از نخستین بانوی نرم‌افزار جهان تا زنان موفق دنیای وب

آگوستا آدا لاولیس اولین برنامه‌نویس کامپیوتر در تاریخ است. او ۱۰ دسامبر ۱۸۱۵ در لندن انگلستان زاده شد و در طول زندگی خود چند برنامه برای "ماشین تفاضلی" و "ماشین تحلیلی" که مادر ماشین حساب و کامپیوتر بودند، تهیه کرد. وزارت دفاع آمریکا در سال ۱۹۷۹ به افتخار این دانشمند، نام وی را بر زبان برنامه‌نویسی "آدا" گذاشت. از سال ۲۰۰۸ هم مسابقات سالانه‌ای برای زنان دانشجوی علوم رایانه با نام وی برگزار می‌شود.

گریس هاپر ریاضی‌دان اهل نیویورک به‌ عنوان نخستین بانوی نرم‌افزار و نخستین مادر و مدرس برنامه‌نویسی رایانه شناخته شده است. او اولین زبان برنامه‌نویسی را در دهه ۱۹۵۰ برای رایانه مارک یکم و یونیواک یکم اختراع کرد. از وی به‌عنوان زنی که در پروژه طراحی و ساخت زبان کوبول پیشتاز بوده نیز یاد می‌شود. همچنین او، نخستین زنی بود که درجه دکترای ریاضی را دریافت کرد. گریس هاپر افسر نیروی دریایی آمریکا هم بود.

اولین کامپیوتر الکترونیکی همه ‌منظوره در سال ۱۹۴۶ تکمیل و ساخته شد. کامپیوتری که به "انیاک" معروف شد. کار برنامه‌نویسی این ماشین عظیم را که تحولی مهم در علم به شمار می‌رفت، یک گروه ۶ نفره انجام دادند که همگی زن بودند: کی مک‌نالتی، بتی جنینگز، بتی سیندر، مرلین وسکاف، فران بیلس و روت لیخترمن. نام این شش زن در سازمان جهانی "زنان و تکنولوژی" در جایگاهی بی‌بدیل قرار گرفته است.

رادیا پرلمن که خیلی‌ها از او به عنوان "مادر اینترنت" یاد می‌کنند، طراح نرم‌افزار و مهندس شبکه است. خودش اما دوست ندارد از او با این عنوان یاد شود. او کسی است که "پروتکل درخت پوشا" را اختراع کرد، پروتکلی که تحول عظیمی در علم شبکه‌سازی کامپیوتری را رقم زد و این امکان را فراهم کرد که هر کامپیوتر ارسال‌کننده‌ پیام، فقط یک مسیر برای ارسال اطلاعات به کامپیوتر مقصد داشته باشد.

در دهه‌ هشتاد میلادی استقبال زنان از کامپیوتر و حتی تحصیل در این رشته بسیار زیاد بود اما با آغاز دهه‌ نود با این‌که انتظار می‌رفت این رقم روندی افزایشی داشته باشد، تعداد زنان علاقه‌مند به تحصیل در این رشته‌ها کاهش یافت. در نتیجه‌ این کاهش استقبال است که امروز در ایالات متحده آمریکا که مهد تحول در حوزه‌های کامپیوتری و اینترنت محسوب می‌شود، تنها ۲۷ درصد دانش‌آموختگان علوم کامپیوتری زن‌ هستند.

با وجود از رونق افتادن تحصیل در رشته‌های مرتبط با کامپیوتر، اما همچنان زنانی بوده و هستند که با ایده‌های خلاق راهشان را در این مسیر دنبال کرده‌اند. حالا زنان پا در عرصه اینرنت گذاشته‌اند و با ایده‌های ناب شانس خود را در این حوزه محک می‌زنند. از وبلاگ‌نویسی‌ از مسائل روزانه گرفته تا مطرح شدن موضوعات فمینیستی بسیار داغ. زنان همچنین به یمن وجود اینترنت توانستند با کار در منزل درآمدشان را افزایش دهند.

آریانا هافینگتون، سردبیر "هافینگتون پست"، یکی از زنان مطرح در رسانه‌های اینترنتی است. او که آمریکایی-یونانی است، در سال ۱۹۵۰ متولد شده است. او در دهه نود میلادی «هافینگتون پست» را راه‌اندازی کرد. گردانندگان "هافینگتون پست" از چهره‌های سرشناس رسانه‌ای، وبلاگی و کارشناسان دعوت می‌کنند تا برای آن‌ها وبلاگ بنویسند. این نشریه آن‌قدر موفق بود که در سال ۲۰۱۲ برنده‌ جایزه‌ پولیتزر نیز شد.

ماریسا مایر تحصیل کرده در رشته اینفورماتیک است و در یاهو به عنوان رئیس هیئت مدیره فعالیت می‌کند. از در سال ۲۰۱۲ از گوگل به یاهو رفت و در لیست مدیران قدرتمند جهان قرار گرفت. او پس از کسب این مقام، سیاست استخدامی "یاهو" را تغییر داد و همه‌ کارمندانی هم که از راه دور کار می‌کردند موظف شدند در محل کار حاضر شوند. از زمانی که او ریاست "یاهو" را برعهده گرفته ارزش سهام یاهو دوبرابر شده است.

شریل سندبرگ از مدیران امور اجرایی فیس‌بوک و کارآفرین اینترنتی است. برخی از ایده‌های او برای موفقیت در دنیای کسب و کار این موارد است: ۱. نگران تعادل زندگی و کار نباشید. ۲. برنامه‌ریزی برای مسیر شغلی را فراموش کنید. ۳. هرگز نترسید. ۴. هیچ تصمیمی را قربانی تصمیمی دیگر نکنید. ۵. خودِ محل کار با خودِ واقعی هیچ فرقی ندارند. ۶. خودتان را به غریبه‌ها معرفی کنید. ۷. ادعاهای‌تان را برای خودتان نگاه دارید.

موفقیت‌ در دنیای وب اما تنها به زنان غربی محدود نمی‌شود. زنان کشورهای دیگر از جمله ایران نیز با استفاده از اینترنت در پیشبرد اهدافشان بسیار موفق بودند. وقتی در سال ۱۳۸۰ اولین سایت اینترنتی با محوریت مسائل زنان آغاز به کار کرد، هنوز هیچ یک از جنبش‌های مدنی دیگر از اینترنت به عنوان ابزار استفاده نکرده بودند. "میدان زنان" از دیگر سایت‌هایی است که نقش به سزایی برای مطرح کردن مسائل زنان دارد.

زنان ایرانی نه تنها در راه اندازی سایت‌های زنان پیشتاز بودند بلکه اولین تلویزیون خاص زنان به نام "زنان تی‌وی" را نیز دایر کردند. محبوبه عباسقلی‌زاده بعد از ترک ایران در جریان اعتراضات سال ۸۸ اولین تلویزیون زنان ایران را راه‌اندازی کرد. عباسقلی‌زاده، اکید دارد که هدف "زنان تی‌وی" همانند سایت‌های زنان، سازمان‌یابی جنبش زنان، تلاش برای وارد کردن نیروهای جدید به جنبش و جریان‌‌سازی در فضای رسانه‌ است.

زنان در سال‌ها اخیر در ایران نیز بیش از پیش به اینترنت روی آورده‌اند. بسیاری از این زنان به صورت تخصصی از اینترنت استفاده نمی‌کنند، اما اینترنت به آن‌ها امکان دوست‌یابی، معاشرت، پیدا کردن هم‌فکران و دوستان جدید و قدیم را می‌دهد. در ایران حدود ۵۸ درصد کاربران اینترنت را مردان و نزدیک به ۴۲ درصد آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.

استفاده از اینترنت برای مردان و زنان متفاوت است. تحقيق شركت پژوهشی Pew نشان می‌دهد، آمار استفاده مردان در مباحث فنی از زنان بیشتر است. این اختلاف آمار بین زنان و مردان آنچنان زیاد نیست اما مردان در این زمینه بیشتر محتوا تولید میکنند. در زمینه اخبار و سرگرمی هر دو جنس به یک میزان مشارکت دارند. در استفاده از شبکه‌های اجتماعی هم تفاوت خاصی بر اساس جنسیت در مورد میزان میزان حضور نمی‌توان در نظر گرفت.