دونالد ترامپ و ائتلاف ضد چینی در آسیا
۱۳۹۶ آبان ۵, جمعه
موضوع به ژوئیه سال ۲۰۱۷ بر می‌گردد. در این ماه، شهر هامبورگ میزبان اجلاس سران کشورهای جی-۲۰ بود. نخست‌وزیر ژاپن، شینزو آبه، در جریان این نشست از آمادگی کشورش برای مشارکت در پروژه‌های اقتصادی چین سخن گفت. موضوعی که ناخرسندی بسیاری از مسئولان ژاپن را در پی داشت.
نخست‌وزیر ژاپن با اعلام آمادگی این کشور در امر مشارکت در پروژه‌های چین عملا به نگرانی‌های اقتصادی ژاپن اذعان کرده بود. نگرانی از اینکه چین با پیشبرد این پروژه عظیم ضربه‌ای جدی به اقتصاد ژاپن وارد سازد.
در واقعیت امر، ژاپن بر سر یک دو راهی قرار دارد. از یکسو همراهی با چین برای ژاپن هزینه‌ای کلان دارد و از سوی دیگر، بازماندن از این پروژه بزرگ می‌تواند زیان‌های اقتصادی زیادی برای ژاپن داشته باشد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
یک موضوع اما برای توکیو روشن است و آن اینکه افزایش نفوذ پکن در منطقه، پیامدهایی فراتر از تقویت توان اقتصادی چین خواهد داشت.
"جاده ابریشم جدید"
رکن اصلی پروژه "جاده ابریشم جدید"، ایجاد مجموعه‌ای از خط آهن است که چین را به کشورهای آسیایی و اروپایی وصل می‌کند. مجموعه‌ای که به "یک کمربند، یک جاده" (One Belt, One Road) شهرت یافته است.
چین برای اجرای این پروژه بزرگ اقتصادی که در سال ۲۰۱۳ مطرح شد، سرمایه‌ای کلان در نظر گرفته است. این پروژه دو مسیر خشکی و دریایی دارد. مسیر خشکی جاده ابریشم قرار است چین را به آسیای میانه، روسیه، خاورمیانه و اروپا وصل کند و مسیر دریایی چین را به جنوب شرقی آسیا و از آن طریق به آفریقا متصل خواهد کرد.
پروژه "یک کمربند، یک جاده" حتی می‌تواند از نظر جغرافیایی ۶۰ کشور را شامل شود. کشورهایی که بسیاری از آن‌ها قادر به رقابت با قدرت اقتصادی و نظامی کشوری همچون چین نیستند.
یک استراتژی نظامی
پروژه "جاده ابریشم جدید" صرفا یک پروژه اقتصادی نیست. هدف چین از طریق این پروژه، گسترش نفوذ سیاسی و توان نظامی خودش در بخش وسیعی از منطقه است. از این‌رو، بدیهی است که ژاپن و یا حتی هند از بابت افزایش نفوذ سیاسی این کشور در منطقه ناخشنود باشند. استرالیا نیز که شاهد سرمایه‌گذاری‌های کلان چین در این کشور است، از افزایش بیشتر نفوذ چین ابراز نگرانی می‌کند.
در مقابل، ترکیه، ایران و پاکستان از جمله کشورهایی هستند که از این پروژه استقبال کرده‌اند. چین با سرمایه‌گذاری کلان در منطقه گام به گام بر نفوذ سیاسی و نظامی خودش افزوده است. اجرای پروژه "جاده ابریشم جدید" می‌تواند نقشی مهم در گسترش نفوذ سیاسی و افزایش توان اقتصادی چین ایفا کند.
همکاری با آمریکا
مقابله با نفوذ چین، ژاپن را به فکر تشکیل یک پیمان همکاری اقتصادی، دفاعی و امنیتی انداخته است. پیمانی متشکل از کشورهایی همچون آمریکا، هند و استرالیا. از این‌رو، ژاپن روی حمایت آمریکا و نتایج حاصله از سفر دونالد ترامپ به قاره آسیا حساب باز کرده است.
بیشتر بخوانید: نمایندگان ۱۰۰ کشور جهان در کنفرانس "راه جدید ابریشم" در چین
سه ماه پس از برگزاری نشست کشورهای گروه ۲۰ در هامبورگ، وزیر امور خارجه ژاپن، تارو کونو اعلام کرده است که توکیو در جریان سفر ترامپ به آسیا تلاش خواهد کرد تا نظر مساعد او را برای تشکیل چنین پیمانی جلب کند.
ژاپن تلاش دارد علاوه بر هند، استرالیا و آمریکا شماری از قدرت‌های بزرگ اروپایی را نیز به همراهی با این پیمان فراخواند. در همین زمینه، از بریتانیا و فرانسه سخن می‌رود.
ائتلاف ضد چینی
یوایچی شیمادا، پروفسور روابط بین‌الملل درباره پیمان مشترک کشورهای ژاپن، آمریکا، هند و استرالیا می‌گوید: « طرح پیمانی که من دیده‌ام، برای ژاپن بسیار مفید است. اما به همین ترتیب، برای کشورهای آمریکا، هند و استرالیا سودمند خواهد بود.»
به باور پروفسور ژاپنی، این پیمان ظرفیت آن را دارد که کشورهای دیگر و به‌ویژه کشورهای جنوب شرقی آسیا را نیز به خود جدب کند. او می‌گوید: «داشتن یک جایگزین برای طرح‌ها و ایده‌های چین بسیار مهم است. چون شماری از کشورها می‌توانند جذب برنامه پکن بشوند و پکن پس از جذب این کشورها می‌تواند این برنامه‌ها را به سود خود تغییر دهد.»
شیمادا در عین حال معتقد است که چین آنچنان قدرتمند و بزرگ است که بسیاری از کشورهای دیگر قادر به رقابت با آن نیستند. از این‌رو، ایجاد یک پیمان جدید می‌تواند مانع از آن شود که این کشورها توسط این پروژه‌ها جذب پکن شوند.
گارن مولای، کارشناس سیاست‌های دفاعی و پروفسور رشته روابط بین‌الملل دانشگاه دایتو بونکا در ژاپن معتقد است که هند از طرح ژاپن برای تشکیل چنین پیمانی استقبال خواهد کرد. به باور او، هند از سیاست‌های توسعه‌طلبانه چین در منطقه و به‌ویژه از نقشی که چین در سریلانکا ایفا می‌کند، ناخرسند است و این اقدامات را آشکارا تهدیدی برای امنیت خود ارزیابی می‌کند.
در چنین شرایطی، نگاه‌ها معطوف به سفر ترامپ به آسیا است. ترامپ قرار است در اوایل ماه نوامبر به آسیا سفر کند.