«گذر از پل – صداى استانبول» مستندى جديد از فاتح آكين فيلمساز تركتبار آلمانى

در پى موفقيت چشمگير فيلم «عليه حصار»، فاتح آكين از اندك انرژى باقيمانده خود سود جست و بلافاصله پروژه اى تازه را آغاز كرد: مستندى درباره موسيقى استانبول تحت عنوان «Crossing the Bridge - The Sound of Istanbul».

فاتح آكين كه ساكن هامبورگ است، در واقع با ساخته جديدش در همان شهرى ماند كه داستان فيلم «عليه حصار» در آن به پايان ميرسد: استانبول. او با همراهى آلكساندر هاكه، يكى از بنيانگذاران گروه راك آلمانى Einstürzende Neubauten راهى خيابانها و كوچه پس كوچه هاى پل استانبول ميشود تا آوا و صداى پل ميان آسيا و اروپا را كشف كند.

آكين خود درباره انگيزه هاى ساختن اين فيلم ميگويد: «فكر ساختن اين فيلم در حين تهيه فيلم «عليه حصار» شكل گرفت، يعنى زمانى كه آلكساندر هاكه به استانبول آمد و براى ساختن موسيقى متن اين فيلم، با موزيسينهاى اين شهر دست به همكارى زد. هاكه خود موسيقى «عليه حصار» را توليد كرد و براى من مشاهده اين همكارى و رويارويى بسيار هيجان انگيز بود، مشاهده كنش و واكنش و همچنين چگونگى برقرارى ارتباط بين موزيسينها. اين كار نه به زبان آلمانى، نه انگليسى و نه تركى صورت ميگيرد، اصلا اين زبانها به كار نميروند، چون طرفين به يك شكل به آنها تسلط ندارند. در واقع آنها به زبان موسيقى با يكديگر حرف ميزنند.»

فاتح آكين و آلكساندر هاكه در حين گذارشان از كوچه هاى استانبول به گروههايى چون Baba Zula برميخورند كه موسيقى Jazz را با ريتمهاى شرقى و تركى پيوند ميدهد و نيز با گروههايى روبرو ميشوند كه در سبك راك و هيپ هاپ فعاليت دارند.

برخلاف غرب، موسيقى راك در تركيه هنوز هم وسيله اى است براى بيان عصيان و شورش. به عقيده اين فيلمساز تركتبار، موسيقى Rock & Roll جهان را دگرگون كرده و هنوز هم متحول ميكند. به عقيده فاتح آكين موسيقى هنوز هم اين توان و نيروى سازنده را دارد كه جهان را دگرگون كند.

وى كه به تاريخ موسيقى علاقه اى خاص دارد، در اين فيلم يكى از خوانندگان معروف و همچنين ستارگان سينماى تركيه، اورهان جنچيبى را معرفى ميكند كه به الويس موسيقى اسليمى شهرت دارد و نقش مهمى در تكوين اين سبك ايفا كرده است.

يكى از ديگر بخشهاى جالب فيلم «گذر از پل» به گروه موسيقى خيابانى SiyaSiyaBend اختصاص دارد كه زندگى مصرفى به سبك غرب و همچنين موسيقى تجارى را كاملا رد ميكنند و بر وفادراى خود بر شعر و موسيقى خيابانى و غيرتجارى تأكيد دارد.

ديدار و گفتگوهاى بيشمار با نوازنده ها و موزيسينهاى استانبول فاتح آكين را بشدت تحت تاثير قرار داده و آگاهى سياسى تازه اى نيز به او بخشيده است. به گفته وى، در اين صحبتها مسئله عضويت آتى تركيه در اتحاديه اروپا نيز مطرح شد و همه موزيسينها و نوازنده ها نسبت به پيوستن كشورشان به جمع اتحاديه اروپا ابراز بىميلى كردند.

وى دراين باره ميگويد: «راستش، موزيسينها و نوازنده ها معمولا آزادانديش هستند و گرايشهاى چپى دارند. تمامى آنها كم و بيش مخالف جهانى شدن هستند و به اين پديده و روند، با ديد شك و ترديد مينگرند.»

البته بايد به اين نكته نيز اشاره كرد كه فاتح آكين در فيلم خود به اين مسايل و بحثهاى سياسى، مانند فيلم فارنهايت ۹/۱۱ مايكل مور نپرداخته و «گذر از پل – صداى استانبول» فيلميست درباره موسيقى كه از لحاظ سبك و ساختار تفاوت چندانى با Buena Vista Social Club اثر ويم وندرس و يا فيلم The Band ساخته «مارتين سكورسيسى ندارد.

بايد اذعان داشت كه جاى اطلاعات بيشتر درباره يكايك گروه ها و موزيسينها تا اندازه اى خاليست، با وجود اين تماشاى فيلم «گذر از پل» فاتح آكين، سفريست ديدارى و به ويژه شنيدارى به استانبول.