پرواز تورنادوها بر فراز هندوکش "موجه" است

این دادگاه درآلمان دادگاه خبرسازی است، هرچند قاضیان آن کمتر در مجامع عمومی ظاهر می‌شوند و وجهی از فضیلتشان در سکوتشان است. هرگاه قرار است این دادگاه به موضوعی رسیدگی کند و رأیی صادر کند، همه سراپا گوش می‌شوند تا ببینند نتیجه چه می‌شود. این روزها نیز در آلمان چنین بود، زیرا همه می‌خواستند بدانند که دادگاه فدرال قانون اساسی در مورد مأموریت تورنادوهای آلمانی در افغانستان چه می‌گوید.

کار دادگاه فدرال قانون اساسی چیست؟

در آلمان قضاوت در عمومی‌ترین سطحش، از نظر بررسی همخوانی تصمیمی، رأیی یا قانونی با قانون اساسی دولت فدرال، برعهده‌ی دادگاه فدرال قانون اساسی (Bundesverfassungsgericht) است که مرکز آن در شهر کارلسروهه است. در کارلسروهه، قاضیان تک تک قوانین مجلس را بررسی نمی‌کنند. آن قانونی بررسی می‌شود که شکایت شود که با قانون اساسی تضاد دارد. شکایت پس از طی سلسله مراتبی به دادگاه کارلسروهه می‌رسد. از آنجایی که دادگاه قانون اساسی فقط از طریق شکایت فعال می‌شود، به اصطلاح گفته می‌شود که از خود ابتکار ندارد، یعنی حق ندارد خود رأسا تصمیم بگیرد امری را برای بررسی از نظر سازگاری با قانون اساسی در دستور کار خود قرار دهد. دادگاه فدرال قانون اساسی دارای دو مجلس سناست. مجلس اول به قانونهای پایه و مجلس دوم به قانونهای مربوط به امور دولتی می‌پردازد. هر سنا هشت عضو دارد. نیمی از قاضیان دادگاه قانون اساسی از سوی یک کمیته‌ی ویژه‌ی مجلس فدرال (Bundestag) و نیمی دیگر از سوی بوندس‌رات (Bundesrat شورای فدرال) انتخاب می‌شوند. مدت قضاوت آنان در این دادگاه عالی ۱۲ سال است.

موضوع تورنادوها

فراکسیون چپ مجلس فدرال به دادگاه قانون اساسی شکایت برده بود که اعزام هواپیماهای جنگی اکتشافی آلمان به افغانستان به‌عنوان مأموریتی در چارچوب ناتو موضوعیت ندارد، زیرا محل مأموریت در خاک کشورهای عضو نیست.

در روز ۳ ژوئیه دادگاه کارلسروهه شکایت فراکسیون را رد کرد و رأی داد که هیچ دلیلی در دست نیست که بگوییم مأموریت در افغانستان با هدف ناتو برای "تأمین صلح" ناهمخوان است. این به این معناست که از نظر دادگاه، تضمین صلح ممکن است مأموریتهایی در فاصله‌ای دور از قلمرو کشورهای عضو ناتو را ایجاب کند. دادگاه همچنین همکاری سربازان آلمانی در افغانستان با نیروهای آمریکایی برای مبارزه با تروریسم (در عملیات موسوم به OEF) را موجه خواند.

پی‌آمد رأی اخیر

با رأی اخیر دست کم برای مدتی بحث در این باره که آیا مأموریت‌های خارجی ارتش آلمان موجه است یا نیست، خاتمه می‌یابد. یک پی‌آمد رأی می‌تواند این باشد که دولت آلمان سربازانش را با دست بازتری در چارچوب پیمان آتلانتیک شمالی به مأموریتهای خارجی بفرستد. ولی توقع متحدان آلمان، خاصه آمریکا، در این خصوص نمی‌تواند چندان بالا رود. افزوده شدن بر مآموریتهای خارجی ارتش آلمان، در این کشور مجددا به بحث در مورد موجه بودن این مآموریتها دامن خواهد زد. فراکسیون چپ یا هر نیروی مخالف دیگری باز فرصت و دلیل خواهد داشت تا به کارلسروهه شکایت برد.

م. رضا