پرونده‌ی ایران و سوریه در شورای حکام آژانس اتمی

آخرین نشست شورای حکام برای بررسی فعالیت‌های هسته‌ای ایران و سوریه روز پنجشنبه (۲۷ نوامبر)، برگزار می‌شود. روز چهارشنبه آژانس با تخصیص کمک به سوریه برای ساخت راکتور اتمی موافقت کرد. برخی ناظران این تصمیم را "سیلی به گوش آمریکا" خوانده‌اند.

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز پنجشنبه (۲۷ نوامبر)، در آخرین نشست خود در سال جاری که در وین برگزار می‌شود، به موضوع برنامه‌ی اتمی ایران و سوریه خواهد پرداخت. در این نشست آخرین گزارش البرادعی درباره‌ی فعالیت‌های هسته‌ای دو کشوربررسی خواهد شد.

چهاردهمین گزارش محمد البرادعی، ۱۹ نوامبر (۲۹ آبان)، در اختیار اعضای شورای حکام آژانس قرار گرفت. بنا بر این گزارش، هیچ پیشرفت جدی در تحقیقات آژانس در باره ماهیت برنامه‌ی اتمی ایران به‌وجود نیامده است. علت این امر را البرادعی عدم همکاری لازم از سوی تهران دانسته است. بنا بر آخرین گزارش دبیر کل آژانس بین‌المللی اتمی، در ایران از زمان از سرگیری فعالیت‌های غنی سازی در نطنز، یعنی از سال ۱۳۸۴ تا کنون، دو تن اورانیوم غنی شده است.

۵۰ هزار سانتریفوژ تا ۵ سال آینده

در حالی که جامعه‌ی بین‌المللی از پیشرفت مذاکرات با ایران، بر سر برنامه‌ی هسته‌ای این کشور ناراضی است، جمهوری اسلامی از نصب سانتریفوژهای جدید در سال‌های آینده خبر می‌دهد. غلامرضا آقازاده، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز گذشته ( ۶ آذر)، در ضمن بازدید از نمایشگاه تخصصی دستاوردهای صنعت هسته ای کشور در دانشگاه تهران، اعلام کرد، جمهوری اسلامی "در مقطع فعلی بیش از پنج هزار سانتریفیوژ درمرکز غنی سازی نطنز در حال فعالیت" دارد. آقازاده با اشاره به این‌که با تاکید بر اینکه "تعلیق غنی سازی در فرهنگ ایران جایی ندارد"، اعلام کرد: «ما برای پنج سال آینده برنامه ریزی برای داشتن ۵ هزار مگاوات برق هسته ای را داریم.» به گفتنه‌ی رئیس سازمان انرژی اتمی، ایران، در طول پنج سال آینده "حداقل ۵۰ هزار ماشین" جدید نصب خواهد کرد.

حمایت از تشدید تحریم‌ها علیه ایران

در همین حال رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس آلمان در مصاحبه‌ای از تشدید تحریم‌ها علیه ایران حمایت کرده است. به گفته‌ی روپرشت پولنس (Ruprecht Polenz)، راهبرد کنونی جامعه‌ی جهانی در برخورد با ایران، چندان موفقیت‌آمیز نبوده است. پولنس نسبت به کوتاهی در باره‌ی مسئله‌ی کشمکش اتمی ایران هشدار داد. به گفته‌ی سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات آلمان (CDU)، برنامه‌ی اتمی ایران خطرناک‌ترین پتانسیل را در خود نهفته دارد که همان کشاندن خاورمیانه به رقابت‌ در تجهییز به سلاح‌های هسته‌ای است.

پولنس اصرار تهران بر ماهیت غیرنظامی برنامه‌ی اتمی تهران را غیر قابل باور توصیف کرد. به عقیده‌ی او به سه دلیل باید به این برنامه بدبین بود: اول اینکه بسیاری از بخش‌های این برنامه را نمی‌توان برای استفاده‌ی صلح‌آمیز توجیه کرد، دوماً این‌که ایران هنوز به بسیاری از پرسش‌های سازمان انرژی اتمی پاسخ نداده است و سومین دلیل ظن به برنامه‌ی هسته‌ای ایران مخفی نگه داشتن این فعالیت‌ها تا سال ۲۰۰۳ از دید جامعه‌ی جهانی است. پولنس ایران را به شفافیت در فعالیت هسته‌ای فراخواند و از رئیس جمهور آتی آمریکا خواست تا مستقیماً با ایران وارد مذاکره شود.

کمک آژانس در ساخت راکتور به سوریه

در حالی که ایران آشکارا قطعنامه‌ی پیشین شورای امنیت سازمان ملل را که خواستار توقف غنی‌سازی اورانیوم نادیده می‌گیرد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه (۲۶ نوامبر) پروژه‌ی کمک به سوریه برای ساخت راکتور اتمی در این کشور را به تصویب رساند. محافل سیاسی در وین گزارش می‌دهند که نمایندگان کشورهای عضو شورای حکام آژانس پس از سه روز بحث و تبادل نظر پشت درهای بسته در پایان به اتفاق آرا با کمک در زمینه‌ی فن‌آوری به سوریه موافقت کردند. بریتانیا، فرانسه، استرالیا و ایالات متحده کشورهایی بودند که در ابتدا با کمک تکنیکی آژانس به سوریه به مخالفت پرداختند. محمد البرادعی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در دفاع از این تصمیم، گفت که هیچ توجیه قانونی برای جلوگیری از یک کشور در راه استفاده‌ی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای وجود ندارد. البرادعی توقف کمک به سوریه را مشروط به ثابت شدن اتهامات علیه این کشور دانسته است.

در توافقنامه‌ی آژانس، به پیاده سازی پروژه‌ی کمک به ساخت راکتور اتمی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ اشاره شده است. این فعالیت‌ها برای اطمینان از غیر نظامی بودن آن، زیر نظارت شدید آژانس انجام خواهند گرفت.

تصمیم آژانس، "سیلی به گوش آمریکا"

یکی از دیپلمات‌های شرکت کننده در جلسه، که نخواست نامش فاش شود، گفت، دلیل مخالفت برخی از کشورها با کمک به سوریه در ساخت راکتور، خودداری دمشق از فاش ساختن تمامی فعالیت‌های اتمی‌اش بود. یکی دیگر از دیپلمات‌ها که او هم نخواست نامش فاش شود با اشاره به این‌که این پروژه ابتدا مراحل آزمایشی را طی خواهد کرد، گفت، اگر زیر پوشش این برنامه، فعالیت دیگری انجام شود، این پروژه بلافاصله متوقف خواهد شد.

یکی دیگر از حاضران در جلسه گفت که این تصمیم، یک پیروزی برای البرادعی و سوریه و سیلی به گوش آمریکا بود که البرادعی را همواره به دلیل موضع نرمش در قبال ایران سرزنش می‌کنند. ناظران سیاسی نیز از تصویب این پروژه به عنوان موفقیتی بزرگ برای همپیمانان سوریه، ایران، روسیه و چین نام بردند.

سوریه همه‌ی اتهامات مبنی بر فعالیت هسته‌ای در این کشور را رد کرده است. آغاز این اتهام‌زنی‌ها به بمباران ساحتمانی در صحرای "الکیبار" توسط آمریکا و اسراییل بازمی‌گردد. این دو کشور اعلام کردند که در محل بمباران شده یک راکتور هسته‌ای در دست ساخت بوده است. بنا بر گزارش البرادعی، کارشناسان فنی آژانس در تحقیقات خود در منطقه الکیبار، به ذرات اورانیوم دست یافته‌اند که به طریق شیمیایی تغییر داده شده‌اند. سوریه همه‌ی اتهام‌های آمریکا و اسرائیل را رد می‌کند و می‌گوید، ذرات اورانیوم پیدا شده در ساختمان منهدم شده، ممکن است از راکت‌هایی ناشی شده باشد که توسط جنگنده‌های اسرائیلی به ساختمان شلیک شده‌اند.