آیا استراتژی آمریکا در قبال ایران تغییر می‌کند؟
۱۳۸۶ آذر ۱۳, سه‌شنبه
درست چند روز پیش، اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان طی دیداری در پاریس بر این نکته توافق کردند که باید در پرونده‌ی هستهای، فشار بر ایران را افزایش داد تا این کشور را به توقف برنامه‌های اتمی و قبل از همه، غنی‌سازی اورانیوم واداشت. احتمال تحریم‌های جدید علیه ایران در سال جاری نیز افزایش یافته است و جرج بوش از این روند خوشنود است؛ زیرا سیاست هستهای ایران همچنان در کانون توجه سیاست خارجی دولت اوست.
شورای اطلاعات آمریکا (NIC) که از همکاری ۱۶ سازمان امنیتی آمریکا برای ارائه‌ی اطلاعات به تصمیم‌سازان سیاسی تشکیل شده است، در حال حاضر ارزیابی خود را از سیاست هستهای ایران ارائه کرده است. این شورا به این نتیجه رسیده است که ایران از بیش از چهار سال پیش، تمامی تلاش‌های خود را برای رسیدن به سلاح‌های اتمی متوقف کرده است. شورای اطلاعات آمریکا همچنین می‌گوید که تحلیل دو سال پیشش مبنی بر این که ایران یک برنامه هستهای تسلیحاتی را به پیش می‌برد، نادرست بوده است. سازمانهای امنیتی آمریکا همچنین، به اتفاق بر این باورند که ایران در صورت از سرگیری تلاش‌های هستهای تسلیحاتی خود هنوز هشت سال دیگر تا رسیدن به بمب اتمی فاصله دارد.
همچنین ارزیابی جدید انگیزه‌ی ایران از رسیدن به بمب اتمی نیز با آنچه تاکنون از واشینگتن به گوش می‌رسید، یکسان نیست: تهران سیاست اتمی خود را براساس تفکر هزینه- فایده پروژه می‌سنجد و کادر رهبری ایران احتمالاً آماده است تا برای حفظ "امنیت، وجهه و نفوذ و منطقه‌ای" خود همچنان برنامه هستهای تسلیحاتی خود را متوقف نگه دارد. مسلماً این ادعا کمی اغراق‌آمیز است که بر اساس ارزیابی یک سازمان اطلاعاتی چرخشی در استراتژی آمریکا در قبال ایران را تشخیص داده شود. اما به هر حال می‌توان شاهد تغییرات خاصی در سیاست ایالات متحده بود. به خصوص در مورد مسألهی عراق این دو کشور در حال رسیدن به مواضعی نزدیک به یکدیگر هستند. واشینگتن از مواضع انتقادی خود مبنی بر ارسال سلاح از ایران برای حمله به نیروهای آمریکایی درعراق کاسته و پیشنهادی برای گفت‌وگوهای جدید درباره‌ی عراق ارائه شده است. با توجه به این پیش‌زمینه انتظار می‌رود خطر عملیات نظامی علیه تأسیسات اتمی ایران کاهش یابد.
اما به نظر می‌رسد که در واشنیگتن ارزیابی سیاسی جدیدی نسبت به ایران هنوز بسیار دور از نظر باشد: به این ترتیب استفن جی. هادلی (Stephen J. Hadly)، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در واکنش به گزارش سازمانهای امنیتی آمریکا صرفاً بخش‌هایی را برگزیده است که با طرح‌های کاخ سفید مطابقت دارند. استناد هادلی از یک سو به آن بخش از گزارش است که ایران تلاش‌هایی برای دستیابی به سلاح‌های اتمی داشته است و متوقف کردن این فعالیت‌ها ناشی از اعمال فشارهای روزافزون بر ایران بوده است. به گفته‌ی هادلی وضعیت فعلی نشان می‌دهد که نه تنها خطر دستیابی به سلاح‌های اتمی درست ارزیابی شده؛ بلکه با اعمال فشار بر تهران واکنشی صحیح هم در قبال آن به کار گرفته شده است.
البته این خوش‌بینی هدفمند هادلی به سختی می‌تواند مانع از آن شود که ایران اینک تمام و کمال در کانون توجه سیاست آمریکا و رقابت‌های انتخاباتی این کشور قرار گیرد و احتمال موافقت با عملیات نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران پیوسته نامحتمل‌تر شود.