آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • گلپا
اكبر گلپايگانی در سال ۱۳۱۲ در تهران زاده شد. او می‌گوید: «۱۸ ساله بودم كه يک شب در محفلی با حضور استادانی چون قمر‌الملوک وزيری آوازی در دستگاه شور خواندم. استاد نورعليخان برومند هم در آن محفل بود و به من گفت، صدای خوبی داری اما صدايت مثل يک اسب سركش است. بايد اين اسب را رام كرد. اين را گفت و من ۱۰ سال نزد ايشان كار كردم و آواز آموختم.»
۳۰ ساله بود كه با اجازه استادش به راديو رفت و به پيشنهاد همان استاد سبک ويژه خود در خواندن آواز را برگزيد.
اکبر گلپا معتقد است: «وقتی سازها پيش‌درآمد و چهارمضراب و درآمد می‌زنند، خواننده ديگر بايد با شعر شروع كند نه با يار و داد و امان امان.»
گلپايگانی در این پادکست می‌گوید، خود را در درجه نخست آوازخوان می‌داند و نه ترانه‌خوان و معتقد است: «ترانه‌خوان، كار دو هنرمند ديگر را اجرا می‌كند، آوازخوان اما ابداع می‌كند و هنرمندان پيرو او هستند.»
گلپايگانی سبكی ميان آواز و ترانه ايجاد كرد كه آن را رمانس می‌نامد. منظور او قطعه پيش‌ساخته‌ای است كه حالت ترانه دارد ولی بدون ريتم يعنی مانند آواز خوانده می‌شود.
"ساغر شكسته" از همايون خرم و "مست مستم ساقيا دستم بگير" با نوازندگی مرتضی محجوبی از اين گونه رمانس‌ها هستند.
گلپايگانی كه به گلپا مشهور است، آوازهای ماندگاری هم خوانده كه هر كدام حداقل به اندازه تصنيف‌های روز محبوب و سر زبان‌ها بوده‌اند.
يكی از اين آوازها كه در برنامه "گل‌های جاويدان" اجرا شده است، "ای ساربان" از سعدی است كه در دستگاه سه‌گاه در پادکست این هفته "آواهای کم شنیده از دیروز تا امروز" می‌شنوید.
ما در پادکست‌های هفتگی ترانه‌ها و آهنگ‌هایی را به شما معرفی می‌کنیم که کمتر شنیده‌اید. اگر "دیروزی" هستید با آواهای امروزی و اگر "امروزی" هستید با آواهای دیروزی بیشتر آشنا می‌شوید.