آواره در کشور خود

داستان زندگی عبدالقیوم با آنچه که دیگران در اینجا تعریف می کنند، شباهت های زیادی دارد. عبدالقیوم کارگر روزمزدی است که در درون کشور زادگاه خود، افغانستان، آواره شده است. او مدت کوتاهی پس از سرنگونی رژیم طالبان مجبور شد، شمال افغانستان را ترک کند و به جنوب پناه برد. عبدالقیوم می گوید: «من اهل بادغیس هستم. در آن دیار قدرتمدارانی هستند که به ما اجازه زندگی در آنجا را نمی دهند. ما در آنجا از خودمان زمین داریم ولی حالا مجبوریم در اردوگاه صحرایی زندگی کنیم. وضعمان اینجا خوب نیست، به ندرت کار گیرمان می آید، اما برگشت هم برایمان امکان پذیر نیست.»

عبدالقیوم در ارودگاه صحرایی که در ۲۵ کیلومتری غرب قندهار واقع شده، احساس امنیت بیشتری دارد تا زادگاه خود در شمال افغانستان. بادغیس یکی از ۹ استان شمالی افغانستان است که ارتش آلمان در تامین امنیت آنها مشارکت. عبدالغیوم، همچون طالبان از قوم پشتون است. پشتونها اما در شمال افغانستان در اقلیت هستند. در این منطقه تاجیک ها و ازبک ها اکثریت قومی را در اختیار دارند. این اقوام از همان آغاز با حکومت طالبان به مبارزه پرداختند. اما از هنگام سقوط این حکومت در شش سال و نیم پیش، اقلیت پشتون در این منطقه تاوان حکومت طالبان را می پردازد و از مناطق مسکونی خود رانده شده است.

از حدود ۱۵۰ هزار آواره افغانی، تقریبا ۳۸ هزار نفر آنها از پشتون های شمال هستند که همه آنها در اردوگاههای مناطق قندهار و هلمند ساکن هستند. این مناطق در روزهای گذشته شاهد نبردهای سنگین بین نیروهای ناتو و ارتش افغانستان از یک سو و نیروهای طالبان از سوی دیگر بوده است. محمد نادر فرهاد از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد می گوید: « بخاطر وضعیت امنیتی، ما متاسفانه نمی توانیم کاری برای این ارودوگاهها انجام دهیم. ما با سازمانهای محلی همکاری داریم و تا آنجا که امکان پذیر است، نظارت داریم، اما وضعیت امنیتی مانع از این است که مستقمیا به این انسانها کمک برسانیم».

اما از سوی دیگر دولت افغانستان خواستار برچیده شدن هرچه سریعتر این اردوگاهها و بازگشت آوارگان به مناطق مسکونی خود است. سیاست دولت کرزای کاملا روشن است و اعلام داشته که کمک فقط در صورت بازگشت صورت می گیرد. با این حال تا ماه آوریل، از ۳۸ هزار نفر تنها ۱۵ خانوار برای بازگشت اعلام آمادگی کردند.

این آوارگان نماد دو واقعیت در افغانستان هستند: نخست درگیری‌های قومی و بعد محدودیت قدرت دولت حامد کرزای در خارج از کابل.