۵۰ سالگی جی. کی. رولینگ، خالق دنیای جادویی هری پاتر
۱۳۹۴ مرداد ۹, جمعه
آیا می‌دانید که "هورکروکس" چیست؟ چرا باید به ترتیبی که هست از "دمنتورها" دوری جست؟ و "کوئیدیچ" چه ورزشی است؟ اگر پاسخ این پرسش‌ها را نمی‌دانید، حتما یا "مشنگ" هستید و یا برخلاف صدها میلیون نفر در جهان از جمع کسانی هستید که داستانهای هری پاتر را نه خوانده و نه دیده‌اید.
"مشنگ" در مجموعه داستانهای تخیلی هری پاتر به آن دسته از افرادی گفته می‌شوند که توانایی‌های جادوگری ندارند. در ترجمه فارسی این داستان‌ها از لفظ "مشنگ" به عنوان معادل واژه انگلیسی ماگِل (Muggle) استفاده شده است.
در سال ۱۹۹۷ زنی گمنامی به نام جوآن رولينگ کتاب داستانی برای کودکان و نوجوانان منتشر کرد که هيچکس برای آن موفقيتی فوق‌العاده پيش‌بينی نمی‌کرد.
طی چند سال و با انتشار ۷ جلد از این رمان، هری پاتر، قهرمان اين داستان، به محبوب‌ترين چهره داستانهای تخيلی و جادويی بدل شد.
داستان "هری پاتر" به بیش از ۷۰ زبان از جمله فارسی ترجمه شد و تا سال ۲۰۱۵ میلادی بیش از ۴۵۰ میلیون نسخه از آن به فروش رسید.
داستان "هری پاتر" یکسره در دنيای اسرارآميز سحر و جادو می‌گذرد که همه چیز آن با دنيای آشنای ما متفاوت است، اما اين دنيای خیالی در رمان چنان ماهرانه و با تصاويری چنان زنده معرفی شده، که خواننده آن را باور می‌کند، آن را واقعی می‌پندارد و در ماجراهای آن سهيم می‌شود.
دنیایی اسرارآمیز برای نسل‌ها
از سال ۱۹۹۷ تا کنون یک نسل به همراه هری پاتر شکل گرفته و پا به پای او بزرگ شده است. جوانان و نوجوانان اين نسل در هری پاتر دوستی يکدل يافته‌اند که نگرانی‌ها و شادی‌های او را به خوبی درک می‌کنند. آنها با هری همدل و هم‌احساس هستند. در این سال‌ها آنها هم مثل هری پاتر ده سال بزرگتر شده و به عالم جوانی قدم گذاشته‌اند.
سبک و شکل ادبی در داستان "هری پاتر" جنبه فرعی دارد. هدف اصلی نویسنده روايت ماجراهای جالب و هیجان‌انگیز است تا خواننده با آنها درگير شود و به دنیای پرماجرای آنها فرو رود.
رولينگ قصه‌گو يا روايتگری زبردست است که خود را با فوت و فن‌های ادبی درگیر نمی‌کند.
هدف نویسنده، نه آفرینش یک اثر ادبی، بلکه خلق دنيايی زنده و رنگين است تا بتواند خواننده را به شور و هیجان بکشد.
خواننده نیز برای ارزش ادبی نيست که به سراغ "هری پاتر" می‌رود. مردم با خواندن یا دیدن "هری پاتر" وارد دنيايی زيبا و اسرارآميز می‌شوند، به سفری جادويی می‌روند که به روح و روان آنها آسايش می‌بخشد.
عنوان‌های داستانهای هری پاتر که در قالب کتاب منتشر شده‌اند، از این قرارند: هری پاتر و سنگ جادو (۱۹۹۷)، هری پاتر و تالار اسرار (۱۹۹۸)، هری پاتر و زندانی آزکابان (۱۹۹۸)، هری پاتر و جام آتش (۱۹۹۹)، هری پاتر و محفل ققنوس (۲۰۰۳)، هری پاتر و شاهزاده دورگه (۲۰۰۵) و هری پاتر و یادگاران مرگ (۲۰۰۷).
از فقر تا ثروت
البته سرگذشت خالق ماجراهای هری پاتر هم به داستانهای تخیلی کم‌شباهت نیست. رولنیگ پیش از این موفقیت عظیم به گفته‌ی خودش "ناکامی عظیمی" را تجربه کرده بود.
او در این ارتباط از "دورانی تیره" یاد کرده و در نطقی در سال ۲۰۰۸ در برابر فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد اظهار داشته بود: «زندگی زناشویی کوتاه من به شکست انجامیده بود، من بیکار بودم و باید فرزندم را به تنهایی بزرگ می‌کردم و اگرچه سرپناهی داشتم، اما در بریتانیای مدرن در نهایت فقر به سر می‌بردم.»
این ناکامی عظیم برای جوآن رولینگ بدل شد به فرصتی تازه که او خود آن را این گونه توصیف کرده است: «از آن پس بود که من سعی کردم تمامی انرژی خود را برای به پایان رساندن کاری صرف کنم که واقعا برایم مهم بود. اگر من در زمینه‌های دیگر موفق می‌بودم، شاید هرگز این جسارت را به خرج نمی‌دادم که سراغ آنچه به آن باور دارم، بروم.»
اهمیت قوه تخیل
رولینگ در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌هایش همواره از نیرو و قابلیت‌های قوه تخیل سخن می‌گوید و متعقد است که تخیل انسان می‌تواند جهان را دگرگون سازد. و همین قوه تخیل است که شخصیت‌های پرداخته ذهن رولینگ، یعنی هری پاتر و دو همراه همیشگی‌اش (رون ویزلی و هرماینی گرنجر) در ماجراهایشان از آن بهره می‌گیرند.
رولینگ که پیش از این موفقیت در فقر به سر می‌برد و زندگی دشوار خود را از طریق دریافت‌های کمکی دولت می‌گذراند، حال به یکی از ثروتمندترین زنان جهان بدل شده که دارایی او بر حدود ۸۰۰ میلیون یورو برآورد می‌شود. این دارایی از جمله از طریق فیلم‌های "هری پاتر" و همچنین کالاهای گوناگونی که ارتباط با دنیای هری پاتر ساخته و پرداخته شده‌اند، به دست آمده است.
اولین فیلم این مجموعه به عنوان "هری پاتر و سنگ جادو" در سال ۲۰۰۱ به نمایش در آمد. این داستان از آن پس با تولید و نمایش ۸ فیلم سینمایی حتی از "جنگ ستارگان" و "ارباب حلقه‌ها" محبوبیت بیشتری یافت و به یکی از موفق‌ترین آثار تاریخ سینمای سرگرمی بدل شد.
داستان‌نویسی برای بزرگسالان
رولینگ پس از انتشار آخرین بخش از داستانهای هری پاتر چند سالی را به استراحت و سکوت گذراند تا اینکه دو باره دست به قلم گرفت و در سال ۲۰۱۲ اثری جدید روانه بازار کرد، البته این بار برای بزرگسالان.
این اثر "جای خالی تصادفی" یا "خلاء ناگهانی" نام داشت و از سوی منتقدان و کتابدوستان با استقبالی متوسط روبرو شد.
رولینگ سپس دو کتاب جنایی - کارگاهی با نام مستعار روبرت گالبریث به انتشار رساند. این دو اثر ندای فاخته و کرم ابریشم نام دارند.
ناگفته نماند که جی. کی. رولینگ بخشی از زندگی و دارایی خود را صرف امور خیریه می‌کند و همچنین از پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی ابایی ندارد.
در ماه مه سال جاری بود که او به خاطر مخالفت‌اش با استقلال اسکاتلند از بریتانیا با توییت‌های خشن و آکنده از توهین و نفرت مواجه شد. در مقابل برخی نیز از آزادی تفکر او حمایت کردند.
سال گذشته‌ی میلادی رولینگ یک میلیون پوند به کمپین "بهتر با همدیگر" اهدا کرد. این کمپین از مجموعه احزاب و سازمان‌ها و افرادی تشکیل می‌شد که برای نه گفتن به جدایی اسکاتلند از بریتانیا تلاش می‌کردند. رولینگ در سال ۲۰۰۸ نیز یک میلیون پوند به حزب کارگر اهدا کرده بود.