گفتگو با شهلا شرکت برنده جایزه «شهامت در خبرنگارى»

مورد تقدير قرار گرفتند. در اين زمينه گفتگويى داشتیم با خانم شهلا شركت.

مصاحبه گر: شيرين جزايرى

دويچه وله: خانم شركت، در خبرها آمده بود كه جايزه ى شهامت در خبرنگارى به شما تعلق گرفته است. ضمن تبريك اين مسئله بگویيد اين جايزه چيست و تحت چه ضوابطى به شما داده شده است؟

شركت: دو سه روز پيش خبرى روى سايتهاى اينترنتى رفت با اين محتوا كه يك سازمان بين المللى رسانه هاى زنان جايزه ى امسال خودش را به ۳ زن از آلمان، بنگلادش و ايران اهدا كرده است. بهرحال زنى كه از ايران انتخاب شده، همانطور كه گفته ايد، من هستم بخاطر ۱۳ انتشار مجله ى زنان. حدود ۱۰ سال قبل از آنهم من در مجله ى زن روز مشغول بكار بودم. ظاهرا ضوابطى كه براى آنها مطرح بوده ابعاد گوناگونى داشته است. فكر مى كنم شايد مجله ى زنان را به دليل اينكه مطالب در واقع استثنايى ترى يا مطالبى كه هنوز در ايران، در جامعه اى كه بخش مهمى از آن هنوز تفكر سنتى دارد، مطرح شدنشان در مورد زنان تابو است، اينها را ما در مجله ى زنان مطرح كرده ايم. احتمالا به اين دليل اين جايزه را لطف كرده اند و به من داده اند.

دويچه وله: به نظر شما مجله ى زنان تاکنون چه تاثيراتى در گفتمان آزادى و برابرى حقوق زنان در جامعه داشته است؟

شركت: من البته ترجيح مى دادم كسانى كه مخاطب مجله هستند و در طول سالها محتواى مجله را دنبال كرده اند آنها نظر بدهند، ولى من فكر مى كنم كه كمترين تاثيرى كه مجله ى زنان و ساير مجلاتى كه در ايران به مسايل زنان مى پردازند در جامعه داشته اند اين بوده كه زنان را نسبت به مسايل خودشان حساس كرده اند و باعث شده است كه زنان جامعه ى ما مسايل خودشان را جدى بگيرند و از آن نقش سنتى كه صرفا خانه دارى، شوهردارى و بچه دارى را براى زن در نظر مى گيرد، تا حدودى ارتقا پيدا كنند و اولويت هايى را براى فرديت خودشان قائل بشوند. به اين ترتيب كه وقتى امروز اين توجه را به خودشان پيدا كنند، درجه آگاهى شان بالاتر مى رود و بعد از آن سطح مطالباتشان ارتقا می یابد و وقتى آنها خواسته هايشان گسترش پيدا كند، قطعا در هرجاى دنيا، دولتها هم توجه پيدا مى كنند که به مسايل زنان رسيدگى بيشترى بكنند.

دويچه وله: در مدت اين ۱۳ سال كار شما در مجله ى زنان، بعنوان سرپرست اين مجله، شما با چه مشكلات عمده اى روبرو بوده ايد؟

شركت: با توجه به اينكه مسايل زنان در ايران مثل خيلى از كشورهاى پيشرفته بيشتر در حوزه ى فرهنگى هست، يعنى مشكلاتشان در اين حوزه هست، مشكلاتى كه ما هم داريم بطور طبيعى بعنوان يك رسانه، بيشتر مربوط به آن است. اينكه زن هنوز هم جنس دوم محسوب مى شود و همینطور نقشها و وظايفى را جامعه برايش تعريف كرده كه در همان سه بعد خانه دارى، شوهردارى و فرزند آورى و تربيت فرزند خلاصه مى شود و مواردى كه بيشتر به ديدگاههاى سنتى برمى گردد و اينكه براى زن هنوز آن حقوق اجتماعى و انسانى برابر با مرد را به رسميت نمی شناسد و قبول ندارند. بطور طبيعى وقتى ما هم مى خواهيم در نشريه ى مان راجع به اين حقوق حرف بزنيم با يكسرى مقاومتهایى از سوى همان افكار سنتى روبرو مى شويم.

دويچه وله: در اين مدت چه موضوعاتى باعث تشويق در ادامه ى كار شما شده اند؟

شركت: همين نكته اى كه گفتم. اينكه زنان بيشتر توجه و تمركز داشته باشند روى مسايل فردى خودشان و روى مسايل اجتماعى و سياسى خودشان و بعد ما در طول اين سالها بتدريج صداهاى مختلفى را، بيشتر و بيشتر مى شنويم. براى خود من خيلى باعث تشويق است، اينكه مى بينم زنان از زير بار ستم و تابعيت و در واقع آن اقتدارى كه در بعضى از خانواده هاى ما بوده درآمده اند و مى توانند فكر بكنند، مى توانند براى آينده ى خودشان تصميم بگيرند و مى توانند ثابت كنند كه در بعد انسانى و حقوقى هيچ تفاوتى با مردها ندارند و مهمترين تاثير اين قضيه هم اينست كه در يك جامعه ى مذهبى مثل جامعه ى ما، به نظرم آن پيرايه هايى را كه در واقع توسط افكار سنتى و خرافى به خداوند و به دين و اينها بسته شده پاك مى كند. يعنى مشخص مى كند يك زن مسلمان الزاما نبايد پرده نشين باشد، مى تواند در جامعه ى مدرن هم ديندار باشد، مى تواند برابر با مرد باشد و در شرايطى كه هر روز تعداد زنان سرپرست خانوار در جامعه ى ما و در بسيارى از جوامع افزايش پيدا مى كند، ديگر ما شاهد اين نباشيم كه مرد رييس خانواده است. ممكن است و بسيار هم ممكن است كه در بعضى از موارد زنان بتوانند رهبرى خانواده را به عهده داشته باشند. اگرچه ما معقتديم كه اصلا در خانواده ما به رييس نياز نداريم، بلكه به دو شريك نياز داريم.

دويچه وله: شما چه موضوعاتى را بعنوان مهمترين مسائل زنان در مجله ى تان مورد نظر داريد؟

شركت: ما بخشهاى مختلفى در مجله داريم. بخش اجتماعى داريم كه از درون جامعه، به كليه ى مسايل اجتماعى زنان در قالبهاى خبر و گزارش و مقاله و ميزگرد و غيره مى پردازد. هرماه يك گزارش از مسايلى كه در مورد زنان در مجلس شوراى اسلامى مطرح مى شود داريم و در مورد زنانى كه در داخل مجلس هستند، نماينده هاى زن، و كليه ى فعل و انفعالاتى كه آنجا اتفاق می افتد، دقيقا گزارشش به مردم و به زنان جامعه داده مى شود. در اين بخش ۲ صفحه داريم به اسم صفحه ى مردان و قرار گذاشته ايم مردان هرچيزى را كه دلشان مى خواهد در انتقاد به زنان و مسايل زنان در اين ۲ صفحه بطور آزاد بنويسند و تا بحال هم چنين بوده و ما منتشرش كرده ايم. بخش فرهنگ و انديشه داريم كه در آن بخش هم ما به مسايل تئوريك و نظرى زنان مى پردازيم كه بتوانيم بصورت بنيادى روى ديدگاههاى مختلف كار كنيم و شناخت به خواننده هايمان بدهيم. بخشهايى هنر و ادب مربوط به زنان داريم، ادبيات فمينيستى، هنر فمينيستى و بخش اطلاع رسانى كه در واقع شامل همه ى اخبار ماهانه اى مى شود كه در مورد زنان ايران و جهان وجود دارد، كتابخانه ى زنان كه بهترين كتابهايى را كه در طول يكماه منتشر شده براى زنان معرفى مى كنيم. بخشى هم راجع به علم زندگى داريم كه در اين بخش كه عنوان اش دانش زندگى است، باز ما توجه و تاكيدمان روى روانشناسى زنان است و مسايل پزشكى و بهداشتى آنان و ساير علومى كه مى توانند به زنان مربوط باشد. بهرحال همه ى آنچيزى كه در مجله ى زنان منتشر مى شود محورش مسئله ى زن هست.

دويچه وله: آيا همكاران شما همه زن هستند يا همكار مرد هم داريد؟

شركت: همكاران ستادى مان اكثريت شان زنان هستند. به چند دليل. يكى اينكه من فكر مى كنم زنان مسئله ى زنان را خيلى بهتر درك مى كنند، به دليل اينكه لمس اش مى كنند و دوم اينكه خودم ترجيح مى دهم در حيطه ى كارم اگر كارآفرينى اى صورت بگيرد بيشتر شامل زنان بشود. يعنى اشتغالى اگر قرار است ايجاد بشود براى زنان باشد و در عين حال هم، البته با مردها هيچ مشكلى نداريم و بعضى از همكاران ما آقايان هستند و بويژه از مردانى كه نسبت به مسايل زنان حساس باشند ما بسيار استقبال مى كنيم و اگر كه مايل باشند هميشه از كمك هايشان استفاده كرده و خواهيم كرد.

دويچه وله: در آستانه ى انتخابات رياست جمهورى در ايران هستيم. شما بعنوان مسئول مجله زنان حتما بخشهايى از مجله ى تان را هم به اين مسئله اختصاص داده ايد. به نظر شما مهمترين مشكلات زنان كه در اين دوران مى توانند مطرح شوند كدام هستند؟

شركت: ببينيد، آن بخشى از مشكلات زنان كه مربوط به قوه ى مجريه مى شود، بهرحال فكر مى كنم در حوزه ى قانون اساسى ست كه شامل موارد مختلف است از جمله مثل اينكه ما برسيم به جايى كه تفسيرى كه از رجال در قانون اساسى وجود دارد تصحيح بشود و زنان هم اجازه داشته باشند براى رييس جمهورشدن در انتخابات داوطلب بشوند. ولى خواست آنان همين هست كه زنان بخاطر زن بودنشان در صلاحيت شان براى رياست جمهورى و كلا ارتقا به سطوح بالاتر مديريتى، مثل مديريت هاى ميانى، وزارت و سفيرشدن زنان ترديدى وجود نداشته باشد. در بعضى از ادارات و مراكز ما، اگرچه در قانون چيزى مبنى بر اينكه زنان نتوانند مدير بشوند وجود ندارد، ولى اعمال سليقه هايى ممكن است از سوى بعضى مديريت هاى مردانه صورت بگيرد كه اين بهرحال مورد انتقاد زنان ماست.

دويچه وله: آيا شما پروسه ى انتخابات را شرايط مناسبى براى مطرح كردن خواسته هاى زنان مى بينيد؟

شركت: صددرصد. بهرحال زنان بخش مهمى از خواسته هايشان همان خواسته هاى شهروندى ست كه مردها هم دارند. بنابراين، هر اتفاقى كه توى صحنه ى سياسى و اجتماعى كشور بيفتد قطعا شامل زنان هم مى شود، چه مثبت اش و چه منفى اش.

دويچه وله: خانم شركت، خيلى ممنون از اينكه وقت در اختيار ما گذاشته ايد. اميدوارم در كار و زندگى تان موفق باشيد.