پرواز مرغ فاجعه بر آسمان محنت و رنج

بر تاريكى آينده افزوده شد، ياس از جام تحمل لبريز گشت. در آخرين اخبارى كه منتشر شده است، سخن از حداقل ۴۰۰۰ كشته است. برخى شمار كشتگان اين فاجعه طبيعى را تا ۲۰ هزار نفر ارزيابى ميكنند. عدد و آمار معنى خود را يكسره از دست داده اند.

زمين لرزه در ايران موضوعى اتفاقى نيست. تاريخ خود را دارد. و ناتوانى و عجز در برابر اين واقعه خوفناك نيز تاريخ تلخ خود را. همين چند ماه پيش بود كه زمين شهر بم لرزيد. زمين لرزه چند ماه پيش تلفاتى بهمراه نداشت، اما آيا بر هشيارى مسئولان افزود؟ آيا براى مقابله با اين بلاى بزرگ طبيعى اقدامى صورت گرفت؟ آيا ...

خبر كوتاه است. ميگويند مركز تاريخى شهر بم به كلى ويران شده است. و ميدانيم كه شمار سكنه مركز تاريخى شهر بم محدود بوده است. آيا اگر پراكندگى جمعيت در شهر بم بيش از آن بود، اين فاجعه غيرقابل تصور، ابعاد وسيعترى نمييافت. هرگاه زمين چند صد كيلومتر آنطرفتر لرزيده بود، شمار قربانيان ده چندان نميشد؟

ميگويند كه بيش از ۷۰ درصد اماكن مسكونى شهر بم فروريخته و با خاك يكسان شده است. يكى از ميراثهاى بزرگ تاريخى كشور به تلى از آوار بدل شده است. و شمارش قربانيان از شمارش ثانيه ها پيشى گرفته است.

امروز خبرنگاران بخشهاى آلمانى و انگليسى فرستنده تلويزيونى دويچه وله از من پرسيدند كه مگر نه آنكه منطقه كرمان منطقه اى زلزله خيز است، پس چرا دولت براى مقابله با اين فجايع طبيعى قدمى بر نميدارد و در اين راستا تلاشى نميورزد؟ پرسشى است بى پاسخ اين. آيا براستى چرا مسئولان مملكتى براى مقابله با اين فجايع اقدامى نميكنند؟ مگر زنگ خطر چند ماه پيش را نشنيدند؟ مگر نه آنكه هر لحظه ميتواند زمين در نقطه اى از اين سرزمين بلرزد و خانه ها آوار شوند؟ مگر نه آنكه زمين لرزه همچون بمبى ساعتى در گوشه و كنار كشور در حال كار است و هر لحظه خطر انفجار مردم را تهديد ميكند؟ تيك تاك مرگ آور.

چندى پيش در مقاله اى خواندم كه هر يكصد و پنجاه سال زمين لرزه اى دهشتناك در تهران و حوالى آن رخ ميدهد. در آن مقاله آمده بود كه آخرين بارى كه تهران شاهد يك چنين زلزله اى بوده، سال ۱۸۵۰ بوده است. يعنى درست يكصد و پنجاه سال پيش. آيا مردم در تهران ميتوانند شب را آسوده بخوابند؟ كارشناسان در اين نكته اتفاق نظر دارند كه بسيارى از خانه هاى تهران و شهرهاى بزرگ كشور، بسيارى از همين ساختمانهاى بلند چند طبقه و چند ده طبقه اى كه پس از انقلاب در حومه شهرها روئيده اند، هيچ يك بر اساس موازين ايمنى مقابله با يك چنين فاجعه طبيعى بنا نشده اند. آيا تهران يك بمب ساعتى بزرگ نيست كه هر لحظه خطر انفجارش در كمين جان و آشيان آدمى است؟

رئيس جمهور آلمان، يوهانس رآ، صدراعظم اين كشور گرهارد شرودر بهمراه ديگر دولتمردان جهان براى كمك به قربانيان اين زلزله اعلام آمادگى كرده اند. حال كه كسى در اين سرزمين كهن بر آن نيست تا مانع از وقوع اين فجايع گردد، باشد كه حداقل بكوشند تا كمكها بدست نيازمندان و قربانيان درشتخويى طبيعت و زمان و زمانه برسد.

جمشيد فاروقى