پنج راهکار در مواجهه با فرد در معرض خودکشی در عصر اینترنت

فیس‌بوک در ماه گذشته میلادی امکان جدیدی را در اختیار کاربران قرار داد که اگرچه پیش‌تر در آمریکا عرضه شده بود، برای کاربران در دیگر نقاط جهان خدماتی جدید محسوب می‌شد. فیس‌بوک در نیمه اول ماه ژوئن خدمات پیشگیری از خودکشی را برای آن دسته از کاربرانی که در معرض خودکشی هستند به لیست خدمات خود افزود. فیس‌بوک در این‌گونه موارد با فرد تماس می‌گیرد و اطلاعاتی کمکی را هم در اختیار او می‌گذارد. ارایه این خدمات به درخواست خود کاربر یا "دوستان" او امکان‌پذیر است.

بنابراین حتی اگر خود کاربر با فیس‌بوک تماس نگیرد، دوست او می‌تواند در صورت برخورد با نوشته‌ای که کاربر در آن از احتمال خودکشی سخن گفته است، فیس‌بوک را در جریان حال کاربر قرار دهد. فرقی ندارد که دوست او واقعا دوست کاربر در معرض خودکشی باشد یا این‌که صرفا دوست فیس‌بوکی او باشد. فیس‌بوک می‌گوید مشاوران‌اش به طور شبانه‌روزی در هر ۷ روز هفته در حال کار هستند و گزارش‌هایی را که دریافت می‌کنند اولویت‌بندی کرده و وارد عمل می‌شوند.

بیش‌تر بخوانید: استفاده از فیس‌بوک و توییتر برای پیشگیری از خودکشی

فیس‌بوک تنها شبکه‌ی اجتماعی آن لاین است که چنین خدماتی را در اختیار کاربران قرار داده است. اطلاعات درباره این خدمات که به گفته فیس‌بوک به همه زبان‌ها موجود است از راه زیر در وب‌سایت فیس‌بوک قابل دسترسی است:
Visit the help center → Safety tools & Resources → Suicide Prevention

متخصصان معتقدند این‌که فرد بداند کسی یا کسانی در دنیای بیرون وجود دارند که وضعیت او برایشان مهم است کمک بزرگی به او است. همچنین برخی متخصصان می‌گویند همین‌که کاربری در شبکه‌های اجتماعی از احتمال خودکشی می‌گوید خود نشانه‌ی خوبی است که هنوز جای کمک به این فرد وجود دارد، فقط باید دانست چگونه می‌توان به چنین شخصی کمک کرد. در این باره شیوه‌های آسان اما موثری وجود دارد که شاید دانستن آن‌ها در عصر شبکه‌های اجتماعی وظیفه شهروندی افراد محسوب ‌شود.

جنیفر استوبر موسس مرکز پیشگیری از خودکشی "فورفرانت" در آمریکا که از همکاران فیس‌بوک در خدمات پیشگیری از خودکشی بوده است در گفتگو با وب‌سایت "مشابل" بر لزوم رفتار همدلانه با کسی که در معرض خودکشی است تاکید می‌کند. او می‌گوید نباید کاربران مرعوب نوشته‌ی کسی شوند که درباره خودکشی حرف می‌زند. مهم از نظر او این است که به جای اکتفا کردن به گذاشتن یک اموجی (emoji) غمگین یا قلب شکسته، برای کاربر پیام نوشته و به او پیشنهاد کمک دهند.

آن‌چه بسیاری از متخصصان از جمله استوبر پیشنهاد می‌دهند این است که در برخورد با فرد در معرض خودکشی عوامل این موضوع و حال فرد را به رسمیت بشناسیم و از جملاتی نظیر "مردم مشکلات بزرگ‌تری دارند" یا "زندگی تو از خیلی‌ها بهتر است" استفاده نکنیم. حتی اگر وضعیت فرد در معرض خودکشی و دلایل و حرف‌های او به نظر ما غیرمنطقی باشند این موضوع نباید در صحبت‌ها بازتاب یابند چون نمی‌توانند به فرد کمکی بکنند.

در این‌جا به پنج پیشنهاد کلیدی در مواجهه با کاربری که در شبکه‌های اجتماعی از خودکشی حرف زده است اشاره می‌کنیم:

۱- احترام بگذارید
وقتی کسی از احساسات یا افکار خود درباره خودکشی می‌نویسد همدلانه‌ترین رفتار به رسمیت شناختن احساسات و افکار او است. این کار می‌تواند به سادگی با گفتن جمله «متاسفم که رنج می‌بری» متحقق شود. اما اغراق در این‌که رنج و درد آن‌ها را می‌فهمید و تلاش برای ارایه راهکار بیهوده است.
یادتان باشد این جملات را اصلا به زبان نیاورید:
خیلی چیزها هنوز وجود دارند که به خاطر آن‌ها زنده باشی
اوضاع می‌توانست بدتر از این باشد
چطور می‌توانی به خودکشی فکر کنی؟
نمی‌فهمم چطور ممکن است اینطوری فکر کنی!
اوضاع خوب می‌شود

۲- کامنت گذاشتن را رها کنید و پیغام شخصی بنویسید
برای فردی که بر مبنای نوشته‌اش به نظرتان می‌رسد قصد خودکشی دارد به صورت مستقیم پیغامی بنویسید و به طور شفاف بپرسید آیا قصد خودکشی دارد؟ این سوال باعث نمی‌شود ناگهان فکر خودکشی در سر او ایجاد شود اما باعث می‌شود مطمئن شود کسی نسبت به وضعیت او حساس است.

از او همچنین درباره اینکه آیا طرحی هم در سر دارد و زمان خاصی هم برای این کار در نظر گرفته است یا خیر سوال کنید. هیچ تفاوتی ندارد او دوست نزدیک یا صرفا آشنای حاضر در فیس‌بوک یا دیگر شبکه‌های اجتماعی باشد.
اگر سر صحبت باز کردن با فرد برایتان سخت است می‌توانید از یکی آشنایان نزدیک‌تر او که در فیس‌بوک حاضر است بخواهید که پیغامی بنویسد. می‌توانید به او بگویید که وضعیت این فرد به نظر مساعد و باثبات نیست، و بهتر است به او کمک کنیم.

بیشتر بخوانید: خودکشی دست‌کم ۱۸ دانش‌آموز طی یک سال تحصیلی

۳- تماس با فیس‌بوک یا دیگر افراد یا سازمان‌ها
در صورت نیاز موضوع را به فیس‌بوک گزارش دهید ولی اگر به نظر می‌رسد که تصمیم به خودکشی ممکن است هر آن به اجرا درآید تماس با کسی یا سازمانی که می‌تواند به صورت واقعی مثلا حضور در محل فورا وارد عمل شود توصیه می‌شود.

۴- به نقش خود واقف باشید
اگر شما دوست یا از اعضای نزدیک خانواده فرد هستید از شما انتظار می‌رود در مراحل بعدی یعنی فرایندی که فرد در حال بهبود روانی است همراه او باشید. اما گاه به نسبت رابطه، صرفا از شما تنها انتظار می‌رود که اقدامی فوری برای پیشگیری از خودکشی قریب‌الوقوع انجام دهید و سپس فاصله بگیرید. این‌که به نقش خود آگاه باشید به شما کمک می‌کند در همه مراحل جایگاه خود را بشناسید.

۵- درمان ممکن است
به این نکته آگاه باشید که نجات قطعی از افکار متمایل به خودکشی ممکن است. اگرچه برخی افراد به طور مزمن درگیر تمایل به خودکشی هستند اما بر اساس آمار این موضوع تایید می‌شود که افراد پس از دریافت کمک‌های به موقع و طی طول درمان به طور کلی به زندگی بازگشته‌اند.

بنابراین برای کمک به فردی که در معرض خودکشی است می‌توان چنین اطلاعاتی را به او یادآوری کرد که تنها نیست، برای مثال به او گفت: «همیشه امید وجود دارد. خیلی‌ها در همین موقعیت بوده‌اند و بعد از دریافت کمک توانسته‌اند از این مرحله بگذرند.». به او یادآوری کنید مراکزی برای کمک وجود دارد که می‌توان در هر ساعت شبانه‌روز با آن‌ها تماس گرفت..