات مردمی پس از انتخابات ریاست جمهوری پیشین است و از او به عنوان یکی از «خواص بی‌بصیرت» یاد می‌شود.
اندکی پس از بروز اختلاف‌ها بر سر نتایج انتخابات ۱۳۸۸ هم در خبرها آمد که محمود احمدی‌نژاد به حضور نامرتب خود در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام پایان داده است. سران سه قوه‌ی مجریه، مقننه و قضائیه در این مجمع عضویت دارند.
افزایش فشارها بر رفسنجانی و خانواده‌ی او
فشار بر اکبر هاشمی رفسنجانی و خانواده‌اش در سال‌های اخیر همواره رو به افزایش بوده است. نام عفت مرعشی، همسر او، از زمان رأی‌گیری در انتخابات ۱۳۸۸ بارها از سوی مخالفان خانواده‌ی رفسنجانی برده شده است. او به تحریک مخالفان نتایج انتخاباتی برای حضور خیابانی متهم می‌شود.
فائزه، دختر هاشمی رفسنجانی، به دلیل سخنرانی‌ها و مواضع‌اش پیش از انتخابات ۸۸ و اتهام "شرکت در تظاهرات خیابانی" پس از آن بارها مورد انتقاد قرار گرفت و بازداشت شد؛ بازداشت‌هایی که عموما چند ساعت بیشتر دوام نیاوردند.
حمله‌ی لفظی شدید سعید تاجیک به فائزه‌ی هاشمی با الفاظ رکیک و همچنین صدور حکم ۶ ماه حبس برای دختر هاشمی رفسنجانی در هفته‌های اخیر، نمونه‌ی دیگری از فشارها بر خانواده‌ی هاشمی هستند.
محسن، پسر بزرگ هاشمی رفسنجانی، رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل متروی تهران بود که سال گذشته از سمت خود برکنار شد. برخی مدعی شدند حضور او در این پست مانع از کمک‌های مالی دولت به متروی تهران بوده است.
در روزهای اخیر سایت اکبر هاشمی رفسنجانی به دلیل "وجود مصادیق مجرمانه" فیلتر شد و برخی از خبرگزاری‌های داخلی در ایران از مصادره گذرنامه خانواده مهدی هاشمی، دیگر فرزند هاشمی رفسنجانی، در فرودگاه امام خمینی تهران خبر دادند.
آخرین پست سیاسی هاشمی رفسنجانی
ریاست بر مجمع تشخیص مصلحت نظام، آخرین مقام اکبر هاشمی رفسنجانی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی است. او پیش از این ریاست بر مجلس خبرگان رهبری را هم بر عهده داشت که در اسفند ۱۳۸۹ جای خود را به محمدرضا مهدوی کنی داد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تابستان سال جاری دستور تشکیل "هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه" را صادر کرد؛ هیئتی به ریاست محمود هاشمی شاهرودی، رئیس سابق قوه قضائیه، که از آغاز به نهادی در جهت کاستن اختیارات مجمع تشخیص مصلحت نظام تعبیر شد.
آغاز ششمین دوره‌ی مجمع و انتصاب اعضا و رئیس جدید آن از سوی رهبر جمهوری اسلامی، در آستانه‌ی انتخابات نهمین دوره‌ی مجلس شورای اسلامی از حساسیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود.
پیشینه‌ی ریاستی و برخی از چهره‌های مجمع
ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ بر عهده‌ی علی خامنه‌ای رئیس جمهوری وقت بود. از سال ۱۳۶۸ تا کنون این منصب در اختیار اکبر هاشمی رفسنجانی بوده است.
نام میرحسین موسوی، نخست‌وزیر پیشین و نامزد معترض به نتایج انتخابات ۱۳۸۸، نیز در میان اعضای مجمع پنجم دیده می‌شود. او به همراه اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت، علی خامنه‌ای، رئیس جمهور وقت، موسوی اردبیلی، رئیس وقت دیوان عالی کشور، و احمد خمینی، درخواست تشکیل مجمعی برای حل اختلاف میان شورای نگهبان و مجلس را به آیت‌الله خمینی دادند که به تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام انجامید.
مرگ محمدرضا توسلی محلاتی یکی دیگر از حاشیه‌های خبرساز مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. او در هنگام خواندن نطق پیش از دستور خود در ۲۷ بهمن ۱۳۸۶ در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام دچار حمله‌ی قلبی شد و درگذشت.
محسن رضایی، دیگر نامزد انتخابات بحث‌برانگیز ۱۳۸۸، نیز دبیری مجمع را بر عهده دارد.
PB/DK