پايان مهلت شورای امنيت و گزارش منفى محمد البرادعى
۱۳۸۵ اردیبهشت ۸, جمعه
�د.
البرداعى با ابراز نگرانى، در گزارش خود آورده كه ايران همچون قبل مانع از آن است كه آژانس بين‌المللى بتواند هدف برنامه‌ى هسته‌اى ايران را روشن سازد كه بطور كلى برنامه‌ى اتمى ايران صلح‌آميز است و يا اينكه توليد سلاح هسته‌اى را دنبال مىكند. وى مى‌نويسد كه هر نوع پيشرفت در روشن ساختن اين مسئله به همكارى فعال و شفاف ايران نيازمند است.
محمدجواد ظريف نماينده ايران در سازمان ملل در رابطه با خواست شوراى امنيت مبنى بر توقف غنى‌سازى اورانيوم از سوى جمهورى اسلامى گفت، غنى‌سازى اورانيوم حق قانونى ايران بوده و تنها اهداف صلح‌جويانه را دنبال مىكند. طبق گزارش خبرگزارى دولتى «ايرنا»، محمود احمدى‌نژاد رييس جمهورى اسلامى نيز، امروز در جمع مردم شهرستان خرمدره، در واكنش به صدور احتمالى قطعنامه احتمالى شوراى امنيت عليه ايران، از جمله گفت: ”آنان كه مى‌خواهند با اين روشها جلوى حق ملت ايران را بگيرند بدانند، اين مردم براى اينگونه بخشنامه‌ها و قطعنامه‌ها «تره» هم خرد نخواهد كرد“.
اين در حالى‌‌ست كه امروز، زمان ارائه همزمان گزارش محمد البرادعى رييس آژانس بين‌المللى انرژى اتمى، به شوراى حكام آژانس و شوراى امنيت بوده است. اين گزارش روشن مىكند كه آيا ايران به خواستهاى شوراى امنيت عمل كرده است يا نه.
ديپلماتهاى نزديك به آژانس اعلام كرده‌اند كه البرادعى معتقد است كه پاسخ منفى‌ست و ايران خواستهاى بالاترين مرجع بين‌المللى را برآورده نكرده است.
در اين ميان، وزيران خارجه كشورهاى عضو پيمان آتلانتيك شمالى (ناتو) نيز، امروز در صوفيه پايتخت بلغارستان، بر گرفتن موضعى قاطع در رابطه با مناقشه هسته‌اى ايران تاكيد كردند. البته در اين اعلام موضع، سخنى از تحريمهاى احتمالى عليه ايران بر زبان نيامد.
فرانك والتر اشتاين‌ماير وزير خارجه آلمان جامعه جهانى را به وحدت و يكپارچگى در مقابل ايران فراخواند. اشتاين‌ماير بازهم به آمادگى براى گفتگو، البته تنها «در صورتى كه ايران زمينه‌هاى مذاكره را فراهم كند» اشاره كرد. اما وى افزود: ”تهران نه تنها نرمشى از خود نشان نداده، بلكه كاملا برعكس، تمام نشانه‌ها حاكى از حركت در مسيرى غلط هستند“.
«ينس پلوتنر» سخنگوى وزارت خارجه آلمان نيز امروز در برلين تاكيد كرد كه «اساسى‌ترين شرط براى نتيجه‌بخش بودن راهكارهاى سياسى در مقابل ايران» رسيدن به بيشترين حد از يكپارچگى‌ست.
جان بولتون نماينده آمريكا در سازمان ملل نيز اعلام نمود كه دولت متبوعش خواهان صدور قطعنامه‌اى از سوى شوراى امنيت عليه ايران است كه بر مبناى آن از ايران خواسته شود، تا غنى‌سازى اورانيوم را متوقف كند. قطعنامه مورد نظر آمريكا ابتدا ايران را به تحريم مشخصى تهديد نخواهد كرد، اما اين قطعنامه بايد در چارچوب بند هفتم منشور سازمان ملل تنظيم شود، كه در درازمدت مى‌تواند به اعمال مجازاتهايى و از جمله استفاده از ابزار نظامى بينجامد.
در اين ميان، روسيه كه با اعمال تحريم عليه ايران مخالف است، بر تقويت آژانس بين‌المللى انرژى اتمى تاكيد مىكند. سرگئى لاوروف وزير خارجه روسيه، پس از ديدار با وزيران خارجه كشورهاى عضو ناتو در صوفيه گفت، اين فقط بازرسان آژانس بين‌المللى انرژى اتمى هستند كه ثابت كنند كه آيا ايران از برنامه هسته‌اى‌اش براى ساختن سلاحهاى اتمى هم استفاده مىكند يا نه. لاوروف افزود، تمام تلاشها بايد در اين جهت باشد كه كار آژانس در ايران با مشكل مواجه نشود.
گزارش محمد البرادعى در مورد ميزان همكارى ايران با آژانس و واكنش جمهورى اسلامى به خواستهاى جامعه جهانى، همزمان، تسليم ۳۵ عضو شوراى حكام آژانس و «وانگ گوانگ‌يا» رييس شوراى امنيت خواهد شد. پس از ارائه گزارش البرادعى به «گوانگ‌يا»، وى گزارش مزبور را در اختيار ۱۴ عضو ديگر شوراى امنيت قرار خواهد داد.
قرار است كه اعضاى شوراى امنيت در روز سوم ماه مه درباره گزارش البرادعى به بحث و مشورت بپردازند. نشست رسمى پنج عضو دائم شوراى امنيت به‌اضافه آلمان، براى روز نهم ماه مه در نيويورك برنامه‌ريزى شده است.
بهنام باوندپور
* * *
واكنش‌هاى هماهنگ در ايران به تسليم گزارش البرادعى
امروز مهلت ايران به پايان رسيد و گزارش البرادعى تسليم شوراى امنيت سازمان ملل متحد گرديد. اگر چه خبرگزارى ايسنا از «آخرين تلاشها براى تغيير مسير قطار هسته‌اى» گزارش داده و فاش ساخته كه پنجشنبه نامه‌ى محرمانه‌اى از طرف مقامات ايرانى به آژانس بين‌المللى انرژى اتمى تحويل داده شده است، اما طبق اطلاع محافل ديپلماتيك، گزارش البرادعى منفى و حاكى از عدم‌پايبندى ايران به درخواست شوراى حكام مبنى بر تعليق غنى‌سازى اورانيوم است.
در موضعگيرى‌هاى سران جمهورى اسلامى نيز هيچ نشانى از انعطاف و تعديل در اين زمينه به چشم نمى‌خورد. محمود احمدى نژاد رييس‌جمهورى ايران، در سخنرانى خود در خرمدره گفت كه ايران امروز كشورى هسته‌اى است و ما راجع به حق مسلم خود گفت‌وگو نخواهيم كرد. احمدى‌نژاد افزود كه دشمنان مى‌خواهند با جوسازى و تهديد سياسى و تحريم كالاهاى مصرفى، ملت ما را از راه افتخارآميزى كه در پيش رو دارد منصرف كنند. وى پيش از آن در زنجان اعلام كرده بود كه مردم كشورهاى عربى و اسلامى و جنوب شرقى آسيا، دستيابى ايران به چرخه‌ى سوخت هسته‌اى را جشن گرفته‌اند و اشگ شوق ريخته‌اند و ايران ظرفيت آن را دارد كه به سرعت به يك ابرقدرت جهانى تبديل شود.
احمد جنتى دبير شوراى نگهبان نيز در همين چارچوب اعلام كرد كه دشمن در صدد ترساندن ملت ما است و در همين مساله‌ى هسته‌اى نيز، با تهديد ارجاع پرونده‌ى ما به شوراى امنيت، دو سه سال ما را از رسيدن به اهدافمان بازداشتند. جنتى به پيشرفت‌هاى علمى، فرهنگى و فن‌آورى ايران اشاره و آينده‌ى روشنى براى نظام ترسيم كرد.
در همين راستا، هاشمى رفسنجانى نيز در خطبه‌ى نماز جمعه‌ى امروز تصريح كرد كه هيچ‌كس نمی‌تواند دانشى را كه در يك كشور بومى شده است، متوقف كند و توقف اين دانش فرمانى و دستورى نيست. رفسنجانى تهديد كرد كه از آنجا كه گزارش مدير كل آژانس مبناى انتخاب آينده است، بايد مواظب باشند و به عواقب كار فكر كنند تا ما، خودشان و منطقه را به زحمت نيندازند.
از سوى ديگر، حسن روحانى رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام امروز در گفتگويى خاطر نشان ساخت كه فن‌آورى ايران در زمينه‌ى غنى‌سازى كامل شده و اين امر اروپايى‌ها را به ميز مذاكره با ايران بازخواهد گرداند.
بهرام محيى