کارولین امکه برنده جایزه صلح ناشران آلمان شد
۱۳۹۵ آبان ۲, یکشنبه
چگونه ممکن است عده‌ای نعره‌زنان دور یک اتوبوس بایستند و برای ساعت‌ها راه پناهجویانی را که می‌خواهند از اتوبوس پیاده شوند و به اقامتگاهشان بروند مسدود کنند؟ چگونه آنها می‌توانند شعار "ما یک ملتیم!" را فریاد بزنند، در حالی‌که یک مامور پلیس پسربچه‌ای گریان را بغل کرده و از میان آنان عبور می‌کند، تو گویی که پسربچه مجرمی است که باید در پناه پلیس باشد تا جمعیت آسیبی به او وارد نیاورد. چرا یک گروه ترس گروه دیگر را نمی‌بیند؟
کارولین امکه، نویسنده و روزنامه‌نگار مقیم برلین، برای نوشتن کتابش "علیه نفرت" که به‌تازگی منتشر شده است، بارها و بارها صحنه‌ای را که در فوریه ۲۰۱۶ در شهر کلاوس‌نیتز در ایالت زاکسن پیش آمده، در اینترنت تماشا کرده است. نه برای آنکه کسی را مقصر بخواند بلکه برای آنکه بفهمد چه گذشته است. او می‌پرسد که چه چیز نادیده گرفتن ترس دیگری را ممکن می‌سازد؟ احساسات در آن میان چگونه عمل می‌کنند؟ و مکانیسم‌های نفرت چه عملکردی دارند؟
امکه پرسش‌های خود را پرخاشجویانه مطرح نمی‌کند. او با کلامی روشن و قابل فهم به تجزیه و تحلیل پدیده‌ها و علل نفرتی می‌پردازد که پناهجویان در اینجا و آنجا با آن روبرو می‌شوند.
تلاشی پرشور برای تفاهم
کارولین امکه (متولد سال ۱۹۶۷) سالهاست که با کتاب‌ها، مقاله‌ها و سخنرانی‌هایش علیه تفکر جزمی و چند قطبی شدن جامعه مبارزه می‌کند. او در نوشته‌هایی که پیش از کتاب "علیه نفرت" منتشر کرده نیز به موضوع آزادی فردی و دفاع از حقوق دگراندیشان و دگرباشان پرداخته است. او بر ضد منزوی کردن انسان‌هایی که بیگانه و دگرگونه شناخته می‌شوند، یهودیان، همجنس‌گرایان، زنان، خارجیان، مبارزه می‌کند و طرفدار کثرت‌گرایی است.
به دلیل سهمی که او با انتشار آثارش در انجام گفت‌وگو و برقراری صلح در جامعه ایفا کرده است، جایزه صلح ناشران آلمان روز یکشنبه (۲۳ اکتبر / دوم آبان) به او اعطا شد.
جایزه صلح ناشران آلمان یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی آلمان است که هر سال در آخرین روز برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت از سوی اتحادیه ناشران آلمان اهدا می‌شود. این جایزه سال گذشته به نوید کرمانی، نویسنده ایرانی-آلمانی، اهدا شد.
در استدلال هیأت داوران برای اهدای جایزه به کارولین امکه آمده است: «کارولین امکه با شرایط دشوار زندگی رو در رو قرار می‌گیرد و به گونه‌ای بسیار شخصی و صریح شرح می‌دهد که چگونه نفرت، خشونت و آشفتگی می‌توانند انسان‌ها را تغییر دهند. بدین ترتیب آثار کارولین امکه به سرمشقی برای رفتار اجتماعی در زمانی تبدیل می‌شود که کشمکش‌های سیاسی، مذهبی و فرهنگی اغلب اجازه گفت‌وگو را نمی‌دهند.»
کوشش برای برانگیختن حس همدلی
به عقیده کارولین امکه امر سیاسی و امر خصوصی را نمی‌توان از هم جدا کرد. زندگی او و فعالیت‌های اجتماعی‌اش در هم تنیده شده‌اند. امکه در سال ۲۰۱۲ کتابی درباره چگونگی کشف همجنس‌گرا بودن خودش منتشر کرد به نام "چگونه می‌طلبیم" (Wie wir begehren).
او فعالیت روزنامه‌نگاری‌اش را در سال ۱۹۹۸ به عنوان همکار ثابت مجله "اشپیگل" آغاز کرد و به عنوان گزارشگر از مناطق بحرانی جهان چون افغانستان، پاکستان، کوزوو، عراق و نوار غزه برای این مجله گزارش تهیه می‌کرد.
در سال ۲۰۰۴ نخستین کتاب او به نام "درباره جنگ‌ها – نامه‌هایی به دوستان" (Von den Kriegen – Briefe an Freunde) منتشر شد که در آن از تجربه‌های شخصی و نقش خود به عنوان نظاره‌گر صحنه‌های جنگ سخن گفته بود.
امکه از سال ۲۰۰۷ تا کنون به عنوان روزنامه‌نگار آزاد کار می‌کند. از هفت سال پیش بیشتر گزارش‌ها و مقاله‌های او در هفته‌نامه "دی تسایت" منتشر می‌شوند. او همچنین به مدت دو سال به عنوان ستون‌نویس شماره‌های آخر هفته روزنامه "زود دویچه" به موضوعاتی چون سیاست روسیه و جنگ سوریه پرداخته است.
بیشتر بخوانید: جایزه صلح ناشران آلمان به جرون لنیر اهدا می‌شود
گزارشگر جنگی و روشنفکر سیاسی
کارولین امکه که دارای دکترای فلسفه است، نه تنها یکی از برجسته‌ترین روزنامه‌نگاران آلمان است، بلکه روشنفکری مهم است که در جلسات بحث ماهانه‌ای که تئاتر "شاو-بونه" Schaubühne (به معنای صحنه نمایش) در برلین درباره پرخاشجویی و چند قطبی شدن در جامعه آلمان ترتیب می‌دهد، شرکت می‌کند. در این بحث‌ها موضوعاتی چون یهودی‌ستیزی در اروپا، حق پناهندگی، حقوق بشر و رواداری به بحث گذاشته می‌شوند. این جلسات بحث از سال ۲۰۰۴ در Schaubühne برگزار می‌شوند.
کارولین امکه هم اکنون در محله "کرویتس‌برگ" برلین زندگی می‌کند. او در "مولهایم ان در رور" در ایالت نوردراین-وستفالن در خانواده‌ای مرفه به دنیا آمده است. او فلسفه، علوم سیاسی و تاریخ را در فرانکفورت، لندن و دانشگاه هاروارد آمریکا آموخته است. امکه پایان‌نامه دوره فوق لیسانس خود را نزد یورگن هابرماس نوشته است. گهگاه در نوشته‌های امکه نقل قول‌هایی از هابرماس و دیگر فیلسوفان مکتب فرانکفورت را می‌توان دید. موضوع پایان‌نامه دکترای امکه "هویت جمعی" بوده است.
بیشتر بخوانید: جایزه صلح ناشران آلمان به نوید کرمانی رسید
جایزه‌ای علیه نفرت در حال رشد در اروپا
کارولین امکه فرزند تعمیدی آلفرد هرهاوزن، مدیرعامل "دویچه بانک" بوده است که در سال ۱۹۸۹ به دست "فراکسیون ارتش سرخ" (RAF) به قتل رسید. او در کتابش "خشونت خاموش" (Stumme Gewalt) به فراکسیون ارتش سرخ پرداخته است. او در این کتاب خواهان پرهیز از خشونت و کینه و در عین حال شکل‌گیری نوعی کمیسیون حقیقت‌یاب می‌شود. او می‌نویسد که قتل آلفرد هرهاوزن برای او "تراما، تجربه‌ای آسیب‌زننده" بوده است. او می‌افزاید که نوشتن کتاب هم به درمان دردش کمکی نکرده و مجبور است با این درد و تجربه زندگی کند.
کارولین امکه تنها در پی یافتن دلایل نفرت و تحقیر نیست، او به علل انسان‌ستیزی گروهی نیز می‌پردازد. او می‌نویسد: «ایدئولوژی‌ای که منجر به نفرت می‌شود در تمامی متون یافت می‌شود، در اینترنت، در جلسات بحث، در نوشته‌های چاپ شده، در شوهای تلویزیونی، در ترانه‌ها. پناهجویان در این متون هیچگاه به عنوان انسان‌هایی با ارزش و شأن برابر با دیگران جلوه‌گر نمی‌شوند.»
بیشتر بخوانید: جایزه صلح ناشران آلمان برای آلکسیویچ، روشنفکر روسیه سفید
انتظار می‌رود که با اهدای جایزه صلح ناشران آلمان به این نویسنده مبلغ رواداری و مبارز علیه نفرت، کتاب‌های او بیش از پیش خوانده شوند. جایزه صلح ناشران آلمان به امکه در کنار دیگر جوایزی که او تا کنون به خاطر آثارش دریافت کرده است، تاکیدی است بر مبارزه علیه رشد نفرت علیه دگراندیشان و دگرباشان در اروپا.