مناظره انتخاباتی با جمهوری اسلامی چه میکند؟
مناظرههای انتخاباتی تنها در چهار دوره برگزار شدهاند اما تاثیر شان عمیق بوده است.
اولین دور مناظره بین کاندیدهای دوازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. تاثیر این مناظرهها در انتخابات قبلی باعث شد تا در این دوره به فکر "مدیریت" آن باشند. وزیر کشور در دفاع میگوید: «پخش مناظرههای كانديداها بهصورت زنده ريسک را بالا میبرد. بايد حق داد كه در برنامه زنده هركسی كه حرفی میزند در آن لحظه قابل مديريت نيست. ما شاهد نتايج برنامههای زنده سال ۸۸ در افكار عمومی بوديم.»
در اولین مناظره انتخابات ریاست جمهور سال ۱۳۹۶ کاندیداهایی که همهی آنها سالهاست در مقامات عالیرتبه فعالیت میکنند در مقابل چشم میلیونها نفر همدیگر را بارها به "دروغگویی" ناتوانی، سوء مدیریت و فساد متهم کردند.
در مناظره انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم، قالیباف و جهانگیری به چهرههای اصلی تبدیل شدند و بازنده بزرگ ابراهیم رئیسی بود. جهانگیری با یادآوری گذشته "گازانبری" و "کتک زدن دستفروشان" شهردار تهران را در وضعیت نامناسبی قرار داد.
مناظره انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۲ در سه برنامه و به مدت ۲۱۰ دقیقه بین سعید جلیلی، محمد باقر قالیباف، علی اکبر ولایتی، محسن رضایی، حسن روحانی، محمد غرضی، محمد رضا عارف و غلامعلی حدادعادل برگزار شد. حسن روحانی در این انتخابات به پیروزی دست یافت.
در دور اول این مناظره در کنار سئوالهای مطرح شده تصاویری نیز به کاندیداها نشان داده و نظرشان پرسیده شد. پس از مناظره کاندیداها و رسانههای به شیوه آن واکنش منفی نشان دادند و روش صدا و سیما را "توهینآمیز" دانسته و بسیاری نیز خواستار تجدید نظر در روش برگزاری مناظرهها شدند.
در این مناظرهها معلوم شد که سعید جلیلی، مذاکرهکننده ارشد در مناقشه اتمی، دیپلماسی را با کلاس فلسفه عوضی گرفته بود. محمد غرضی با "بمبهای همه کَسکُش" به تاریخ پیوست. روحانی حقوقدان است و "سرهنگ نیست" و قالیباف برای "دانشجویان برنامه گازانبری" داشته و دیپلماسی ۱۶ ساله علیاکبر ولایتی به عنوان وزیر خارجه چقدر و در کجاها ضعف داشته است.
در انتخابات ریاست جمهوری که در خرداد ۱۳۸۸ برگزار شد، اتفاقی جذاب در صداوسیمای ایران رخ داد. رایدهندهها شاهد شش مناظره جنجالی تلویزیونی بین چهار نامزد انتخاباتی میرحسین موسوی، مهدی کروبی، محسن رضایی و محمود احمدینژاد بودند. مناظرههایی که از دوازدهم تا شانزدهم خرداد؛ چهار نامزد را دو به دو روبروی هم قرار داد و مخاطبان را پای تلویزیون نشاند.
جنجال در این مناظره وقتی شروع شد که احمدینژاد موضوع پرونده زهرا رهنورد، همسر میرحسین موسوی را مطرح کرد. موسوی نیز در جواب گفت:« ایشان (احمدینژاد) خجالت نمیکشد در مقابل بنده به صورت بازی، مدام عکس خانم من را به من نشان میدهد و میخواهد بگوید بنده روحیهام خراب است».
در مناظره میرحسین موسوی با محسن رضایی او هنوز از مناظره با احمدی نژاد در رنج بود و متنی را قرائت کرد:« من احساس خطر کردم که کشور دچار بی اخلاقی شده، دچار فقر اخلاقی و مادی شده، دچار مدیریت غیرعقلانی شده است من برای حفظ کرامت انسان، رعایت ارزشهای اخلاقی در حکمرانی، توقف رشد خرافات و ارائه آمار کذب، شفافیت فعالیت حکمرانان و خلاصه پیشرفت و توسعه پا به این عرصه نهادم».
مهدی کروبی درمناظره با میرحسین موسوی گفت: «پس از ماجرای برخورد شدید من با زندانی کردن آقای لقمانیان نماینده همدان در مجلس، داستان شهرام جزایری را علیه من علم کردند.» وی افزود: «شایع کردند که در عروسی دختر کروبی، سکههای طلا بر سر عروس و داماد ریختهاند که برخی باور کردند در حالیکه من اصلا دختر ندارم.»
در این مناظره مهدی کروبی گفت که برنامههای محسن رضایی با برنامههای خود او اختلاف چندانی ندارد. محسن رضایی هم که خواستار تشکیل دولت ائتلافی بود گفت:«آزادیهای مدنی را تبدیل به قانون خواهم کرد.»
در این مناظره مهدی کروبی دولت احمدینژاد را دولتی ضعیف و پر مشکل دانست و با اشاره به ادعای "هاله نور" و ماجرای ربودن احمدینژاد در عراق او را فاقد صلاحیت شخصی دانست و ماجرای ۳۰۰ میلیارد تومان پول گم شده شهرداری را نیز به میان کشید. احمدینژاد نیز گفت:«چرا شهرام جزایری به شما این پول را داد؟ شما آدم سیاسی هستید، سؤال نکردید که چرا به شما این پول را داد و با چه هدفی؟»
محسن رضایی در مناظره با محمود احمدینژاد خطاب به او گفت: «احمدینژاد خود را فوق تخصص همه مسائل میدانند. در بحثهای امنیت ملی فکر میکنند فقط ایشان خیلی میفهمند. همین باعث شده کسی در اطراف ایشان امنیت نداشته باشد.»
مناظره سال ۱۳۸۴ را میتوان نقطه آغاز این گونه مبارزه انتخاباتی دانست. در آن سال نمایندههای کاندیداها در مناظرات شرکت میکردند. در مناظره سال ۸۴ مهدی کلهر، مشاور رسانهای احمدینژاد با موهای از پشت بسته شده و حرفهایی از جنس عدالت اجتماعی، شان ویژه قائل نشدن برای مدیران حکومتی، دیدگاههای احمدی نژاد برای آزادیهای سیاسی و فرهنگی را به گوش مخاطبان رساند.
در مناظره انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴مناظره بین حامیان کاندیداها صورت گرفت. حسین مرعشی از حزب کارگزاران سازندگی به عنوان نماینده اکبر هاشمی رفسنجانی در بحثها شرکت کرد.