۲۸مین دوره از فستیوال موسیقی ’جز‘ در لورکوزن با حضور ستارگان کوچک و بزرگ

شهر لورکوزن که بعضى از دوستداران فوتبال شاید با نام آن از طریق باشگاه بایر لورکوزن آشنا باشند، در غرب آلمان و در نزدیکى شهر کلن قرار دارد.

نگاهی کوتاه به تاریخچه فستیوال موسیقی Jazz در لورکوزن

در سال ۱۹۷۸ چند تن از علاقمندان موسیقى جاز در لورکورزن تصمیم گرفتند که اولین Jazz Club را در این شهر به راه اندازند تا از این طریق در اشاعه و معرفى این سبک از موسیقى سهیم باشند. لورکوزن که شهریست صنعتى، در سال 1980پنجاهمین سالگرد بنیانگذاریش را جشن مى‌گرفت و به این مناسبت بود که اولین فستیوال موسیقى Jazz در این شهر برگزار شد.

این فستیوال با چنان استقبال و موفقیتى روبرو گردید که در تداوم آن تردیدى نبود. خلاصه اینکه انجمن فستیوال موسیقى Jazz لورکوزن تشکیل شد که برنامه‌ریزى و برگزارى این فستیوال را برعهده گرفت.

این جشنواره در طى ۲۷ سال گذشته به یکى از رویدادهاى مهم فرهنگى ملى و بین‌المللى بدل شده و درواقع مهمترین فسیتوال موسیقى Jazz در کشورهاى آلمانى زبان محسوب مى‌شود. هر سال بیش از ۲۰ هزار نفر از علاقمندان به طیفهاى مختلف موسیقى Jazz و موسیقى جهانى عازم این شهر مى‌شوند تا در طول برنامه‌هایى که معمولا ده روز طول مى‌کشد، ستاره‌ها و چهره‌هاى برجسته‌اى را از نزدیک ببینند و به کارهایشان گوش بسپارند.

در طى دوره‌های گذشته هنرمندان بزرگى چون رى چارلز، بى‌بى کینگ، هربى هانکوک، نایجل کندى، دیو بروبک، چت بیکر، پاکو د لوسیا، فاون موریسن و جان مک لفلین در این فستیوال حضور پیدا کردند. یکى از دوره‌هاى فراموش نشدنى این فستیوال معتبر در سال ۱۹۹۰ بود که در چارچوب آن، مایلز دیویس ستاره درخشان و پرنفوذ موسیقى Jazz به روى صحنه رفت.

تأکید برگزارکنندگان بر تنوع سبک و رنگ موسیقی در فستیوال لورکوزن

در فستیوال لورکوزن طیفهاى مختلف موسیقى عرضه مى‌شوند. براى نمونه در فستیوال سال گذشته ساز گیتار نقشى محورى در برنامه‌ها بازى مى‌کرد و چهره‌هایى چون پاکو د لوسیا، ال دى میولا، رافائل کورتز، بادى اسد و سعاد ماسى به عنوان نماینده سبکها و رنگهاى مختلف این ساز در این فستیوال حضور یافتند.

در فستیوال امسال هم چندین گیتاریست شرکت دارند، از جمله روبن فورد، اوکان ارسان، گیتاریست معروف ترک و گروه‌اش و همچنین سوزان واینرت. یکی از ستارگان برجسته فستیوال اینبار، نایجل کندی، ویولونیست پرآوازه است که به همراه گروه پنج‌نفره‌اش در پایان این جشنواره به روی صحنه خواهد رفت.

از آنجایى که مرز بین سبکهاى مختلف، دیگر آنقدر شفاف و دقیقا مشخص نیست، گروهها و هنرمندانى که در فستیوال لورکوزن حضور مى‌یابند، کارهایى اجرا مى‌کنند که الزاما موسیقى Jazz یا به عبارتى Jazz به اصطلاح خالص نیست، اما در آنها رنگ و بوى این موسیقى بخوبى محسوس است. برگزار کنندگان این فسیتوال، به ویژه در سالهاى اخیر سعى داشتند که با دعوت از چهره‌هایى کاملا متفاوت، تنوع زیادى به برنامه ببخشند و از این راه مخاطبان بیشترى جذب کنند.

حضور «مریزا» و موسیقی فادو در فستیوال امسال

یکی از ستارگان برجسته فستیوال امسال که یکی از چهره‌های جوان و مطرح موسیقی بومی پرتغال، یعنی موسیقی فادو محسوب می‌شود، Mariza است.

موسیقى فادو یکى از اساسی‌ترین ویژگیهاى کشور پرتغال است و بیان‌کننده حسن درونى، روح و جان. طبیعی است که فادو نیز چون سایر سبکهاى موسیقى دچار تغییر و تحول شده است. از دهه نود تا به حال نسلى جدید از خوانندگانى توانا، موفق شده است به این موسیقى سنتى، رنگ و شکلى تازه ببخشد. ترانه‌هاى جدید فادو نسبت به گذشته یکدست تر و سبکبالترند، بى آنکه اصالت خود را از دست داده باشند.

یکى از این چهره‌هاى نوآور مریزا (Mariza) است که در سال ۱۹۷۷ در موزامبیک به دنیا آمده، در همان دوران کودکى به همراهى خانواده اش راهى پرتغال شده و در لیسبون هم بزرگ شده است. اگرچه چند سالى بیش نیست که از فعالیتهاى جدی او می‌گذرد، اما این هنرمند نسبتا جوان، بسرعت توانست دوستداران و منتقدان این موسیقى را مجذوب خود کند.

مریزا در ۲۰۰۰ به عنوان بهترین خواننده زن فادو در خود پرتغال انتخاب شد و از جمله در سالهاى ۲۰۰۱ و ۲۰۰۳ جایزه منتقدان موسیقى آلمان را دریافت کرد.

اولین و دومین آلبوم مریزا به نامهایFado em mim (فادو در درون من) و Fado curvo (فادوى پرفراز و نشیب) که به ترتیب در سالهاى ۲۰۰۱ و ۲۰۰۳ منتشر گردیدند، با استقبال غیرمنتظره‌اى روبرو شدند و چنان فروشى داشتند که جوایز صفحه پلاتین را براى او به ارمغان آوردند.

ناگفته نماند که آلبوم دوم مریزا (فادوى پر فراز و نشیب) سر و صداى زیادى به پا کرد. او نیز مانند دیگر بانوان نوآور موسیقى فادو، در تلاش سنت شکنى بوده و هست. برای نمونه مریزا در همین آلبوم دوم، حتی در یکى از ترانه‌ها از ساز ترمپت استفاده کرده، قطعه اى به اسم O Deserto (بیابان) که در آن حال و هواى موسیقى Jazz محسوس است.

سال گذشته میلادی چهارمین سی‌دی مریزا که درواقع کنسرت عظیم او در شهر لیسبون بود، روانه بازار شد. البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که فعالیتهاى مریزا تنها به موسیقى فادو محدود نمی‌شود و او همواره در تلاش بوده و هست که از طریق همکارى با هنرمندان سبکهاى دیگر، تجربیات تازه اى بدست بیاورد.

یکى از این هنرمندان Sting است که با همراهى مریزا ترانهA Thousand Years را با حال و هوایى تازه و متفاوت اجرا کرده است.

شهرام احدی