آمریکا و یونسکو؛ رابطه‌ای پر افت و خیز
۱۳۹۶ مهر ۲۱, جمعه
آمریکا چند هفته پیش تصمیم به خروج از یونسکو، سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد گرفته بود.
رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا در ماه سپتامبر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه را از این تصمیم مطلع کرده بود. در این مدت فرانسه بیهوده کوشید نظر واشنگتن را عوض کند. هم محل و هم طرف‌های این گفت‌وگو نمادین بودند: در نیویورک مجسمه آزادی برپاست که از سال ۱۹۸۴ به میراث فرهنگی یونسکو تعلق دارد و آمریکایی‌ها آن را در سال ۱۸۸۶ از فرانسوی‌ها هدیه گرفتند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در چهارشنبه هفته جاری (۱۱ اکتبر/ ۱۹ مهر) نیز سفیر فرانسه در سازمان ملل از دولت آمریکا خواست تا در یونسکو باقی بماند. اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اصرار بر خروج دارد. او روز پنج‌شنبه اعلام کرد، کشورش در پایان سال ۲۰۱۸ از یونسکو خارج خواهد شد.
اندکی بعد از آمریکا اسرائيل نیز اعلام کرد، از یونسکو بیرون خواهد رفت.
بیشتر بخوانید: آمریکا از یونسکو خارج می‌شود
تیلرسون گفته است، مسائل مالی و موضع "ضد اسرائیلی" یونسکو که در سال ۲۰۱۱ حکومت خودگردان فلسطین را به عنوان عضو کامل پذیرفت باعث این تصمیم شده است. وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت که این سازمان فرهنگی به "اصلاحات اساسی" نیاز دارد.
بیشتر بخوانید: شهر حبرون در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت
گامی دیگر در جهت انزوا
این مباحث تازگی ندارد. پیش از این نیز در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا این موضوع به بحرانی میان این کشور و سازمانی تبدیل شد که در سال ۱۹۴۵ ایالات متحده خود از جمله بانیان آن بوده است.
اشپیگل آنلاین می‌نویسد، این که اکنون ترامپ این دعوا را به نهایت رسانده نشان‌دهنده پایبندی کم او به تعهدات بین‌المللی و قاطعیت زیاد او در به انزوا کشاندن آمریکاست، هر چند که همراه با پیامدهایی منفی باشد.
آمریکا تا سال ۲۰۱۱ که اختلافات این کشور با یونسکو بر سر فلسطینی‌ها بالا گرفت تأمین ۲۲ درصد از بودجه این سازمان را بر عهده داشت. یونسکو می‌گوید از زمانی که آمریکا دیگر سهم خود را پرداخت نکرد تا کنون بدهی‌های ایالات متحده به این نهاد به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است.
اغلب مردم یونسکو را به خاطر فهرست میراث فرهنگی این سازمان می‌شناسند؛ میراثی که خود این سازمان در سر پا نگه داشتن آن می‌کوشد. اما این سازمان وظایف و تعهدات دیگری نیز دارد: وظیفه ایجاد و تقویت شبکه‌‌ای جهانی از ایده‌ها، فرهنگ، اطلاعات و دانش، آموزش، آزادی عقیده، برابری، مبارزه با نژادپرستی و همه مباحثی که ترامپ به آن‌ها هیچ تمایلی ندارد.
در سال ۱۹۸۴ آمریکا به هنگامی که رونالد ریگان رئیس‌جمهور این کشور بود برای اولین بار از یونسکو بیرون رفت. در آن زمان گفته شد که این تصمیم به خاطر تمایلات مثبت این سازمان نسبت به اتحاد جماهیر شوروی سابق گرفته شده است.
اما در سال ۲۰۰۲ جرج دبیلو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا این کشور را دوباره وارد یونسکو کرد و گفت، آمریکا بار دیگر مأموریت خود برای حقوق بشر، رواداری و کمک به آموزش را به طور کامل از سر خواهد گرفت.
اما یونسکو همچنان زمینی ماند برای بازی‌های ژئوپولیتک. دعوا بر سر فلسطینیان که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما شروع شده بود در سال گذشته وخیم‌تر شد. وقتی یونسکو قطعنامه‌ای مناقشه‌برانگیز در مورد بیت‌المقدس شرقی صادر کرد و حرم شریف (کوه معبد) را میراث فرهنگی فلسطینی‌ها اعلام کرد اسرائيل نماینده خود در این سازمان را فراخواند.
ادامه دعوا
مناقشه به اینجا ختم نشد و وقتی یونسکو در سال ۲۰۱۷ شهر الخیل (حبرون) را میراث فرهنگی جهان اعلام کرد باز هم دعوا بالاتر گرفت.
بیشتر بخوانید: شهر حبرون در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت
در ادامه اسرائيل در ماه اکتبر همکاری خود را به طور کامل با این سازمان قطع کرد. و این موضوع زمینه را برای ترامپ فراهم آورد تا همبستگی خود با اسرائيل را نشان دهد و از نظر منتقدان، آمریکا را منزوی‌تر از پیش سازد. خروج همزمان اسرائيل از یونسکو هم‌اینک نشان می‌دهد که تا چه حد اقدام این دو کشور هماهنگ‌شده بوده است.
ببینید: گلچینی از تصاویر زیباترین میراث‌های جهانی در سال ۲۰۱۵