کمبود مهندس و بازار داغ رشته‌های فنی
۱۳۸۸ خرداد ۸, جمعه
به رغم مشکلات ناشی از بحران اقتصادی، نیاز به دانشآموختگان رشته‌های فنی و مهندسی در آلمان همچنان احساس می‌شود. در حال حاضر، در این رشته‌ها بیش از ۵۰ هزار فرصت شغلی وجود دارد.در آلمان هرسال حدود ۳۸ هزار مهندس در آلمان بازنشسته می‌شوند. این رقم تا سال ۲۰۱۵ میلادی، به سالانه ۴۳ هزار نفر افزایش خواهد یافت. این آمار نشان از نیاز به جذب نیروهای متخصص در آینده دارد.
الهام، دانشجوی رشته مهندسی عمران در دانشگاه برلین، با اشاره به همین موضوع معتقد است، که دانشآموختگان رشته‌های مهندسی آینده شغلی خوبی دارند. او به دویچه وله می‌گوید: « بسیاری از مهندسان آلمانی بازنشسته خواهند شد و آنطور که همه‌جا گفته می‌شود، آلمان به افراد تحصیل‌کرده در این رشته‌ها نیاز خواهد داشت. حتی در حال حاضر بسیاری از رشته‌های مهندسی با کمبود مواجه هستند. دلیل دیگر هم مهاجرت بسیاری از مهندسان جوان آلمانی به کشورهای دیگر است، چون در خارج از آلمان درآمد بیشتری دارند.»
خسارت ناشی از کمبود نیروی متخصص
خسارت ناشی از کمبود نیروی متخصص مورد نیاز در بخش فنی و مهندسی برای اقتصاد آلمان سالانه حدود ۲۹ میلیارد یورو است. اداره کار دولت آلمان اعلام کرده است که هر کجا احساس نیاز بیشتری به متخصصان رشته‌های فنی و مهندسی داریم و در مقابل با نیروی کمتری مواجه هستیم، اقتصاد آلمان ضربه‌ای جبران‌ناپذیر متحمل می‌شود.
به گفته کارشناسان اداره کار در آلمان، رشته مهندسی مکانیک، به دلیل تنوع در زمینه‌های مختلف شغلی، از جمله رشته‌های فنی‌ای به حساب می‌آید که بیشترین تعداد دانشآموختگان جوان را به خود اختصاص داده است.
پشوتن دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر در دانشگاه آخن اما، آینده این رشته را به سبب شرایط اقتصادی چندان امیدوارکننده نمی‌داند و در همین ارتباط به دویچه وله می‌گوید: «به دلیل بحران مالی، تا پایان سال ۲۰۱۰، موقعیت را برای رشته‌هایی از قبیل مکانیک، الکترونیک و سایر رشته‌های مهندسی مناسب نمی‌بینم. دوستانی دارم که به تازگی در این زمینه فارغ التحصیل شده‌اند و به شدت از وضعیت فعلی نا امید هستند. اما بسیار امیدوارم که در آینده وضعیت بهتر و زمینه برای رشد بیشتر مهندسان فراهم شود.»
پشوتن معتقد است که بازار کار در رشته‌هایی همچون کامپیوتر بهتر است و بحران مالی نیز نتوانسته تغییر محسوسی در این زمینه ایجاد کند. دانشجوی کامپیوتر دانشگاه آخن می‌گوید: «برخی از رشته‌ها، مانند رشته اینفورماتیک چنان پتانسیل بالایی در کارزایی دارند که حتی تحت تاثیر بحران مالی نیز چندان قرار نگرفته‌اند یا حداقل بسیار کمتر از دیگر رشته‌های مهندسی. من روشن‌ترین آینده را در میان رشته‌های مهندسی در اینفورماتیک می‌بینم.»
امکان تحصیل رشته مکانیک به زبان انگلیسی
یکی از مشکلات متقاضیان تحصیل در آلمان، یادگیری زبان آلمانی است. از همین رو و برای حل این مانع، هر ترم امکان تحصیل در آلمان به زبان انگلیسی، رشته‌های بیشتری را در بر می‌گیرد. جالب آن‌که بنا بر اطلاعات مرکز تبادلات آکادمیک آلمان (DAAD)، امکان تحصیل در رشته مهندسی مکانیک به زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی ارشد، نسبت به سایر گرایش‌های فنی و مهندسی بیشتر است.
در بین رشته‌هایی نظیر مهندسی عمران، معماری، برق، صنایع و رشته‌های گرایش علوم دریایی، نظیر مهندسی کشتی‌سازی، امکان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی مکانیک به زبان انگلیسی در ۵۱ دانشگاه و مرکز آموزش عالی وجود دارد. در مقطع کارشناسی، هفت دانشگاه و در مقطع دکترا، در ۱۰ مرکز، امکان تحصیل رشته مهندسی مکانیک به زبان انگلیسی فراهم شده است.
از جمله دانشگاه‌هایی که در مقطع کارشناسی ارشد، رشته مهندسی مکانیک را به زبان انگلیسی ارائه می‌کنند، می‌توان به دانشگاه‌های هامبورگ، کارلسروهه، فرایبورگ، برلین، ووپرتال، آخن و مونیخ اشاره کرد.
شانس دانشجوی خارجی در بازار کار
پشتون ظاهرا از انتخاب خود برای تحصیل در رشته اینفورماتیک در دانشگاه آخن راضی است و شانس خوبی برای این رشته قائل است. او در ارتباط با شانس یک خارجی در بازار کار آلمان می‌گوید: «فکر می‌کنم شانس پیدا کردن یک کار مناسب تا حد بسیار زیادی به توانایی‌ام بستگی خواهد داشت. اما در عین حال یقین دارم که اگر میزان توانایی من در یک شغل با میزان توانایی یک فرد آلمانی یکسان باشد، شانس استخدام او بسیار بیشتر خواهد بود. می‌گویم یقین دارم چرا که به تجربه دیده‌ام و نقل قول نمی‌کنم. بنابراین تنها راه حل را در این می‌دانم که به عنوان یک خارجی، توانایی‌های تخصصی بیشتری از هم رده‌ای‌های آلمانی خود داشته باشم، تا درگیر چنین مشکلاتی نشوم.»
الهام بر خلاف پشوتن توانایی‌های شخصی را در پیدا کردن شغل مناسب چندان دخیل نمی‌داند و نوک پیکان انتقاد خود را به سوی دولت آلمان نشانه می‌رود: «با قوانین دولت آلمان، مسلما هر خارجی‌از شانس کمتری برای داشتن زندگی معمولی و پیدا کردن کار، نسبت به آلمانی‌ها برخوردار است. من هم، با این که در اینجا متولد شده‌ام، وضعیتی مشابه سایر خارجی‌ها دارم. مثال صریح‌تری بزنم: من به عنوان دانشجوی خارجی، ۹۰ روز در سال اجازه کارکردن دارم. اینجا در برلین کار ثابت ۶ یورو در ساعت درآمد دارد، باید بیمه بازنشستگی هم پرداخت. آخرش ۵ یورو در هر ساعت می‌ماند که با اجازه کار ۷۲۰ ساعت در سال، می‌شود ماهی ۳۱۳ یورو درآمد. با کسر کرایه خانه ۱۰۰ فقط یورو برای زندگی می‌ماند.»
نویسنده: کاوه بهرامی
تحریریه: آذین حیدری‌نژاد