ادامه مجادلات میان مجلس و دولت بر سر تصویب توافق هسته‌ای
۱۳۹۴ مرداد ۲۷, سه‌شنبه
توافق هسته‌ای ایران با دولت‌های بزرگ موسوم به گروه ۵ به اضافه یک، بار دیگر حاکمیت ایران را به دو جبهه تقسیم کرده است:
درحالی که بحث درباره کیفیت تصویب توافق هسته‌ای (برجام) ادامه دارد، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، در نشست هفتگی خود با خبرنگاران ایران گفته است: «از آنجا که شروط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، از جمله رعایت منافع ملی و حفظ دستاوردهای هسته‌ای، در توافق هسته‌ای رعایت شده است، پس ارائه آن به مجلس زاید است و تنها باید در شورای عالی امنیت ملی به تصویب برسد.»
سخنگوی دولت افزوده است: «از آنجا که توافق‌نامه‌ای با قدرت‌های بزرگ امضا نمی‌شود، پس بررسی آن در مجلس با موازین قانونی سازگار نیست.»
بیشتر بخوانید: عراقچی: تصویب برجام در مجلس به نفع منافع ملی نیست
پیش از این نیز مقامات دولتی، از جمله تیم مذاکره‌کننده، با طرح توافق "برجام" در مجلس، که اکثریت آن با نمایندگان اصولگرا و محافظه‌کار است، مخالفت کرده‌اند.
مقامات دولتی تأکید می‌کنند که تصمیم نهایی نه با وزارت امور خارجه بلکه با "مقامات عالی" نظام است. آنها گفته‌اند که تصویب این توافق در شورای عالی امنیت ملی صورت خواهد گرفت و مصوبات این شورا پس از تایید رهبر جمهوری اسلامی جنبه اجرایی می‌یابد و نیازمند تصویب در مجلس نیست.
"توافق قرارداد نیست"
آخرین اظهارنظر در این باره از سوی دکتر علی‌اکبر صالحی، رئیس انرژی هسته‌ای ایران، ابراز شده است. آقای صالحی روز سه‌شنبه (۲۶ مرداد) در نشست علمی تخصصی "آموزش و توسعه ایران اسلامی در دوران پساتوافق هسته‌ای" که در دانشگاه فرهنگیان مشهد برگزار شد، "مسئولان بالادست نظام" را تصمیم‌گیرندگان در امر توافق‌نامه معرفی کرد.
صالحی نظر خود را چنین خلاصه کرد: «طبق قانون اساسی چیزی که باید به مجلس برود باید از جنس معاهده یا کنوانسیون باشد وگرنه دولت قراردادهای متعددی را در دوران حکمرانی خود امضا می‌کند.»
او افزود: «برجام نه یک معاهده است، نه یک کنوانسیون بین‌المللی و هیچ کدام از کشورهای ۵ به اضافه یک، برجام را به کنگره یا مجلس‌شان نمی‌برند فقط از این بین آمریکا آن را به کنگره می‌برد و آن هم نمی‌خواهد مفاد برجام را مورد ارزیابی قرار دهد، فقط به طور کلی همه آن را رد یا تایید می‌کند.»
"قانون اساسی باید رعایت شود"
در برابر نظر مسئولان دولتی، برخی از نمایندگان مجلس ایران، به سخنان دکتر صالحی واکنش نشان داده، استدلال او را زیر سؤال برده‌اند. در همین راستا غلامرضا مصباحی مقدم بر لزوم رعایت قانون اساسی جمهوری اسلامی تأکید کرده است.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس نهم شورای اسلامی می‌گوید: «توافق دقیقا مصداق اصل مربوطه قانون اساسی است. طبق قانون اساسی، توافقنامه‌ها بین جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دیگر و مجامع بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.»
بیشتر بخوانید: اعتراض عراقچی به انتشار محتوای جلسه‌ای خصوصی با صدا و سیما
مصباحی مقدم در خصوص نحوه بررسی توافقنامه‌ها در مجلس گفت: «توافق هسته‌ای بند به بند تصویب نمی‌شود. ماده واحده‌ای که دولت بر روی موافقتنامه‌ها می‌گذارد مورد تصویب قرار می‌گیرد. خود موافقتنامه مورد بررسی بند به بند و ماده به ماده قرار نمی‌گیرد. در زمان بررسی موافقتنامه‌ها به ما گفته می‌شود نمی‌توانیم متن توافق کم و زیاد کنیم. اما ما آنجا هم تحفظی داشتیم ولی می‌توانیم بگوییم قبول یا رد.»
این نماینده که عضو کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی است، تاکید کرد: «برجام هم یک موافقتنامه است، بررسی موافقتنامه در کمیسیون مربوطه انجام می‌شود.»
تشکیل "کمیسیون ویژه در مجلس"
حسن ابوترابی‌فرد، نایب رئیس اول مجلس، در مصاحبه با خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) گفته است از ابتدای دستیابی به توافق هسته‌ای (برجام) مجلس پیگیر این موضوع بوده و جلسات متعددی بین اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و مقامات دولتی تشکیل شده است. او گفت که مجلس موضوع برجام را "به صورت جدی مورد بررسی قرار داده است."
به گفته ابوترابی‌فرد، در هفته جاری مجلس ایران با "تشکیل کمیسیون ویژه، بررسی ابعاد و زوایای مختلف برجام در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد".
ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ شامل آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان همراه با نماینده اتحادیه اروپا پس از چند ماه گفتگو برای حل اختلاف بر سر برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی سرانجام به توافقی دست یافتند که می‌تواند به مناقشه‌ای درازآهنگ پایان دهد. اما حاکمیت جمهوری اسلامی هنوز در این باره یکدست و مصمم نیست.
بیشتر بخوانید: بیش از ۲۰۰ نماینده خواستار تصویب توافق هسته‌ای در مجلس شدند
برخی از مقامات حاکمیت، مانند آیتالله احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، بر لزوم ارائه توافق‌نامه هسته‌ای (برجام) به صورت لایحه به مجلس تأکید کرده‌اند.
با این که به گفته مقامات ایران، آیتالله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، بر تمام مراحل مذاکرات هسته‌ای "نظارت دقیق و کامل" داشته، اما هنوز موضع مشخصی در این زمینه اتخاذ نکرده است. به نظر می‌رسد که بسیاری از مقامات بلندپایه‌ی نظام بیان نظر خود را به پس از اعلام موضع مقام رهبری موکول کرده‌اند.